Niet waden door het moeras maar klassiek polderen

Alexander Pechtold doopte zijn fractie tijdens de eerste Algemene Beschouwingen van Rutte II op woensdag 24 september 2013 ‘His majesty's most loyal opposition’. Dat startschot voor jarenlange constructieve oppositie van D66, was een van de redenen waarom dit VVD/PvdA-kabinet tot nu toe als enige deze eeuw de eindstreep haalde. Na de jaren Balkenende stond D66 er beroerd voor. Door verschillende akkoorden aan te jagen in ruil voor steun in de Eerste Kamer, gaf Pechtold zijn club weer kleur op de wangen. En de rest is geschiedenis: D66 deed er weer toe en werd het fundament van de resterende kabinetten Rutte.

De geest van Pechtold waart kortom rond sinds opvolger Rob Jetten vorig weekeinde op zijn congres aankondigde samen met CDA en JA21 te willen onderhandelen over minder bezuinigingen op de onderwijsbegroting in ruil voor de steun in de senaat. Ook ChristenUnie en SGP schoven aan bij het overleg op de burelen van Geert Wilders’ PVV (de christelijke partijen hebben sowieso de smaak te pakken: eerder deze maand vormden ze al een bondje rond het belastingplan en de btw-verhoging op sport, cultuur en media). Het is voorwaar een monsterverbond: de coalitie heeft in de senaat 8 zetels extra nodig, deze onheilige alliantie onder leiding van D66 is goed voor 19 zetels.  

Dit enthousiasme van de oppositie is een gevolg van Pieters Prutsers: zowel de wegens een Greettweet opgestapte fiscaalstas Folkert Idsinga als Onderwijsminister Eppo Bruins hebben in de aanloop van hun plannen en begrotingen niet geïnvesteerd in contacten met de oppositie, wil het verhaal. Buitengewoon onverstandig gezien dat tekort aan zetels in de chambre de réflexion en tekenend voor de permanente puinhoop bij NSC. Ter illustratie: het leek de nog maar pas teruggekeerde Pieter Omtzigt dinsdag een goed plan om ruzie te zoeken met zijn eigen partners PVV, VVD en BBB. 

Komende week wordt duidelijk of de onderhandelingen een onderwijspact zullen baren. Bij succes is dat wellicht de opmaat naar meer; niet een totaalpakket zoals Dick Schoof - waar bemoeit die man zich eigenlijk mee? [ironieteken] - vrijdag lichtzinnig suggereerde maar op deelonderwerpen. Want er zijn nog genoeg heikele dossiers zoals ontwikkelingssamenwerking, gezondheidszorg en ontwikkelingshulp die ongetwijfeld een oppositioneel steuntje in de rug kunnen gebruiken.

Dat is niet waden door het moeras zoals sommigen stellen maar klassiek polderen onder buitengewone omstandigheden. Een nieuwe scène in het toneelstuk Hoop, lef en trots, met in de hoofdrollen Jetten als Pechtold 2.0 en Wilders als Constructieve Geert.

Vreemde timing van de ICC-chef

Dat Kati Piri (PvdAGL) het donderdag van minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) voor de kloten kreeg, kwam niet uit het niets. Net zoals tijdens het bewind van voorgangster Hanke Bruins Slot (CDA) bevindt er zich een vijfde colonne onder zijn ambtenaren. Die stak de kop op na het door Hamas aangerichte pogrom van 7 oktober vorig jaar. Het gaat hier niet om de lunchpauze-activisten op de stoep van hun eigen ministerie maar de staatsdienaren in de hogere echelons met toegang tot geheime informatie. Verborgen in de schaduwen binnen het departement lekten zij die ochtend voor de zoveelste keer geclassificeerde informatie, nu over Gaza. Dus toen Piri daarna ook nog eens over het geheime Israël-reisschema van Veldkamp bleek te beschikken, was de maat vol: een woedeaanval in de Nationale Vergaderzaal volgde.

Wellicht dat die driftbui de reden was dat de minister daarna tijdens het debat over zijn begroting zei het arrestatiebevel (het was een drukke ochtend voor de bewindsman) van het Internationaal Strafhof (ICC) bij gelegenheid onomwonden te zullen uitvoeren. Dat zal ook wel moeten: het ICC is gevestigd in Den Haag en Nederland is ondertekenaar van het Statuut van Rome dat ten grondslag ligt aan het tribunaal. Dat wil niet zeggen dat Veldkamp (en minister-president Dick Schoof, Netanyahu is tenslotte een collega-regeringsleider) niet enkele kanttekeningen bij de beslissing van de Britse ICC-hoofdaanklager Karim Khan kunnen plaatsen. Het kabinet mag wel wat kritischer zijn.

Altijd crisis waar NSC is

Jammer dat pas rond 2044/2045 de notulen van de Ministerraden van afgelopen week openbaar worden. Dan wordt duidelijk of de term kutmarokkanen echt gebezigd is op maandag 11 november en in welke context (volgde een maar wel ónze kutmarokkanen?). Ook zal dan blijken of minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) echt heeft gezegd dat antisemitisme lastig uit de samenleving te verwijderen is en niet zomaar 'als een puist met pus' kan worden uitgeknepen. Een waarheid als een koe overigens; het is niet zo dat de Jodenhaat sinds mei 1945 plotsklaps verdwenen was en de vraag is of dat ooit in Nederland zal gebeuren.

Ook zou het weinig smaakvolle halalvreters in het Catshuis geklonken hebben. Dat is een forse schrobbering door voorzitter Dick Schoof waard maar een wel erg lage inzet voor een kabinetscrisis. Onvoorstelbaar dat Nora Achahbar (NSC) om die opmerkingen vrijdag haar ontslag als staatssecretaris Toeslagen en Douane aankondigde. Tenzij ze een kniesoor met extreem lange tenen is, maar die gaan doorgaans niet in een coalitie met partijen als PVV en BBB - die altijd nogal recht voor hun raap zijn - zitten. Dan weet je wat je kan verwachten.

Blijft over dat één van de aanwezigen gezegd zou hebben dat het antisemitisme in de genen of het DNA van moslims en of Marokkanen zit. Je hoeft geen Marokkaans-Nederlandse moslimbewindspersoon te zijn om daar aanstoot aan te nemen: dat is gewoon oude school schedelmeten. Iemand die zoiets ranzigs zegt – naar verluidt Marjolein Faber maar ja, geen notulen dus - heeft niks te zoeken in een kabinet. Maar het bleek dus Achahbar zélf te zijn die vrijdag opstapte. Een stevige beslissing gezien haar portefeuille, de hersteloperatie van het Toeslagenschandaal is één van de fundamenten van NSC.

En dan kun je beter opstappen

De middag voor het pogrom van donderdagnacht zei de Amsterdamse Hoofdofficier van Justitie René de Beukelaer in een vergadering van de Amsterdamse gemeenteraad dat de demonstraties in de hoofdstad – naar verwachting dit jaar meer dan 3000 – justitie en politie boven het hoofd groeien. "Het afgelopen jaar heb ik jeugd- en zedenzaken en contraterrorisme, extremisme en radicaliseringszaken stilgelegd vanwege actuele zaken. Ik vind dat wel dat de grens bereikt is.” Dat klopt, gisteravond werd duidelijk dat tijdens de hit and run-aanvallen donderdagnacht door “””jongeren””” op scooters 0 (schrijve: nul) aanhoudingen zijn verricht.

Het beruchte Draaiboek Vrede – u weet wel, met dat fijnmazig netwerk in allochtone en islamitische wijken om escalatie voor te zijn - was afgelopen week maar mooi wel in werking gesteld, zei burgemeester Femke Halsema vrijdag tijdens haar persconferentie. Dat heeft overduidelijk niet geholpen. Een vijfde colonne van taxichauffeurs, beveiligers (!) en scootertuig stond met elkaar in contact tijdens de gecoördineerde aanvallen die avond en nacht. Advocaten van het rapaille dat eerder betrokken was bij de vernielingen in Amsterdamse universiteitsgebouwen – met tot gevolg miljoenen euro’s aan schade – stonden volgens NRC tijdens het pogrom paraat om de Jodenjagers bij te staan mochten ze onverhoopt opgepakt worden. Communicatie waar de pers dus over beschikte maar de Amsterdamse driehoek overduidelijk niet. Zelfs de Amerikaanse president Joe Biden sprak zijn afkeuring over de gebeurtenissen uit.

En aan hemzelf, daarna pas Geert Wilders

Twintig minuten voor zijn aftreden vrijdag lazen we bij de altijd goed geïnformeerde Thomas van Groningen wat de verdedigingslinie voor de aftocht van staatssecretaris Belastingen Folkert Idsinga (NSC) zou worden: alles is de schuld van Geert Wilders. De PVV-leider is voor de oppositie de ideale zondebok maar dus ook inzetbaar om de NSC-achterban en de rest van de kiezers een rad voor ogen te draaien.

Het spelen van de Wilderskaart leidt namelijk lekker af van de inhoud én van het Kamerlid dat de val van Idsinga inluidde: D66 Kamerlid Joost Sneller. De uitvinder van het Lintje voor Lintjesweigeraars die ooit in de Nationale Vergaderzaal door de latere Kamervoorzitter Martin Bosma met ‘een of ander viswijf’ werd vergeleken, rook dinsdag als eerste bloed na de publicatie van RTL over het geheimhouden door Idsinga van zijn aandelenportefeuille. Sneller was degene - en dus niet Wilders, dat was pas tegen negenen ’s avonds -  die smalend begon over de ‘dragende motivering’ voor het niet openbaar maken van de financiële belangen.

Glibberige Guterres

Onrust over secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres. De morsige Portugees was afgelopen week te gast op de BRICS-top - de club van hoogst ongezellige landen - in het Russische Kazan en drukte daar onder meer de hand van de Russische president Vladimir Poetin. Er liep sowieso een bont gezelschap van hele en halve autocraten zoals Xi Jinping van China en Narendra Modi van India maar ook de kersverse president van Iran Masoud Pezeshkian en president van de ‘staat’ Palestina Mahmoud Abbas rond.

Minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) noemde in de Tweede Kamer de aanwezigheid van Guterres ‘heel kwalijk’, Kiev liet per ommegaande weten dat de VN-chef niet meer welkom is in Oekraïne, een voorgenomen bezoek van de 75-jarige socialist werd afgezegd. Volodymyr Zelensky was sowieso al getergd omdat Guterres weigerde te verschijnen op de vredestop in Zwitserland afgelopen zomer. Voorgangers van Veldkamp zoals de CDA’ers Ben Bot en Jaap de Hoop Scheffer hebben overigens wél begrip voor het bezoek van Guterres: ook de BRICS-landen maken onderdeel van ‘zijn’ VN-gemeenschap uit en zijn goed voor 45 procent van de wereldbevolking en 35 procent van de wereldeconomie nietwaar.

Dat alles laat onverlet dat Guterres een omstreden figuur is. Terecht verklaarde Jeruzalem hem onlangs persona non grata omdat de VN-baas weigert de Iraanse aanval met ballistische raketten op Nederlands bondgenoot Israël te veroordelen. De VN speelt sowieso een dubieuze rol in het Midden-Oosten-conflict: er zijn connecties tussen terreurorganisatie Hamas en UNRWA en UNIFIL-soldaten in het grensgebied van Libanon kijken vanuit hun wachttorens uit op uitgangen van Hezbollah-tunnels om deze vervolgens ongemoeid te laten.

Maar er is geen asielcrisis, echt niet

Een bericht van de NOS dit weekeinde: “Geen werk voor 18.000 asielzoekers en statushouders door wachtlijst bsn.” Zonder burgerservicenummer geen werk (of uitkering, bijna de helft van deze groepen gaat hangen aan de Rijkstiet) laat staan een huis. Kwalijke zaak dus: bijna alle sectoren komen handen tekort. Bovendien loopt de schatkist nu tientallen miljoenen euro’s mis; want wie niet werkt, betaalt geen belasting. Een zinnetje uit het artikel valt op: “Begin 2022 stonden er nog 2330 mensen op de wachtlijst voor een bsn.” Alarmbellen gaan af; want waarom vermeldt de NOS de aantallen uit 2023 eigenlijk niet?

De cijfers erbij gezocht en gevonden in een Kamerbrief uit mei vorig jaar van dan nog staatssecretaris asielzaken Eric van der Burg (VVD) en Binnenlandse Zaken-stas Alexandra van Huffelen (D66). Het duo schrijft dat het op dat moment gaat om 13.440 personen zonder bsn. In een soortgelijke schrijven vandaag exact een maand geleden (!) meldt de nieuwe stas BZK Szolt Szabó (PVV) dat de aantallen zijn uitgegroeid tot 17.500 personen. Door de NOS zaterdag (BTW: waarom brengt de NOS dit verhaal gisteren en niet een maand eerder?) gemakshalve maar afgerond naar eerder genoemde 18.000.

Zo gaat het duren tot en met 2030

JA21’er Joost Eerdmans is er woensdagavond rond half tien wel klaar mee. De begrotingsbehandeling van Dick Schoofs ministerie van Algemene Zaken en het huishoudboekje van de Koning staat vooral in het teken van Femke Halsema en de tweet van Geert Wilders. De J van de JA stapt naar voren en zegt: “De heer Schoof komt op voor de burgemeester van Amsterdam. Nou, dat is zijn goed recht. Hij mag het instituut beschermen en hij mag de burgemeester van Amsterdam beschermen. Maar waar staat in welke rechtsstaatverklaring dat je geen kritiek mag hebben op een burgemeester, dat je niet zou mogen zeggen: die burgemeester moet ophoepelen?” De rest van de avond komt daar in de Nationale Vergaderzaal geen duidelijk antwoord op.

Schoof durft afgelopen vrijdag pas in een bijzin een kritische opmerking over Halsema te maken. En dus niet in de Kamer maar in een zaaltje in Nieuwspoort voor zijn wekelijkse persconferentie: Halsema had volgens hem wel degelijk andere mogelijkheden om tegen de anti-Israël-demonstranten op te treden.

Het lijkt wel alsof Halsema is heiligverklaard terwijl een kind kan zien dat haar burgemeesterschap demonstratie-technisch niet soepel verloopt. Dat begint met de antiracisme betoging in coronatijd die ze met 14.000 demonstranten op de Dam uit de hand laat lopen. Maar de beschamende gebeurtenissen rondom de opening van het Nationaal Holocaustmuseum en nu de ongeregeldheden tijdens de herdenkingsbijeenkomst op de Dam laten nog een patroon zien: wanneer het over pogroms gaat, ontstaan in Amsterdam problemen.

Vis rot aan de kop

De verhalen doen al langer de ronde binnen de politie: agenten die niet willen optreden bij een koranverbranding, demonstraties van Extinction Rebellion of Joodse manifestaties, schreef de T. naar aanleiding van het interview met de twee voormannen van het Joods Politie Netwerk. Een deel van die weigeraars zal van moslimhuize zijn maar vermoedelijk ook van anti-Israël en anti-Joodse partijen als PvdAGroenLinks (bovendien pro-XR), DENK en Forum voor Democratie.

Volgens hoofdcommissaris van Amsterdam Peter Holla klopt het verhaal niet, in zijn eenheid leven naar eigen zeggen geen morele bezwaren bij het bewaken van Joodse objecten in de stad. Die opmerking staat ook haaks op de woordvoering van de Nationale Politie – de laag boven Holla – die begin deze week zei dat er bij de politie begrip is voor agenten die morele bezwaren hebben tegen bepaalde werkzaamheden. En dat daar bij het maken van de dienstroosters rekening mee wordt gehouden. Later probeerden de mensen van korpschef van de Nationale Politie Janny Knol die opmerkingen weinig overtuigend terug te draaien. De twee Joodse klokkenluiders werden hoe dan ook voor de tram gegooid.

In de Nationale Vergaderzaal wist ChristenUnie-fractievoorzitter Mirjam Bikker dinsdag echter een plenair debat over de kwestie af te dwingen (PvdAGroenLinks was tegen, goh!), al is het gezien de vele begrotingsdebatten op de agenda de vraag wanneer dat plaatsvindt.

Dat geeft minister van Justitie en Veiligheid David van Weel (VVD) de tijd om zijn woorden van afgelopen week te heroverwegen. Hij zei bij WNL dat er bij de politie geen ruimte is voor weigeragenten. “Op het moment dat je je politie-uniform aantrekt, ben je neutraal en voer je je taak uit.” Daarna gaf hij de schuld aan de woordvoerders van de politieleiding: “Korpschef Janny Knol heeft dit niet gezegd. Dat is de woordvoering geweest en het is verkeerd naar buiten gekomen. Zij vindt dit niet”

Daar is Koos Plooij weer

Documentairemaker Sinan Can was vrijdagavond te gast bij Café Kockelmann om te vertellen over zijn programma De wapenroute waarin hij onderzoek doet naar de oorsprong van de wapens die een einde maakten aan de levens van Theo van Gogh, Peter R. de Vries en Pim Fortuyn. De programmamaker legt uit dat op de patroonhouder van de Star M-43 Firestar - het pistool waarmee de extreemlinkse milieuterrorist Volkert van der Graaf op maandag 6 mei 2002 LPF-lijsttrekker Pim Fortuyn executeerde - DNA is aangetroffen dat niet van Van der Graaf of Fortuyn afkomstig is. Dat spoor kan helpen te verklaren hoe Van der Graaf - zelf heeft hij er tegenstrijdige verklaringen over afgelegd - aan het wapen is gekomen dat nog in december 2001 werd gebruikt bij de overval op een juwelier in Emmen. Dat DNA is inmiddels opgewerkt (een proces waardoor het beter is af te lezen) en opnieuw door de nationale databank gehaald: geen match. Een naslag in internationale DNA-databanken wordt echter geblokkeerd door Officier van Justitie Koos Plooij.

Plooij was begin deze eeuw ook de openbaar aanklager in het proces tegen Van der Graaf. De OM’er zegt tegen Can (en deze zomer tegen Argos dat eveneens in de zaak was gedoken) dat verder onderzoek geen zin heeft. De magistraat in zijn eigen woorden: “Als bekend zou worden wie de donor is van dat DNA, is er niet meer dan een verdenking dat die persoon in 2002 of eerder een patroonhouder in handen heeft gehad. Dat is een overtreding van Artikel 26 van de Wet wapens en munitie. En dat feit is al heel lang verjaard. Dus als er een naam uit zou rollen, dan kan ik geen onderzoek doen naar de vraag of die persoon terecht verdachte zou zijn geweest als het destijds zou zijn ontdekt.”