Oude bekenden!

Je knippert twee keer met je ogen en Trump en Netanyahu hadden ruzie over Iran, Israël viel Iran dan maar lekker zelf aan, stuurt Trump ineens toch zeven (!) B-2 Spirits, jachtescortvloot en een onderzeeër over Irans nucleaire locaties en vervolgens feliciteren beide heerschappen elkaar met de beste samenwerking in de geschiedenis van hun landen (wat technisch overigens klopt). Daarna volgde nog Trumps blijk van persoonlijk verwantschap met Netanyahu omdat 'ook hij' ondanks zichzelf door de 'deep state' vervolgd wordt voor corruptie, en riep hij de Israëlische rechtbanken op tot een einde aan de 'heksenjacht'. 

Met die voorgeschiedenis ontmoet Netanyahu vanavond Trump in het Witte Huis, en zal gesproken worden over het lot van de 22 laatste vermoedelijk levende gijzelaars en het lot van de Gazastrook. De huidige situ aldaar: Gaza's bevolking woont nu op zo'n 25% van Gaza's grondgebied, Hamas is sporadisch nog altijd operationeel, bestiert nog steeds stukjes Gaza, maar volgens een vooraanstaand Hamas-lid is hun bestuur van Gaza "volledig ingestort" en zijn ze sinds de semi-private Amerikaans-Israëlische voedseldistributiepunten van de Gaza Humanitarian Foundation het monopolie op hulpgoederen kwijt. 

Netanyahu zal dan ook als vanouds inzetten op de volledige vernietiging van Hamas, wat Hamas begrijpelijkerwijs een "onaanvaardbare voorwaarde" voor een wapenstilstand vindt, en daar zal Trump dan wel weer een gulden middenweg uit weten te toveren. Of niet, dat kan natuurlijk ook.

Wereldvrede nog altijd niet uitgebroken maar wel dichterbij dan gisteren

Israël heeft nog niet gereageerd op Trumps bovenstaande bericht, maar Netanyahu bezoekt aanstaande 7 juli het Witte Huis. Zoals wel vaker kan Trumps bericht ook een voorschot op de realiteit zijn om de realiteit af te dwingen, want er gaan ook berichten dat zowel Israël als Hamas helemaal nog niet akkoord zijn met de voorwaarden van een wapenstilstand. "Despite the announcement from Trump, an official from one of the Arab mediating countries told The Times of Israel that major hurdles remain and that the sides will still need to hold proximity talks in order to close remaining gaps. Two Arab diplomats from mediating countries told The Times of Israel that remaining sticking points also include Hamas’s demand for a return to old mechanisms for distributing humanitarian aid or the establishment of a new system to replace the current one managed by the Gaza Humanitarian Foundation."

Omdat Gazaanse vrede een van Trumps prestigeprojecten waar hij zwaar op in zal zetten tijdens Netanyahu's bezoek, en Netanyahu in Trumps goede sier wil blijven, valt het wel te verwachten dat Netanyahu voor zijn bezoek op 7 juli zijn voorwaarden voor een 60-daagse wapenstilstand op orde heeft. Tegelijk zegt ook IDF-stafchef Eyal Zamir ook dat het voorzetten van gevechten de levens van de overgebleven gijzelaar (50, waarvan 27 al overleden, een aantal anderen mogelijk ook) in gevaar brengt. We blijven kijken.

In principe gewoon een voortzetting van de status quo dit

Op dit dossier toont Trump zich - in tegenstelling tot de campagne tegen Jemens Houthi's - al weken militair terughoudend en spreekt hij constant zijn voorkeur uit voor een diplomatische oplossing. Het is echter zeer de vraag of die er gaat komen, want Iran weigert simpelweg met een categorische stop van uraniumverrijking, en alles minder dan die categorische stop is voor Trump niet acceptabel. Ondertussen laat Israël alweer weten dat het inmiddels echt klaar is voor een aanval op Irans nucleaire faciliteiten, ook zonder medewerking van de VS. Maar tegelijkertijd verzekerde Netanyahu Trump er vorige week van dat "Israel won’t launch an attack on the Islamic Republic’s nuclear sites unless Trump signals that the ongoing negotiations with Tehran have failed, Axios reported last week, citing two Israeli officials familiar with the matter."

Wereldvrede bijna wel uitgebroken

Opmerkelijk fragment bovenstaand waarin Trump 'eerlijk toegeeft' Netanyahu te hebben gevraagd Iran niet aan te vallen. En wel omdat Trump zegt dat een mogelijke deal heel nabij is en een Israëlische aanval daarmee "ongepast" zou zijn. Ook zegt hij dat de deal niet gebaseerd is op vertrouwen, maar op harde, meetbare, verifieerbare parameters. 

"If we can settle it with a very strong document, very strong. With inspections, and no trust. I don't trust anybody, I don't trust anybody, so no trust. We can go in with inspectors, we can take whatever we want, we can blow up whatever we want, but nobody getting killed.

We can blow up a lab, but nobody is going to be in the lab, as opposed to everybody being in the lab and blowing it up, right, two ways of doing it?

I told him [Netanyahu] this would be inappropriate to do right now because we're very close to a solution. That could change at any moment, it could change with a phone call. But right now I think they want to make a deal and save a lot of lives."

Nou daar zit geen woord Farsi of Hebreeuws tussen. Tegelijkertijd maken Amerikaanse inlichtingendiensten zich (net als anderhalve week geleden nog steeds) zorgen om een unilaterale Israëlische aanval op Irans nucleaire faciliteiten, misschien zelfs nádat er een Amerikaanse deal gesloten is. De New York Times schrijft: "One concern for American officials is that Israel could decide to strike Iran with little warning. U.S. intelligence has estimated that Israel could prepare to mount an attack on Iran in as little as seven hours, leaving little time to pressure Mr. Netanyahu into calling it off. (...) Israeli officials have told their American counterparts that Mr. Netanyahu could order a strike on Iran even if a successful diplomatic agreement is reached." We blijven kijken.

UPDATE 18:02 - Ondertussen zou een staakt-het-vuren met Hamas toch weer dichterbij zijn: "Prime Minister Benjamin Netanyahu told hostage families earlier today that he is prepared to move forward with US special envoy Steve Witkoff’s latest temporary ceasefire and hostage deal proposal, the Axios news site reports."

Wereldvrede nog altijd niet uitgebroken

Nadat Poetin daags voor een mogelijke wapenstilstand de grootste (ballistische) raketaanval tot nu toe op Oekraïne uitvoerde, zei Trump over Poetin: "I’ve always had a very good relationship with Vladimir Putin of Russia, but something has happened to him. He has gone absolutely CRAZY!" Daarop reageerde het Kremlin dat Trump "emotioneel overbelast" was. En nu schrijft Trump daarop bovenstaand weer "What Vladimir Putin doesn’t realize is that if it weren’t for me, lots of really bad things would have already happened to Russia, and I mean REALLY BAD. He’s playing with fire!" Goddank zitten de volwassenen weer achter het stuur!

In ander geopolitiek schoolpleinnieuws botert het al een tijdje niet tussen Trump en Netanyahu, en wel door hun verschil van inzicht over hoe Iran nucleaire wapens ontzegd moeten worden. Trump wil een diplomatieke overeenkomst, Netanyahu wil een militaire aanval op Irans nucleaire faciliteiten - want dan weet je het tenminste zeker. En nu blijkt dat het tweetal vorige week hierover een "verhit gesprek" heeft gevoerd:

"According to Channel 12 news, the conversation was marked by sharp disagreements, with Trump reportedly telling Netanyahu: “I want a diplomatic solution with the Iranians. I believe in my ability to make a good deal.” He also reportedly emphasized his interest in an agreement that would serve the interests of both sides. The tone of the reported conversation appeared to conflict with earlier claims suggesting the two leaders had concluded their call with mutual understanding."

Onderstaand de bijsluiter door Trumps Director of Homeland Security Kristi Noem, die in Israël op bezoek was. In positiever nieuws hebben Israël en Syrië voor het eerst directe gesprekken geopend om hun grens-spanningen te de-escaleren en breder conflict te voorkomen.

Da's krap

O.a. Wall Street Journal en Times of Israel kregen gisteren inzage in Netanyahu's nieuwe plan. Het komt in tegenstelling tot eerder (vrij losjes) beweerd dus niet neer op "geheel Gaza onder Israëlische controle", maar wel op 75% van Gaza. Momenteel controleert de IDF zo'n 40% van het Gazaanse grondgebied. Times of Israel tekent het plan - dat volgens de IDF zo'n twee maanden gaat duren - als volgt op:

"According to the IDF’s current estimates, some 700,000 Palestinians are residing in the Mawasi area, 300,000-350,000 are in central Gaza, and around one million are in Gaza City. This means that Gaza’s 2 million population will be pushed into an area amounting to just 25% of the Strip when the IDF launches its expanded ground operation. (...) The IDF will then capture the rest of Gaza, clear it of Hamas infrastructure, raze most buildings, and hold it for the foreseeable future. This captured territory will include all of Rafah, Khan Younis, and the towns north of Gaza City."

Het is nog onduidelijk wanneer deze veroverings-grondoperatie exact zal beginnen. Maar alle (!) IDF-infanterie- en pantserbrigades zijn momenteel al in Gaza gestationeerd en sinds 18 maart voerde de Israëlische luchtmacht vele honderden luchtaanvallen uit. Ook kondigde de IDF vandaag opnieuw een evacuatiebevel af voor geheel Rafah en Khan Younis.

De aangekondigde operatie vloekt nogal met de beperkt betrouwbare geruchten dat Trump komende dagen een wapenstilstand tussen Hamas en Israël aan zal kondigen. Dus dat gerucht schrijven we voorlopig even af.

Update 15:51 - Volgens "a senior official" in The Times of Israel wijst Israël het voorstel tot een staakt-het-vuren af. "But the Israeli official described the proposal as one that “does not indicate a real desire to bridge the gaps between the parties” and said it was “very far” from the one originally proposed by Trump’s Middle East envoy Steve Witkoff."
Update 17:14 - Naar verluidt mobiliseert Israël vandaag 450.000 (! ! !) reservisten, het hoogste aantal sinds 7 oktober.

Een soort van operationele aankondiging

Het IDF-grondoffensief in Gaza werd vorige week hervat, afgelopen dagen viel de luchtmacht zo'n 160 Gazaanse doelen aan en was er vandaag mogelijk een gijzelaars-bevrijdingsoperatie door speciale eenheden met zware luchtdekking. En hedenochtend deelde Netanyahu de bovenstaande "belangrijke update van mij naar jullie" waarin hij verkondigt dat "alle gebieden" van Gaza onder Israëlische controle komt teneinde Hamas' roof van de sinds kort weer binnengelaten hulpgoederen te voorkomen, Hamas definitief te verslaan en de gijzelaars te bevrijden. De IDF controleert al elke buitengrens van Gaza en onlangs kondigde Netanyahu aan dat de IDF het Noorden van Gaza "langdurig" gaat bezetten, dus het is nog even niet duidelijk waar deze nieuwe "controle" operationeel op neer gaat komen. We houden het in de gaten.

Israël was niet betrokken bij de onderhandeling over de vrijlating van en werd pas na het sluiten van de overeenkomst geïnformeerd

Het botert al eventjes niet tussen Netanyahu en Trump, die Israël overslaat tijdens zijn bezoek aan het Midden-Oosten dat morgen begint. Daar maakte Hamas vervolgens kundig gebruik van door goede sier te maken bij Trump met het vrijlaten van 21-jarige Amerikaans-Israëlische soldaat Edan Alexander. Daarbij werd gecommuniceerd dat de vrijlating "should not be viewed as a one-off, the sources said. Hamas stressed to the mediator that it was ready to work with the Trump administration to secure a permanent ceasefire in Gaza with security arrangements in order to ensure a yearslong calm until a final settlement of the conflict is reached." Kortom, de lijntjes tussen Hamas en Trump zijn nu iets korter, en Trumps beeld van Hamas iets positiever. Die dingen kunnen vlot heen en weer gaan bij hem, zo staat Zelensky bij hem nu bijvoorbeeld ook in hogere achting dan Poetin - die hij steeds minder zegt te vertrouwen.

In reactie op Trumps veranderde houding jegens Netanyahu zei laatstgenoemde nu in gesprek met zijn comité voor Buitenlandse Zaken en Defensie: "Ik denk dat we moeten gaan ontwennen van Amerikaanse veiligheidsbijstand." Elders wordt dit citaat vertaald als "I think we'll have to detox from US security assistance", maar 'ontgiften' dekt de lading net niet, omdat het impliceert dat de steun in beginsel ongezond was.

Alexander Edan wordt vandaag vrijgelaten, volgens Hamas zonder spektakel er omheen. De IDF heeft de lopende operaties in Gaza tijdelijk verminderd om Edans veiligheid te waarborgen. De beelden kunnen elk moment verschijnen.

In ander plaatselijk nieuws geeft de Radboud Universiteit zojuist te kennen dat de samenwerking met Hebrew University in Jeruzalem en de Tel Aviv University opschort omdat deze bij zouden dragen aan "ernstige en systematische mensenrechtenschendingen in de Palestijnse gebieden." Conclusie: dit soort krankzinnige telefoongesprekken met universiteitsbestuurders lonen.

Update 18:09 - Eerste beelden van de 'vrijlating' van Edan Alexander - te midden van fietsende en dansende Gaza-kids.

zand in de motor

Vorige week bleek dat Netanyahu in privé kenbaar maakte zich gefrustreerd te voelen door Trump: "According to the Israel Hayom daily, Netanyahu has told aides that Trump says the right things, particularly on Syria and Iran, in bilateral meetings, but his actions are another matter." Trump uit zich inderdaad in heel ferme taal tegenover Iran, maar tegelijkertijd spreekt hij herhaaldelijk zijn voorkeur uit voor een nucleaire deal in plaats van een militaire interventie - al verkondigt hij ook publiekelijk dat die optie zeer zeker op tafel ligt.

Maar nu blijkt dat de frustratie wederzijds is. Volgens "two senior sources close to the president" ontstemt het Trump dat het lijkt alsof hij door Netanyahu richting een militaire interventie tegen Iran bewogen wordt. Ook zou Netanyahu de door Trump geleide normalisatie tussen Saoedi-Arabië en Israël vertragen, waardoor Trump nu besloten zou hebben Netanyahu even links te laten liggen en Israël niet te bezoeken tijdens zijn aanstaande bezoek aan het Midden-Oosten van 13 tot 16 mei.

Mogelijk droeg Trumps frustratie ook bij aan dat hij zijn militaire campagne tegen gezamenlijke vijand de Houthi's opschortte zonder dit met Israël af te stemmen. Naar verluidt konden Israëlische officials zelfs een dag lang geen informatie verkrijgen over de status van Amerika's luchtcampagne.

Wel opmerkelijk, en geruststellend voor Israël: Trump ontmoette gisteren wel Netanyahu's rechterhand Ron Dremer in het Witte Huis. "The meeting at the White House, which was not made public by the U.S. or Israel, took place ahead of the fourth round of nuclear talks between the U.S and Iran on Sunday in Muscat and President Trump's trip to the Middle East."

Voor een thuispubliek ontspant ook 's werelds meest belegerde leider

De Hebreeuwse Hamer - aan het roer van dat ene land dat wel weigert de bevolking uit te leveren aan de islam - blikt terug en vooruit. Begint z'n verhaal bij de drie pan-Arabische vernietigingsoorlogen, merkt even op dat ze niet de Belgen in de Congo zijn, maar joden in Judea [fact check: waar], en beweegt langzaam richting het heden. Paar opmerkelijke zaken uit de voordracht van drie kwartier bij het Jewish News Syndicate (wiki): Israëlische straaljagers zouden een Iraanse luchtmobiele brigade in de lucht verhinderd hebben Assad te komen redden, en Netanyahu was "onder de indruk van Nasrallah" omdat hij meer invloed had op Iran, dan Iran op hem. Dat maakte Nasrallah in Israëlische ogen "de As van de As van het verzet", en dat was zijn doodsvonnis.