Laatste ronde, zelfde kansen

Het is alweer de laatste ronde van de sollicitatiegesprekken voor Rutte IV en dat betekent dat het laatste restje koffie wordt opgewarmd voor de overgebleven potentiële staatsecretarissen en ministers. Vandaag melden veel oude bekenden zich voor een nieuw plekje in de nationale poppenkast, maar zien we ook een paar nieuwe gezichten die op auditie komen voor het vierde seizoen van de grote Rutte-show. We stellen ook de laatste batch weer aan u voor.

Zat tussen 2010 en 2019 al voor het CDA in de Tweede Kamer waarin ze zich onder meer druk maakte over bangalijstjes en werd daarna gedeputeerde in de provincie Utrecht. Was voorafgaand aan haar politieke carrière beroepsmilitair en leidde onder meer een detachement van de pantserhouwitsers in het Afghaanse Tarin Kowt en komt nu dus niet op Defensie te zitten, want dit kabinet gooit qua inhoud alle logica het raam uit. Nee, zij wordt minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties waar ze samen met Hugo de Jonge (zie hieronder) de huizenmarkt mag fixen. Leuk, maar wist u dat ze in 2005 landskampioen indoorhockey werd? Nou, dan weet u het nu.

Koekje bij de koffie?

De koffie vloeit weer rijkelijk in Den Haag, want ook vandaag bezoekt een groep nieuwe circusartiesten dompteur Rutte voor een goedkeuringsgesprekje over een plekje in het centrum van de politieke arena. Haast is geboden, want als de club komende maandag niet op het bordes staat tikt de formatieteller de mijlpaal van driehonderd dagen aan en dat wil de voormalige-huidige-toekomstige premier kosten wat het kost voorkomen. We zetten de daggasten even voor u op een rijtje.

Klimaatdrammer, mede-indiener van de Klimaatwet en nu Minister voor Klimaat en Energie. Jetten verscheen op het politieke toneel als de meest onwaarschijnlijke opvolger van Alexander Pechtold als fractieleider van D66, kon niet overtuigen in de media, liet het lijsttrekkerschap over aan koningin Kaag en huppelde vanaf daar mee in de schaduw van haar succes. Krijgt nu als bedankje zijn eigen ministerspost vanwaar hij gaat vertellen wat u allemaal niet meer mag doen vanwege het klimaat. Houdt niet van fruitmandjes, maar wel van vliegen.

Econoom en eurocraat. Beheerde een tijdje de schatkist en werd in januari 2020 samen met Van Huffelen staatssecretaris van Financiën. Zij nam de toeslagenaffaire voor haar rekening, hij de belastingdienst. Voerde een luchtvaarttaks in op alle vliegtickets die inging op het moment dat de complete luchtvaartbranche instortte als gevolg van corona. Wordt nu voor D66 staatssecretaris Mijnbouw, maar dat is natuurlijk voorlichterspraat voor 'chef gasbevingen'. Een pittige klus, want er loopt nog een parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen waarvan het eindrapport in het voorjaar van 2023 wordt verwacht.

Nieuwe dag, nieuwe koffie

Mark Rutte trok ook vandaag weer zijn beste mediagrijns aan om nieuwe clowns te ontvangen in hetzelfde circus. Liefst acht nieuwe kabinetsleden bezoeken hem vandaag, dus we hopen dat hij een extra pakje biscuitjes heeft ingeslagen. Daarna zullen de nieuwe kabinetsleden buiten bij de nationale pers in wat algemene termen aangeven dat ze er zin in hebben, maar alle moeilijkere, inhoudelijke vragen ontwijken met het simpele argument dat ze nog niet beëdigd zijn. Maar wie zijn deze nieuwe marionetten aan Rutte's touwtjes? We stellen ze even aan u voor.

Was voor D66 al wethouder in Rotterdam en lid van de Eerste Kamer en volgde in januari 2020 de afgetreden Menno Snel op als staatssecretaris van Financiën, waardoor ze verantwoordelijk werd voor de afwikkeling van de toeslagenaffaire. Ondertussen weten we dat dit voor geen meter liep. Van Huffelen kwam met het plan om alle slachtoffers minimaal 30.000 euro te geven ongeacht de geleden schade. Hield verder delen van een rapport over hoe cruciale informatie jarenlang werd achtergehouden opnieuw achter en toonde hiermee haar nieuwe elan. Nu mag ze het nog een keer proberen als staatssecretaris van de random verzamelportefeuille Koninkrijksrelaties en Digitalisering. Fijn dat Den Haag in 2022 eindelijk eens het belang van digitalisering inziet, jammer dat het terecht komt bij iemand die geen enkele achtergrond in die sector heeft.

Een echte politieke tijger uit de gelederen van het CDA. Ruziede al in 2001 (!) als partijvoorzitter met Jaap de Hoop Scheffer om een hoge plek op de kieslijst en verloor, waardoor uiteindelijk ene JP Balkenende de kar trok. Verliet de politiek een tijdje om goed geld te verdienen bij Ernst & Young, maar liet zich door het CDA overhalen om tussen 2015 en 2019 in de Eerste Kamer te gaan zitten. Werkte sinds de verkiezingen als interim-partijvoorzitter en is medeverantwoordelijk voor het uit de partij werken van Omtzigt, waarna de partij in de peilingen in een vrije val raakte. Mag zich nu gaan bewijzen als staatssecretaris Fiscaliteit.

Iedereen in zijn beste pak op sollicitatie

Toekomstig missionair premier Mark Rutte gaat vandaag veel koffieleuten, want hij ontvangt het eerste deel van zijn nieuwe kabinet. Één voor één paraderen de toekomstige ministers en staatssecretarissen voorbij aan de draaiende camera's van de vaderlandse pers alsof het de rode loper van een nieuwe bioscoopfilm is (in een wereld waar bioscopen open zijn dan). Het enthousiasme is ver te zoeken bij de biosbezoekers, want dit wordt alweer het vierde deel in een uitgekauwde filmreeks die beter kon stoppen. Maar we ontkomen er niet aan, dus wie zien we vandaag voor de camera?

We beginnen met de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken en viceminister-president Wopke Hoekstra. Lijsttrekker van het CDA, maar alleen nadat Hugo de Jonge deze functie neerlegde en Omtzigt werd gepasseerd. Speelde hiervoor minister van Financiën in Rutte III, waarbij hij in een economisch gunstige periode met geld kon smijten. Kocht een groot belang in KLM zonder de Kamer te informeren en deed zaken in belastingparadijzen, dus met dat nieuwe elan en die transparante bestuurscultuur zit het meteen goed.

Na een korte demissionaire invalbeurt als Staatsecretaris van Economische Zaken en Klimaat mag de van oorsprong Turkse vvd'er Dilan Yeṣilgöz nu haar tanden zetten in het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarmee wordt ze de eerste minister van Justitie en Veiligheid die geen rechterstudie afrondde en dat zorgt in de juridische wereld wel voor de nodige gefronste wenkbrauwen. Met de uit de klauwen gelopen drugscriminaliteit en een overwerkte politiemacht krijgt ze in ieder geval een zwaar departement in haar maag gesplitst en dat voor iemand die als Kamerlid meestal niet wist waar ze over stemde. Dat verklaart misschien waarom ze tijdens haar invalbeurt als staatssecretaris dacht dat ze haar kamerzetel kon behouden voordat ze werd teruggefloten door de Raad van State.

Sinds 1814 is de minister van Veiligheid en Justitie een jurist

De ministersposten van Rutte4 geven inzage in een onwerkbaar formatieproces. Elke politieke partij heeft een (vice-)premier op basis van behaalde zetelaantallen. Ministersposten worden verdeeld op de omvang van een partij, niet op basis van ideologie of beschikbaarheid van een geschikte kandidaat. We missen nog zeven bewindspersonen, maar hun partij staat al vast!

Hier onderhandelen politieke partijen eerst over hoeveel bewindspersonen iedereen krijgt, en verzinnen desnoods posten zonder portefeuille om tot een compromis te komen. Dit keer vier extra ministers en een extra staatssecretaris! Of een politieke partij überhaupt iemand in haar midden heeft die geschikt is voor de functie zien ze later wel. Letterlijk het paard achter de wagen.

Sinds 1814 is de minister van Veiligheid en Justitie een jurist, nu is zelfs de nieuwe minister van Rechtsbescherming dat ook niet. (die laatste ministerspost werd in 2017 verzonnen) Prof & ingenieur Robbert Dijkgraaf en hoogleraar & dokter Ernst Kuipers zijn welkome verademingen ten opzichte van -Heel Holland Bakt- Henk Staghouwer. Sommige nieuwelingen zijn te jong voor ervaring.

De man-vrouw verdeling gaat richting de 50/50, dan zijn vrouwen tegenover de helaas kleine groep vrouwelijke bestuurders met de juiste ervaring zwaar oververtegenwoordigd. De huidige opstelling is ook een volledig blank feestje. (Franc Weerwind is vlak na het zomerreces blanker dan het halve kabinet, die vlieger gaat als excuustruus hier niet op, hij zat samen met de Koning op Minerva).

Gratis bier. Morgen Rutte IV

Is dat even klote-nieuws. Ze zijn eruit, naar het schijnt. Na 34556734 ANP-foto's van Sophie Hermans die achter Mark Rutte aan sjokt - met een tas - lijkt het erop dat morgenavond iets van een opzet tot een aanzet naar een prelude van een beginsel tot een opmaat gepresenteerd gaat worden. Met gratis rekeningrijden naar de gratis kinderopvang en een Minister van Gretazaken , of zoiets. TWINTIG ministers, nog meer stassen & een verdubbeling van het aantal persvoorlichters en woordvoerders, en 50 PROCENT VROUWEN op het bordes. Van die heerlijke dames, die na luttele maanden met het mantelpakje in het lobby circuit verdwijnen! En als extraspeciaal feestdagencadeautje bovenop het heugelijke formatienieuws: u mag met de corona kerstdagen swingen met ACHT MENSEN in plaats van vier. Jottem. Nu zin in morgen, als de poppetjes gaan lekken. Oant moarn D66 MinFin Wiebe Draijer!
Update: LIVESTREAM VAN DE DEUR
Segers (CU): "We naderen het einde"
Kaag (D66): "We houden goede moed"
Hoekstra (CDA) "Goeienavond"
Rutte (VVD): "Hoiiii"

KerstBordes gaat niet meer lukken. Volgend jaar dan maar

Landgenoten. Uw demissionaire kabinet Rutte III blijft nog even demissionair. Tot ver in het volgende jaar, want iedere week lekt er weer iets grofschandaligs waardoor het kabinet zou moeten aftreden, dus dan kun je maar beter demissionair zijn, want dan hoef je niet af te treden. WANT JE BENT AL AFGETREDEN, heel lang geleden. Maar dat weet niemand meer. Iedereen herinnert zich vooral die fabeltastische aanpak van de coronacrisis waardoor De Zorg nu op een strand van een Canarisch Weiland ligt, dus die toeslagentokkies moeten niet zeuren. Kort verhaal lang: Formatie kost meer tijd. Mozeskriebel zeg. Tijd voor een TRIBUNAAL.

Partij tegen de gezelligheid

Slikt u soms een sfeervol pilletje op een festival of tijdens een feestje in een dampende kelder? Dan bent u de nieuwe staatsvijand van het CDA. De partij ziet zijn achterban massaal de deur uitlopen uitrennen, dus gaan ze even ergens keihard voor staan in de hoop een paar leden over te houden. In een nieuwe visie over de Nederlandse drugsaanpak staat precies wat u verwacht van een partij die denkt dat de ideale avondbesteding bestaat uit herhalingen van Mies Bouwman kijken op de beeldbuis. Die willen dus simpelweg alles verbieden en doorgaan met dezelfde oorlog tegen drugs die de afgelopen vijftig jaar niet is gewonnen. Ook de vrijheden die al bestaan, zoals het gedoogbeleid rond een enkele XTC-pil, sneuvelen in dit plan van Grapperhaus & Co. Daarnaast verdwijnen in CDA-land de coffeeshops naar industrieterreinen, gaan de straffen voor het produceren van harddrugs omhoog en blijft uiteraard legalisering een vies woord. Nu vormen de Hugo's en Wopke's nog maar een klein partijtje in het politieke landschap, maar in de formatie kunnen ze op dit gebied een grote rol spelen. De steun van de ChristenUnie is natuurlijk binnen en de vvd zet het drugsbeleid graag in als wisselgeld. Alles komt dus aan op D66 die in het eigen programma (pdf) schrijft:"meer repressie lost niks op". Maar hoeveel zijn die woorden waard? Wordt dit het wisselgeld dat D66 inzet om een doorbraak te forceren op de medisch-ethische punten of houden ze toch vast aan hun idealen? We weten het zodra het regeerakkoord op tafel ligt, dus dat kan nog wel even duren.

Record op record

Ze spreken inmiddels over "grote stappen zetten" en "knopen doorhakken", waarbij het nu eindelijk gaat over "de poppetjes" en "de details", maar al deze zalvende woorden ten spijt is het kabinet nog net zo demissionair als 250 dagen geleden en het enige dat ze tot nu toe bereikten is een uitzonderlijk formatierecord. 'Functie elders' is alweer zolang geleden dat we er bijna geen herinnering meer aan hebben, dat we bijna vergeten dat het deze bestuurders, dit toekomstige kabinet, waren die tijdens hun onderhandelingen tot die schokkende notitie kwamen. En daarna werd het er niet veel beter op, met de vergeten treindocumenten van Segers als meest recente voorbeeld van het overheersende ongemak van deze formatie. Een formatie die meer lijkt te draaien om het voorkomen van nieuwe verkiezingen dan om het creëren van een stabiel kabinet en daarom gooit de vvd al zijn heilige huisjes tegen de grond, steekt het CDA de boeren een dolk in de rug en geeft Kaag haar strijd voor het torentje op. De onderhandelingen kunnen nog even duren, maar opgeven doen ze niet, want deze club moet en zal op het bordes staan. Ze weten dat ze met zijn vieren bij nieuwe verkiezingen geen meerderheid meer halen en dus krijgt u Rutte 4, omdat bekend is dat een meerderheid van Nederland geen Rutte 4 meer wil. Veel plezier ermee!

Lekken volgens de dienstregeling

Breaking news: ChristenUnie-opperhoofd Gert-Jan Segers is ook maar een mens. Dat claimt hij in ieder geval zelf nadat hij een concept-regeerakkoord tussen CDA en vvd in de trein liet slingeren. Een document dat vervolgens werd gevonden door die ene Volkskrantlezer die niet op vliegvakantie was, waardoor we nu weten dat de twee partijen streven naar meer migranten, dol zijn op kerncentrales en miljarden willen uittrekken voor de stikstof- en klimaatcrisis. Ook de woningnood en gratis kinderopvang komen aan bod (samenvatting alhier en hele document alhier). Dit document is dus opgesteld naast het concept-regeerakkoord dat de vvd en D66 deze zomer al schreven en is gedateerd op 26 september: de dag dat Kaag de deur weer openzette voor de 1G-wappies van de ChristenUnie. Beide concepten lijken nu de basis te vormen van de huidige formatie, waar alleen de ChristenUnie de wensen van god nog even tussen moet proppen. Dat is ook de reden dat we niet uitsluiten dat onze politieke pater het document expres verloor. De formatie loopt tenslotte 53 dagen na het opstellen van dit concept-akkoord nog steeds niet op rolletjes en zo zitten we alweer 245 dagen na de verkiezingen zonder regering. Al beginnen we ons met deze uitgelekte plannen af te vragen of dat heel erg is.