Nog meer reconstructie van FALEND statistiekbureau

Zo. Daar zijn we weer met deel 2 van de CBS FILES. Gisteren beschreven we hoe het CBS volhardde in het verdedigen van een onjuist en misleidend cijfer dat lange tijd centraal stond in de verhitte maatschappelijke discussie over het woningtekort. Vandaag laten we u zien hoe het statistiekbureau uiteindelijk kwam tot een stilletjes erratum op de website, dat vervolgens pas twee weken later (door een reaguurder van GeenStijl) werd opgemerkt. 

Het blijkt namelijk dat werknemers van het CBS er al in juli 2022 achterkwamen dat er iets goed fout zat met de berekeningen van de gemiddelde woonoppervlakte. Toch wachtte het bureau, met een communicatie-afdeling waar een paard de hik van krijgt, onder leiding van een topambtenaar, nog drie maanden voordat uiteindelijk werd besloten tot een door niemand opgemerkt erratum op de website. 

Het CBS zegt daar zelf over: "Gegeven de beschikbare mensen en middelen en de zorgvuldigheid die in acht genomen moet worden, was dit het meest haalbare." Dat het foutieve cijfer in allerlei media opdook en een centrale rol speelde in de maatschappelijke discussie, noemt het CBS nu "niet relevant". Sterker nog, het CBS heeft de Staatscommissie demografische ontwikkelingen, die in oktober nog in de veronderstelling verkeerde dat het gemiddelde woonoppervlak per persoon in Nederland uitzonderlijk hoog is, niet van het erratum op de hoogte gesteld, en heeft ook niets laten weten aan de onderzoeker die het statistiekbureau in augustus 2021, september 2021 en februari 2022 uitgebreid en onderbouwd op de fout wees. 

Dat is vreemd, zeker als we de eerste zin bovenaan het tabblad 'Organisatie' op www.cbs.nl lezen: "Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakt het mogelijk dat maatschappelijke debatten gevoerd kunnen worden op basis van betrouwbare statistische informatie." Er werken meer dan 2000 mensen bij het CBS, dat jaarlijks 137 miljoen euro aan belastinggeld kost. En niemand van die 2000 mensen dacht op een gegeven moment 'verdorie, een onbetrouwbaar cijfer van het CBS dat een prominente rol speelt in een zeer relevant maatschappelijk debat, dat is zeg maar het tegenovergestelde van waar we voor bedoeld zijn'. 

Sterker nog, volgens het CBS is "de standaardprocedure van het CBS gehanteerd. Bij het constateren van een fout wordt zo snel mogelijk gewerkt aan de publicatie van de nieuwe cijfers en daarna aan de kennisgeving daarvan." Maar: *"Het CBS werkt aan een vergroting van de zichtbaarheid van errata op de website. Ook zal er bij een eventueel volgend erratum een tweet aan worden gewijd." *

Hoe die 'standaardprocedure' verliep, leest u in deel 2 van de CBS FILES, na de breek.

Uitgebreide reconstructie van FALEND statistiek bureau

Zo. Gaat u er maar eens even lekker voor zitten, want hier volgt een uitgebreide reconstructie, in twee delen, van hoe het toch kan dat bestuurlijke elite in Nederland jarenlang dacht en verkondigde dat de gemiddelde Nederlander veel groter woont (en dat het dus wel een tikkie kleiner kan) dan de gemiddelde Belg of Duitser.  Zoals u, trouwe lezer van GeenStijl, inmiddels weet, is de gemiddelde woonoppervlakte per Nederlander namelijk een stuk kleiner dan het CBS jarenlang heeft beweerd en is het getal van 65 vierkante meter per persoon compleet onjuist. 

Maar! Wij van GeenStijl zouden wij van GeenStijl niet zijn als we niet een beetje dieper zouden graven. En dankzij documenten die wij met beroep op de Wet Open Overheid hebben opgevraagd, blijkt dat een oplettende onderzoeker het CBS er al in augustus 2021 op wees dat het cijfer van 65 vierkante meter onmogelijk kon kloppen. Het statistiekbureau hield echter ondanks aandringen en keurige e-mails keer op keer vast aan de eigen, onjuiste, cijfers. Op de laatste mail van de onderzoeker, waarin uitgebreid werd voorgerekend dat het CBS ernaast zat, werd überhaupt niet gereageerd "doordat deze aan de aandacht van de ontvanger is ontsnapt".

Het cijfer van 65 vierkante meter per persoon dook de afgelopen jaren op allerlei plekken op in het debat over het woningtekort in Nederland. Zo schreef ambtenarenbijbel De Correspondent op 17 mei 2021: "Gemiddeld hebben we hier 65 vierkante meter huis per persoon (klopt niet, GS). Daarmee wonen we een stuk ruimer dan Duitsers, die zo’n 46 vierkante meter per persoon hebben. Een Brit moet het gemiddeld met 44 vierkante meter doen. Dit simpele feit (dat dus onjuist is, GS) *veranderde mijn kijk op het woningdebat compleet. Daarin gaat het namelijk altijd over aantallen woningen. Zoals de miljoen huizen die er volgens het kabinet tot 2030 bij moeten komen." *

De gesubsidieerde denktankers van Platform31 schreven zelfs een 84 pagina's tellend rapport getiteld 'Beter benutten bestaande woningbouw' waarin het cijfer van 65 vierkante meter per persoon als uitgangspunt werd genomen. In het Staatsblad werd door het ministerie van Binnenlandse Zaken aan het onjuiste CBS-cijfer gerefereerd. Ook bij de NOS, de Volkskrant (hier, hier, hier, hier en hier), NRC (hier en hier) en Cobouw dook het onjuiste cijfer op in discussies over het woningtekort in Nederland. Het was dan ook niet verwonderlijk dat hoogleraar Helga de Valk (lid van de Staatscommissie Demografische ontwikkelingen) het in Nieuwsuur als algemeen geaccepteerde kennis aanhaalde dat Nederlanders gemiddeld veel ruimer wonen dan inwoners van de ons omringende landen.

Geen onbelangrijk cijfertje dus. Toch zegt het CBS, dat het volgens de eigen website mogelijk maakt "dat maatschappelijke debatten gevoerd kunnen worden op basis van betrouwbare statistische informatie" dat de afhandeling van de fout "gegeven de beschikbare mensen en middelen en de zorgvuldigheid die in acht genomen moet worden", "het meest haalbare was". GeenStijl vroeg aan het CBS of het bekend was met bovenstaande publicaties, maar dat is volgens het statistiekbureau "niet relevant". 

Wij zouden zeggen: dat is wel relevant, en het CBS heeft opzichtig gefaald als nationale data-scheidsrechter door dit onjuiste en misleidende cijfer veel langer dan noodzakelijk was rond te laten zweven in het publieke debat. Maar oordeelt u zelf! Deel 1 van de CBS FILES na de breek.

Afwezigheid van bewijs = geen bewijs van afwezigheid

Even een belangrijk stukje statistische duiding naar de mensen toe. Het was voor iedereen met meer dan zeven hersencellen al duidelijk dat de conclusie van het CBS-onderzoek dat toeslagenouders geen grotere kans op uithuisplaatsing van hun kinderen hadden dan vergelijkbare ouders die geen slachtoffer waren van het toeslagenschandaal, onmogelijk juist kon zijn. Het idee dat geen enkele uithuisplaatsing het gevolg kan zijn van het stelselmatig kapotgemaakt worden door de Staat is net zo absurd als het idee dat álle uithuisplaatsingen enkel en alleen het gevolg waren van fouten van de overheid. Maar toch werd er door de Rijksoverheid.nl, de Correspondent en andere propagandakanalen de horlepiep gedanst.

Alsof de leiding van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst in 2017 niet op de hoogte was van het ontoelaatbare handelen van haar eigen dienst en daar niets mee heeft gedaan. Alsof de ministerraad in 2019 niet wist hoe fout het zat met de toeslagen, en toen besloot om Pieter Omtzigt te gaan sensibiliseren. Alsof het normaal is om mensen jarenlang als fraudeurs te behandelen, ze alles af te nemen en dan ook te doen alsof het van alle ouders (let wel, het zit in dit soort zaken vaak ingewikkeld) waar de kinderen zijn weggehaald hun eigen schuld is.

Maar goed. Aanstaande donderdag mag het CBS de conclusies uit het rapport komen verdedigen in een hoorzitting. Dat gaat wel een stukje lastiger worden doordat de Omtzigtman de totale statistische kampioen (lees dit recente interview in Science over de zaak-Lucia de B.) Richard Gill gevraagd heeft in de cijfers te duiken. U raadt het al. Gehakt. Complete blog hierrr.

*"Een van de belangrijkste conclusies (samenvatting, eerste bladzijde) luidt *

***“Gedupeerdheid verhoogt de kans op kinderbeschermingsmaatregelen niet“. ***

Dat is een krachtige uitspraak. Geen enkel relativering, geen “kleine letters”. Geen melding dat het een uitspraak is die alleen gemaakt kan worden onder een hele reeks veronderstellingen. Helaas, een hele reeks veronderstellingen waarvan velen pertinent onwaar zijn.

Mijn antwoord: misschien geen 1115, maar misschien wel: 115"

Migratiesaldo +228.000

Duidelijk plaatje dat aan duidelijkheid niks te wensen over laat: het afgelopen jaar was de Nederlandse bevolkingsgroei in absolute aantallen het hoogst sinds boomerjaar 1946. Sterker nog, sinds de cijfers een beetje worden bijgehouden zijn er alleen in 1946 meer mensen bijgekomen in Nederland dan vorig jaar. Die 227.000 mensen (zeg maar de gemeente Tilburg) moeten allemaal gaan wonen in de luchtkastelen van Hugo de Jonge, dus dat wordt nog gezellig. In tegenstelling tot in 1946 is de bevolkingsgroei nu volledig toe te schrijven aan het migratiesaldo. Sterker nog, dankzij de oversterfte was de 'natuurlijke aanwas' het afgelopen jaar negatief. Top-5 herkomstlanden van uw nieuwe buren zijn Oekraïne (uiteraard), Syrië, Turkije, India en Polen. Weten hoe vol druk het in uw gemeente is/wordt kan op via de BEVOLKINGSGROEIKAART.

Ja dit wist u al, maar nu weet u het nog eens.

Geen eigen huis, steeds meer plekken onder de zon. In 2024 wordt de 18 miljoen aangetikt, in 2034 de 19 miljoen en in 2056 de 20 miljoen. CBS-sociologe Tanja Traag: "We verwachten dat op termijn het geboortecijfer verder omhoog zal gaan door de jonge vrouwen die naar Nederland zijn gekomen en vervolgens kinderen krijgen." Want uiteraard is migratie de grootste motor achter de groei. 

CBS: "De laatste jaren groeide de bevolking vooral door buitenlandse migratie. In 2022 immigreerden iets meer dan 400 duizend mensen naar Nederland, waarvan ruim een kwart uit Oekraïne. Naar verwachting zal de bevolking ook in de toekomst vooral groeien door buitenlandse migratie. Na een daling in 2020 trok de buitenlandse migratie in 2021 en 2022 weer aan. De immigratie was hoger, terwijl de emigratie lager was. Naar verwachting zal de immigratie de komende jaren afnemen. De emigratie zal verder toenemen, omdat een deel van de immigranten na een aantal jaren ook weer vertrekt."

Maar, wees gerust. De groei wordt ook verklaard doordat u het allemaal nog mee mag maken, omdat u langer leeft. Dus, kunt u het allemaal niet meer aanzien én geeft u om de draagkracht van het Nederlandse weefsel, sterf dan gewoon iets eerder.

'U woont te groot'

Schaamteloos. Vier jaar lang meldt iedere onbenul (hoogleraren demografie, columnisten, De Correspondent, dat soort types) dat Nederlanders veel groter wonen dan andere Europeanen. Maar dat bleek in oktober opeens een ontzettend domme rekenfout van het CBS te zijn: Nederlanders wonen helemaal niet veel groter dan andere Europeanen, maar maar een beetje (en zelfs dat is twijfelachtig). Best wel schokkend, dus wij vroegen het CBS toen of ze nog aandacht ging geven aan deze megablunder. Dat zou volgens een woordvoerder 'eind november' gebeuren. 

En wat denkt u, stond er vandaag (een dag na 'eind november' red.) een artikel op het www.cbs.nl met als kop 'Nederlander woont helemaal niet groot sorry sorry sorry'? Nee natuurlijk niet! Alleenstaande oudere vrouwen (die veelal alleen wonen omdat hun man is overleden) krijgen nog even een trap na in het stuk 'Alleenstaande oudere vrouwen wonen het grootst', waarin heeeeelemaaaaal onderaan in een ietsiepietsie klein alineaatje nog even staat dat heel Nederland vier jaar lang een verkeerd cijfer heeft geloofd. 

Ook bij de Volkskrant verbazen ze zich erover dat hun gewaardeerde columnist Sander Schimmelpenninck vier jaar lang voor de gek is gehouden en hebben ze wel gewoon 'Nederlander woont met 53 vierkante meter aan woonruimte veel kleiner dan gedacht' als kop. Het gevolg van deze Oost-Duitse persstrategie is overigens dat wappies nu gesterkt worden in hun overtuiging dat de cijfers van het CBS over oversterfte dan ook wel niet zullen kloppen (en hun eigen warrige betogen wel). Heb je nou je zin, Ruben van Gaalen?

"Het zijn net mensen"

Bij het CBS slaan ze zichzelf de hele dag op de borst over hoe betrouwbaar hun cijfers wel niet zijn. Groot was dan ook onze schok toen wij er vorige maand achter kwamen dat het CBS vier jaar lang heeft gedaan alsof Nederlanders vergeleken met Belgen en Duitsers in heel erg grote huizen wonen. Het gemiddelde woonoppervlak per persoon bleek namelijk geen 65 vierkante meter te zijn, maar 53 vierkante meter. 

En wat lezen we nu? CBS-medewerker en hoogleraar demografie Ruben van Gaalen is meer dan een jaar geleden, in augustus 2021, al op de hoogte gesteld van de fout door een onderzoeker. Van Gaalen beloofde de opmerking 'even terug te koppelen' en vervolgens gebeurde er... meer dan een jaar lang niets. Pas op 14 oktober 2022 plaatste het CBS héééél stilletjes een erratum op de site. 

En dat, terwijl De Correspondent een heel verhaal schreef over hoe verschrikkelijk groot 'de Nederlander woont', het getal werd aangehaald door columnisten van de Volkskrant en het FD, en bovendien lijkt een lid van de Staatscommissie Demografische ontwikkelingen nog altijd in deze fictie te geloven. Dat had dus allemaal al lang gerectificeerd kunnen worden, als het ze bij het CBS ook maar iets had kunnen schelen of hun cijfers kloppen of niet. Maar ja, zoals Van Gaalen al zegt: "Het zijn net mensen, die CBS-ers :)". Hahaha!

Schuld van: Belgische media

De GeenStijl Forensische Redactie heeft nieuw licht op de vreemde kwestie van de Onverklaarbare Oversterfte weten te schijnen. Na het raadplegen van diverse titels van DPG Media (het Belgische uitgeefhuis voor dierennieuws, huishoudtips en commerciële belangen), is maar één conclusie mogelijk: de run op uitvaartservices wordt veroorzaakt door de herhaalde advertorials voor uitvaartondernemingen. Regelmatig komen in de vele titels van DPG commerciële accounthouders officiële woordvoerders van DELA en Monuta aan het woord die vertellen dat ze "in de vijfde versnelling een marathon lopen" om mensen onder de grond dan wel in de oven te krijgen. En dus denken we dat daar de sleutel van de door het CBS niet te verklaren oversterfte van 16 procent ligt: iedereen leest in AD dat ze niet meer in leven zijn dat ze snel dood moeten gaan als ze nog een plekje in de overvolle uitvaartagenda willen. Onderzoek gesloten, het antwoord ligt zoals gebruikelijk in de simpelst mogelijke verklaring. Geen bezoek, geen bloemen dank. Plakje cake?

Mega-blunder CBS onopgemerkt

Tegel van het jaar van reaguurder Wattman vandaag onder ons topic over hoogleraar Helga de Valk, die bij de grote Rudy Bouma Show Nieuwsuur vertelde dat we in Nederland gemiddeld 67 vierkante meter woonoppervlak per persoon hebben, veel meer dan in andere landen. Dat is namelijk nepnieuws. Nou kan mevrouw Valke aan deze vergissing niet zoveel doen (wel gek dat ze 67 in plaats van 65 zegt trouwens, red.) want het nepnieuws dat we in Nederland gemiddeld 65 vierkante meter woonoppervlak per persoon hebben, heeft jarenlang op de website van het CBS gestaan. Twee weken geleden is er stilletjes een erratum geplaatst, waaruit blijkt dat (door een nogal domme blunder) dit getal onjuist is. Het gemiddelde is 53 vierkante meter per persoon, niet 65. Dat scheelt 12 vierkante meter of, om een wat technischere term te gebruiken, een slok op een borrel. Wij hebben het CBS gevraagd waarom deze belangrijke aanpassing van dit best wel cruciale cijfer dat regelmatig terugkomt in discussies zo stilletjes is aangepast. Een woordvoerder laat weten dat het herfstvakantie is, maar dat ze zo snel mogelijk antwoord gaat geven op onze vraag. Joehee, Staatscommissie, leest u mee?
UPDATE: CBS gaat eind november nepnieuws corrigeren. "Onlangs heeft CBS de Woonbase gepresenteerd. Dit is een bronbestand waarin informatie over personen, huishoudens én woningen samenkomt. Tijdens de samenstelling van dit bestand ontdekten we dat het de cijfers in het bericht waar u naar verwijst onjuist waren. We hebben die z.s.m. gecorrigeerd. We hebben daar inderdaad nog niet over gecommuniceerd, dat gaan we doen als een update van dit bericht verschijnt en dat zal eind november zijn."

Het is nog steeds best druk alsook vol

We spreken wel eens over dweilen met de kraan open als we het over het Nederlandse migratiebeleid hebben, maar inmiddels is die kraan vol opengedraaid en klotst het water over de randen. In de eerste drie kwartalen van 2022 kwam het migratiesaldo uit op 188.500 personen. Dat is meer dan een compleet Breda aan nieuwe inwoners erbij en dan is het jaar nog niet voorbij. Dat is een tempo waar Hugo niet tegenop kan bouwen om nog maar te zwijgen over het aantal boeren dat we moeten uitkopen om de ruimte te creëren. Zo'n dertig procent van de immigranten kwam uit Oekraïne, maar zelfs als u die niet meerekent, ligt de instroom hoger dan in piekjaar 2019. Gezien de natuurlijke aanwas (slechts 2,5k) vrijwel geheel is verdwenen, is migratie de voornaamste reden voor de sterke bevolkingsgroei dit jaar, waardoor dit minuscule landje momenteel over al 17,8 miljoen inwoners beschikt. Ondertussen maakt het kabinet zich vooral druk over hoe we deze enorme toestroom gaan verwerken, maar wordt er niet gesproken over de vraag of deze instroom überhaupt wenselijk is en wat we eraan kunnen doen. En zo blijft de kraan stromen en dweilen we ons suf.