Sassen ziet het somber in

Er zijn de afgelopen weken wat nieuwsfeiten geweest die het bestaansrecht van de dollar als wereldreservemunt in twijfel trekken. Dat er al twijfel was, is niks nieuws. De Fransen converteerden al hun dollars in goud met dezelfde twijfel begin 70’er jaren. Maar daarna sloot Nixon het goudloket en kon niemand meer zijn dollars voor een vaste hoeveelheid goud omwisselen. Desondanks bleef de dollar de wereldreservemunt. Wat gaat de dollar van zijn voetstuk brengen en hoe zal het proces daar naar toe er uitzien? En zijn de huidige nieuwsfeiten het begin van het einde voor de King dollar?

Aan nieuwsfeiten over de ondergang van de dollar geen gebrek. Zo was er een LNG deal tussen Qatar en China die niet in dollars is gedaan maar in yuan. Verder heeft China weer stappen gemaakt in haar relatie met Saoedi-Arabië. Ook de verrassende aankondiging van OPEC+ om de productie terug te schroeven deed een duit in het zakje, omdat het zeer duidelijk tegen de Amerikaanse belangen in gaat. Verder hebben de BRICS plannen aangekondigd om een gezamenlijke munt op te tuigen die de concurrentie aankan met de dollar. En ook de Franse President Macron stelde onlangs dat Europa (lees EU) zicht niet moest laten gijzelen door de Amerikanen en hun dollar.

GAAT FOUT

Vorige week beschreef ik het vicieuze proces van liquiditeitscrisis (credit crunch) naar solvabiliteitscrisis, naar een nog grotere credit crunch en zo verder, en wees ik erop dat de domino waar iedereen nu op moet letten commercieel vastgoed is (commercial real estate, CRE). Hoe is het dan toch zo ver gekomen? Ligt het aan Hugo de Jonge? Vaak een goede gok, maar het zijn toch echt de centrale banken die de zwartepiet verdienen.

Vorige week werd beschreven dat centrale banken veel staatsobligaties hebben opgekocht en dat deze nu flink in waarde zijn gedaald door de renteverhogingen die zij nu zelf hebben doorgevoerd.

Deze verliezen lopen flink in de papieren; zo worden de verliezen van de Fed, ECB, BoE en de SNB (de Zwitserse centrale bank) geschat op USD 1 biljoen. Alleen de ECB al kijkt tegen EUR 600 miljard verlies aan, waarvan een disproportioneel groot gedeelte dus bij de sterke lidstaten zit.

Maar is dit een probleem? Nou nee, want het is een boekverlies; de huidige waarde mag dan wel minder zijn dan de aankoopwaarde, maar omdat de centrale banken in 99pct van de gevallen de gekochte staatsobligaties aanhouden voor de GEHELE looptijd, krijgen ze het gehele geïnvesteerde bedrag aan het eind terug. Om het Kobus voorbeeld weer aan te halen: Kobus krijgt dus zijn EUR 1000 terug aan het einde van de looptijd, ook al noteert de obligatie nu op bijvoorbeeld EUR 850; zolang hij het niet verkoopt, blijft dit een papieren verlies (balans kwestie).

GeldBlog

In een speech voor de Bank of International Settlements (BIS), licht Knot een tipje van de sluier op wat de FSB (Financial Stability Board) doet en zal gaan doen om de financiële stabiliteit te waarborgen. Niet zo vreemd dat hij dit doet, want Klaas is naast centrale bank president ook de voorzitter van de FSB. Het mooie van deze speeches is dat ze gemaakt zijn voor de intimi en experts en dus niet zozeer voor de massa. Hierdoor kan de toehoorder een kijkje in de keuken krijgen en zodoende een idee vormen van wat er in 2023 allemaal op stapel staat.

Terecht begint Knot met de vaststelling dat het voorspellen van een crisis nagenoeg onmogelijk is en dat dit dan ook niet het doel van de FSB is; in plaats daarvan richt de FSB zich op het analyseren van zwakheden in het financiële systeem en hoe deze te fiksen dan wel te voorkomen. Ze doen dit gezamenlijk met centrale bankiers, beleidsmakers, en nationale en internationale regelgevers (SEC, AFM, BaFin, etc.).

Het is overigens wel interessant dat hij zijn verhaal begint met een scene met Johann Wolfgang von Goethe, de gebroeders von Humboldt, en Friedrich von Schiller. Dit Duitse viertal was overtuigd dat het gebruik van ratio de juiste was: “The four of them were the intellectual fab four of late 18th century Germany. They strongly believed in the powers of reason – as opposed to royal decrees or religious dogmas. They strongly believed that individuals were to be enlightened – through science, art, and literature. They strongly believed in "sapere aude" – in daring to know”. Het interessante is dus dat hij beroemde Duitsers aanhaalt en gebruik van ratio onderstreept. Was dit een wake-up call naar de Duitsers om weer terug te gaan naar de Duitse (monetaire & fiscale) leest? Of is het waarschuwing aan de Latijnse landen om zich bezig te houden met gedegen (monetair & fiscaal) beleid? Wie het weet, mag het zeggen.

Vermogens beheren kun je leren

Vorige week werd aangegeven dat het een bewegelijk beursjaar zou worden. De makkelijkste voorspelling was dus dat volatiliteit omhoog zou gaan. Maar ik kreeg van enkele lezers dan de vraag hoe daar op in te spelen als een belegger; met name ook met het oog op eerder verschenen artikelen op het GeldBlog. Vandaag dus wat mogelijkheden/beslommeringen die beleggers kunnen gebruiken als inspiratiebron.

Maar voordat ik begin, eerst een disclaimer. De ideeën zijn wat ik er van vind (duh-uh) en zijn in geen enkele wijze als advies op te vatten (hallo AFM!). Belangrijkste gevolgtrekking is dat iedere belegger andere voorkeuren, tijdspannes, risicovoorkeuren en zo verder heeft. Ofwel, DoE Je EiGeN ReSeArCh en of win advies in bij een erkende beleggingsadviseur.

Hopelijk heeft u een mooie jaarwisseling gehad en heeft u al uw vingers nog. Gevaarlijk vuurwerk, de kranten stonden vol met dit onderwerp afgelopen december. Echter, het echt gevaarlijke vuurwerk kwam niet uit Duitsland, Polen of China, maar uit Japan. De centrale bank van Japan (BoJ) heeft namelijk een bommetje gegooid in een illiquide markt (door vakantieperiode). De effecten waren wereldwijd waarneembaar, maar toch is er een grote kans dat de echte verrassing nog moet komen.

Er is al eerder over de Japanse situatie geschreven op dit blog en nu blijkt dus dat de BoJ een draai heeft gemaakt. In het vorige blog over deze Japanse toestand, werd uitgelegd hoe de BoJ de rente op Japanse  staatsobligaties (staatsschuldpapier, schulden die de Japanse staat heeft uitstaan) met een 10 jarige looptijd (10 jaars staatsobligaties dus) niet te ver mochten afwijken van de 0%; het zogenaamde yield curve control (YCC).

De bandbreedte was 25 basispunten (0,25%); ofwel, als de 10 jaars rente boven de 0,25% zou komen, dan kocht de BoJ ongelimiteerde hoeveelheden van deze staatsobligaties op waardoor de rente weer op of onder de 0,25% terecht kwam (lees hier nogmaals hoe dat in zijn werk gaat). Dat was in april van 2022 en de toen nieuw aangekondigde acties van de BoJ hebben hun werk net aan kunnen doen. Inmiddels bezit de BoJ 50% van alle Japanse staatsobligaties.

Nok Nok Nok. Is daar iemand?

De afgelopen week hebben centrale banken de financiële markten wederom in beweging gebracht, zo ook de aandelenmarkt. In de meeste gevallen gaat de discussie over wanneer de centrale bank in kwestie een draai (pivot) zal gaan maken; van verkrappen naar (wederom) verruimend monetair beleid. De aandelenmarkt hoopt op die draai, want dan gaat de geldkraan weer vol open en kunnen de koersen weer inflateren (een grotere hoeveelheid geld dat hetzelfde aantal aandelen najaagt leidt tot hogere koersen).

Maar het kan goed zijn dat de markt niet goed heeft opgelet. Als naar de Fed gekeken wordt, dan is de laatste rentestap (zoals verwacht overigens) omlaag geschroefd naar 50 basispunten (half procent), terwijl de stappen voorheen 75 basispunten groot waren, maar of dit gezien moet worden als het begin van het einde aan monetaire verkrapping, valt te betwijfelen.

Koopt Nederlandschen waar, dan helpen wij elkaar

Dat de wereldhandel op het punt staat flink te veranderen door de spanningen met Rusland en (met name) China, moge duidelijk zijn. De wereld lijkt zich te begeven naar twee geopolitieke machtsblokken; China en het Westen. Maar het Westen lijkt nu ook in tweeën te worden gesplitst, althans betreffende de handel. De drijvende kracht hierachter is niemand minder dan Joe Biden.

Zo heeft de Amerikaanse President het voor elkaar gekregen om zijn Inflation Reduction Act aangenomen te krijgen afgelopen zomer. Dit pakket, met wellicht de passende afkorting IRA, behelst onder andere een pakket van USD 369 miljard over 10 jaar om de groene transitie een boost te geven. Het is eigenlijk een flink afgezwakte versie van het Build Back Better plan van de Democraten in (afbeelding opklikbaar).

Het blijft enigszins verbazingwekkend dat GroenLinks en andere groene partijen, maar blijven hameren op het zo snel mogelijk in de ban doen van fossiele energie. Als GroenLinks wat realistischer zou zijn, dan zou het juist fossiele energie (en nucleaire energie!) moeten omarmen; juist deze vormen van energie kunnen de omwenteling naar groene energie veiligstellen.

Consumentenvertrouwen laat een enorme daling zien, maar alle terrassen zitten vol

Afgelopen donderdag kwam de Amerikaanse centrale bank met haar beslissing om de rente wederom met 75 basispunten (0,75%) te verhogen. Dit was geheel verwacht, maar het commentaar wat volgde niet…

De 75 basispunten was zoals verwacht en was dus al ingeprijsd. Toch gingen direct na de aankondiging de koersen omhoog. Dit kwam vooral omdat de Fed nu ineens over vertragende effecten (“lags”) van haar renteverhogingen repte. De markt interpreteerde dit in eerste instantie als een draai (“pivot”) waar de markt na snakte; het idee dat de Fed op zou houden met verkrappen en weer zou gaan verruimen. Immers, de financiële markten varen wel bij veel liquiditeit en lage rentes, dus elke indicatie van de Fed dat zij op zou houden met verkrappen, kan op een warme ontvangst rekenen.

Bij de interviews deelde Fed voorzitter Powell mee dat de Fed inderdaad overweegt om het rustiger aan te doen met renteverhogingen (dus niet weer 75 basispunten per keer), maar ook dat het einddoel hoger zou komen te liggen. Ofwel, de rentestand waar naartoe verhoogd zal worden werd dus verhoogd. Daarop draaide de markt en zakte het als een pudding in elkaar. Dat was dus schijnbeweging één.