Geenstijl

De rechtsstaat raakt steeds verder overbelast

Tien aanslagen in drie jaar op coffeeshop Caza in Tilburg. Camerabewaking, preventief fouilleren en drie arrestaties onder jongeren hielpen niet, de opdrachtgevers bleven onbekend. De burgemeester krijgt geen grip op deze situatie en deelt de ondernemer mee dat hij zijn vergunning kwijt zal raken. Dit besluit zal aanvoelen als aanslag nummer elf. Dat is pech, levenswerk, inkomen en pensioen weg.

Het lukt de staat niet om met royale budgetten en uitgebreide bevoegdheden het tij te keren, dus wordt de ondernemer zonder al deze riante faciliteiten zelf de vrede te herstellen, zonder voor eigen rechter te gaan spelen. De daders zijn de lachende derde, afpersen is nog nooit zo simpel geweest. Dit is niet louter het einde van een onderneming, dit is ook het faillissement van onze rechtsstaat.

Deze aanslagen worden besteld via redelijk anonieme versleutelde berichtendiensten, met providers in bijvoorbeeld Rusland. Als je al de digitale sporen compleet hebt, eindig je meestal bij minderjarige katvangers die voor kleingeld een cruciale tussenstap deden. De staat heeft geen antwoorden, verzuipt in haar strafrechtelijke bewijsnood en gaat uit onmacht bestuurlijk om zich heenslaan.

Onze rechtsstaat heeft sowieso een moeilijke relatie met ons gedoogbeleid. Coffeeshop Koning Johan van Laarhoven werd verdacht van witwassen en belastingfraude. Toen het rechtshulpverzoek in Thailand geen prioriteit kreeg, werd Johan & vrouw onrechtmatig afgeschilderd als drugsbaron en opgepakt door 120 agenten. Pas na interventie van Ferd Grapperhaus kon hij naar Nederland komen.

Uiteindelijk zat hij 5,5 jaar in een Thaise cel, dankzij liegende politie en justitie. Dat is een ongekend zware straf voor een fiscaal delict, zelfs als het in de miljoenen loopt, krijg je bij ons maximaal zes jaar in een veel veiligere, luxere en rustgevende omgeving. Rechtspraak hoort in het openbaar, zodat er in elk geval zicht is op excessen, gezonde maatschappelijke druk en de kiezer kan indien nodig ingrijpen.

Na dertien jaar internationale strafrechtelijke procedures liet het OM zichzelf niet ontvankelijk verklaren. Financieel en fiscaal werd er voor miljoenen geschikt, beide partijen hadden niet meer de kracht de zaak in het openbaar te bepleiten. De excessieve behandeling eindigde nu in handjeklap. Frauderende officieren van justitie kregen een schorsing en Johan startte de strijd voor verder herstel.

Het Marengo-proces bevat 80.000 pagina's dossier. Het is daarom niet vreemd dat de nieuwe set advocaten graag zestien maanden willen gaan lezen ter voorbereiding van dit mega strafproces tegen de 14 van de 17 verdachten. Dit soort drugshandel gerelateerd geweld eist zo veel capaciteit dat ernstige zedenzaken soms een jaar blijven liggen, slechts een derde wordt tijdig behandeld.

Inez Weski wordt verdacht van 8000 berichten met onder andere Youssef Taghi, destijds nog een van de tot de EBI toegelaten advocaten van Ridouan Taghi. Het OM geeft ruiterlijk toe dat ze tot de vermeende acties gedwongen kan zijn, maar beseft zich niet dat ze dan door exact dezelfde druk gedwongen zal zijn niets te verklaren. Geld, carrière en status had ze al, andere motieven ontbreken.

Inez zei in Buitenhof dat haar zwijgplicht het noodlot van een geheimhouder is. “anderen anderen anderen dat is het lot” Moeten we deze drieslag lezen als familie, vrienden en kennissen? Gezien het gemak en de omvang van de moordpartijen die aan Ridouan Taghi en consorten worden toegedicht, geen onwaarschijnlijke gedachte, zelfs de broer van de kroongetuige werd vermoord.

De omvang van die druk laat zich het beste schetsen door haar tijdelijke verblijf in Kamp Zeist. Daarmee stond de bedreiging van Inez Weski op dat moment op gelijke voet met de eerdere bedreiging van Geert Wilders, die met zijn eega daar ook gebivakkeerd heeft, hij vond het bijna onleefbaar. Blijkbaar dacht het OM dat ze in meer gangbare staatshotels te veel gevaar zou lopen.

De andere uitleg, dat Inez Weski werd afgezonderd in een poging haar te breken, wil ik liever niet aan denken. Eenzame opsluiting is niet voor niets Dante’s inferno. De mens is een kuddedier, koud en eenzaam is de enige echte hel. De geestelijke gezondheidszorg wil om die reden stoppen met de isolatiecel. Amnesty International vindt de eenzame opsluiting voor terroristen inhumaan.

Deze uitleg wordt wel versterkt door de timing van de arrestatie van Inez Weski. Die was aan het einde in het eerste Ridouan Taghi-proces, dat daardoor ernstige vertraging opliep. Taghi had nieuwe advocaten nodig, waardoor het proces uitliep tegen enorme kosten. Zelfs als Inez Weski het lek van de EBI was, was het voor het OM handiger om haar te laten lopen, observeren en helpen.

Dit samen met de openlijke uitlatingen van het OM dat er genoeg bewijs is, ze rekening houden met druk op Inez Weski plus de verzuchting dat Inez Weski geen ontlastende verklaringen wenst aan te geven, laat zien dat het OM blijft aansturen op een zingende verdachte. Dat is bizar omdat de beveiliging van Inez Weski tijdens detentie bewijst dat het OM beseft dat praten levensgevaarlijk is.

Advocaten worden in dit soort mega processen steeds moeilijker gevonden. Soms duurde het maanden. Advocaten minutieus schrappen, vervolgen of vermoorden helpt daar niet bij. Vrije advocatenkeuze is een fundament onder onze rechtsstaat, eentje waar Fred Teeven graag financieel het mes inzette, toen strenger straffen niet lukte. “Dan wordt het ook niet zo veel, die verdediging”.

De aftakeling van onze rechtsstaat zien we niet alleen in ondermijning of de verkrijgbaarheid, levertijden en lage prijzen van drugs, we zien het ook in aanslagen met explosieven, doorgeslagen officieren, bestuurders die kiezen voor represailles als het strafrecht tekortschiet en bij verdachten die geen bijstand kunnen vinden of betalen. Elk onderdeel van de strafketen rot langzaam door.

Het eindpunt van deze doodlopende weg ligt in El Salvador