Geenstijl

De Boze Blanke Man en de Ondergang van Nederland - Deel 10

Arthur: Ha die Joost! Zeg, jij was destijds de hoofdredacteur van Vinyl, een geweldig en vooral toonaangevend iconisch muziektijdschrift. Vinyl lag op mijn nachtkastje, samen met Hitweek, OOR en de Muziek Expres. De kinderbijbel van Anne de Vries had ik met satanische kreten ritueel verbrand in de moestuin van mijn ouders. Tot mijn bekering tot de punk was ik eclectisch als de pest en woei ik mee met alle muzikale winden. Ik ben een typische traversée du désert. 

Met enige schaamte moet ik opbiechten dat mijn eerste singletjes Ben van Michael Jackson en Isabelle van Les Poppy's waren. Qua muziek was ik zo gay als de neten, denk ik met terugwerkende kracht. 

Omdat ik altijd met oudere hippies omging, draaide ik aanvankelijk veel lieve poezelige vriendelijke hippieshitmuziek. Sweet Smoke met Just a Poke bijvoorbeeld. En toen had ik nog een Molukkers-fase (je kent dat wel, bloedmooie meisjes in het kamp in Lunteren, altijd nasi en bami, hun stoere broertjes op paarse, verchroomde Yamaha's die Bruce Lee nadeden met wurgstokjes en mij beschermden tegen de naziboeren van de Veluwe) met veel Eagles en Doobie Brothers. 

Op de muur van de HEMA in Ede kalkte ik tijdens de kaping in de Punt RMS en Mena Muria, de wapenspreuk van de Republik Maluku Selatan. Wat dat inhield boeide niet want het ging me om die meisjes. Bij de Eagles hoorde een strenge Molukse dresscode van suède jasjes met slierten, soulbroeken met bespottelijk wijde pijpen, cowboylaarzen met klikkers en verzorgd lang haar. Schelden deed ik in het Maleis met een tempo doeloe-accent. Punk zou een einde aan dit alles maken.

Tussendoor was ik even disco,  maar ik kon nog steeds mijn woede en mijn Weltschmerz niet kwijt! En toen kwam de punk. Beng! Ik verfde mijn haar gifgroen en droeg zijden pyjamajasjes van mijn pa, en in mijn New York Dolls-fase droeg ik vleeskleurige Wehkamp-corsetten van mama. Jij was net als ik punk. Was jij ook zo boos als ik op de wereld? En hoe verklaar je dat Morrissey en John Lydon nu heerlijk rechts zijn, want deze aflevering van de Boze Blanke Man gaat natuurlijk over Boze Blanke Muzikanten. En dan heb ik het niet over Arlo en Woody Guthrie, Joan Baez en Bob Dylan. Veel te soft!

Joost: Hé man. Van dat beeld van jou met groen haar in Ede kom ik niet zo snel meer af. Ik droeg in die tijd leren broeken, leren jasjes en had een snor. Mensen dachten dat ik homo was, en dat vond ik cool, hoewel niet waar. Ook kreeg ik steeds ruzie in de tram, Surinamers met enorme messen, dat was toen heel normaal. Het verschil met nu was dat je er nog gewoon over kon praten. En dat je nog gewoon 'neger' mocht zeggen. Negers waren toen ook supercool, en dan heb je wel gelijk een ding te pakken met punk en Vinyl en new wave, want dat was net zo blank als al die VPRO-kids die ik nu bij Lowlands zie staan. Niks veranderd, maar wel een mondvol over 'multiculti dit en dat' en 'wij zijn de nazi’s'. 

De vraag is natuurlijk of punk rechts was. Punk was, en nu zeg ik niets nieuws, gewoon een enorm fuck you-gebaar. De politiek werd er met de haren bijgesleept, maar 'wij' waren a-politiek! Politiek was de gevestigde orde, of het nu links was of rechts. En 'we' hadden veel problemen met onszelf. Ik zit de laatste tijd weer veel te kijken naar interview-filmpjes met The Ramones op Youtube. Zwaar getraumatiseerde gasten, bakken met frustraties, woede, misbruik, noem het maar op, en dan een soort stripfiguren willen worden en je carrière beginnen met een nummer als dit: "Hey ho, let's go! Hey ho, let's go! Hey ho, let's go! Hey ho, let's go! They're forming in straight line They're going through a tight wind The kids are losing their minds." The blitzkrieg bop In 1976! En iedereen meehossen…! Ik doe er nog even een linkje bij, want de lezertjes van Geenstijl hebben waarschijnlijk geen idee waar dit over gaat. One two three four! 

Man, ik vond me dat toch een potje geweldig! Maar eerlijk is eerlijk, zo vroeg was ik er nog niet bij, met punk. Dat was bij de - achteraf gezien niet zo hele coole - band 999, in 1978 (ik weet het omdat de film The Last Waltz met The Band net in première ging, en wij daar bij waren), in de club The Nashville in Londen. Dit was hun hit. Het ziet er hier heel tam uit eigenlijk. Ik was daar met een vriend op vakantie, wij waren nog helemaal in Frank Zappa, en puur per ongeluk kwam ik daar terecht. Al bij het eerste nummer begonnen al die hanenkammen het complete interieur te vernielen. Stoelen, tafels, bierflessen, elkaar, alles ging eraan, een explosie van pure destructie en woede. Wij stonden tegen de muur gedrukt, het geluid was oorverdovend, de band speelde door alsof er niets aan de hand was, maar of ze de gig ook hebben afgemaakt weet ik niet meer. Dus daar heb je het. De blanke woede. Wat me op de vraag brengt: Heb jij de Neue Welle ook nog meegekregen? Vond je dit ook zo geil? 

Arthur: Andreas Dorau! De Neue Welle! Breek me de bek niet open! Ich möchte ein Eisbär sein im kalten Polar. Dann müsste ich nicht mehrschrei'n. Alles wär' so klar.

Kijk, ik ben opgegroeid nabij de grens met Duitsland en in dier voege groot geworden met Duitse schlagers: Heino, Freddy Beck, Freddy Quinn, Heintje en later Wolf Biermann. Sterker nog: ik bezocht een keer of tien het Schlagerfestival in de Rodahal te Kerkrade, georganiseerd door de onvergetelijke Harry Thomas (dat zijn herinnering tot een zegen mag zijn). Even wat Wikipedia voor de volledigheid:

In 1969 nam Harry Thomas een single op, getiteld Ik ben een homo*. De plaat werd uitgebracht op het platenlabel Delta. Eind 1969 trad hij naar voren als voorzitter van de Nederlandse Homofielen Partij, die streefde naar wettelijke erkenning van ‘homofiele’ relaties. In mei 1970 kondigde hij aan dat de relatie tussen hem en zijn vriend eind juni zou worden ingezegend in een Rooms-katholieke eucharistieviering. In 1991 overleed Thomas op 46-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hartstilstand. Door zijn zwaarlijvigheid kampte hij al jaren met gezondheidsproblemen.*

En toen ineens kwam die Deutsche Welle: Einstürzende Neubauten, Fehlfarben. Ken je deze leuke Pruisische verzameldoos van mijn goede vriend, uitgever Vic van de Reijt? 

Ik kom uit Ede en Ede was het dorp met de meeste NSB'ers van Nederland. Neem dit gedicht van Jules Deelder die de Ede-Cultuurprijs (proest & roflol) weigerde vanwege het feit dat mijn bakermat het hoogste aantal NSB'ers kende tijdens de oorlog.

In belommerde dreven
tussen met klimop
overwoekerde gevels
leunt oorlogsverleden
zwaar op het heden
Geur van oud-NSB'ers
die stil zijn gaan leven
komt mij van ver reeds
tegemoet gedreven en
ik weet: Dit is Ede!
Paradijs op de Veluwe!
In éen dezer tuinen
rust Mussert's gebeente
en komt soms z'n geest
uit de grond gerezen
Houzee kameraden!
Verbleekt en verbeten
In zwart uniform en
met één hand geheven
in eeuwige groet aan
òns zware geweten —
Een dolende ziel tussen
zwáar foute heesters
in de ietwat ver-
wilderde Hof van Ede

Ik leerde er wel goed Duits natuurlijk, mede door de schlagers die onafgebroken door de kantine van de Chr. voetbalvereniging DTS'35 schalden, maar ook vanwege de leraar Duits op de Chr. Mavo Beukenlaan, die gewoon nog zijn speldje van de NSB droeg. En toen, op een mooie maandagmorgen in de herfst, hoorde ik ineens deze antifascistische Duitse dansplaat de Deutsch Amerikanische Freundschaft: Der Mussolini! Er ging een wereld voor mij open, na al die kutplaatjes van Heintje en Rex Dildo en Freddy Beck! En toen moesten Laibach en Rammstein nog komen. Die gasten van DAF waren echt boos, wat denk jij? 

Joost: Nou Arthur, ik weet niet of die gasten van DAF nu wel zo boos waren hoor. Ik denk dat ze er vooral veel lol in hadden. Net als de Mazzo, toen ik daar was en iedereen meezong: *"Dreh dich nach rechts Und klatsch in die hände Und mach den Adolf Hitler Tanz den Adolf Hitler Tanz den Adolf Hitler Tanz den Adolf Hitler." *

Moet je voorstellen dat dit nu zou gebeuren! Schijt aan die nep-moraal, had de punk-generatie! Maar inmiddels zijn ze alweer zo politiek correct als de neten. We zouden een heel item kunnen maken over punks en nazi's. Fijn om te horen hoe jij in je jongenskamertje helemaal los ging op Der Mussolini. Ik dacht toen wel even ‘zo, kan dat wel?’ maar ik vergiste me want het kon gewoon. Dat was het spannende van die tijd. Grensoverschrijdend. Iets wat nu met ON! weer een negatief begrip is geworden. MAAR JA, ARTHUR…WAAR ZIJN WE NU HELEMAAL MEE BEZIG? VROEGER WAS ALLES BETER? Dacht het niet! Het was natuurlijk fijn om jong te zijn en zo, en opeens bij een groepje te horen, maar als ik nu naar die beelden van toen kijk, zie ik vooral wat ik toen niet zo zag, namelijk een verering van mentale ontsporing. En dat was op zich weer een uiting van een verziekte en verharde tijd. No Future, dat was echt zo. Ik was in die periode best heel somber, en zag om me heen allemaal mensen die niet meer wisten wat ze aan moesten met zichzelf. Waarom voelen mensen zich zo sterk aangetrokken door Einstürzende Neubauten? Waarom werden er massaal zoveel drugs gebruikt? Waarom zagen die kamers eruit als één grote puinzooi? Waar was de liefde, Arthur, waar was de liefde?

Arthur: Kijk, Sid Vicious had natuurlijk de toon gezet qua Boze Blanke Muzikant . Kijk maar naar deze uitvoering van My Way, uit de vrij geestige film The Great Rock 'n' Roll Swindle. En dan hoor je achteraf dat Malcolm McLaren alles bedacht heeft qua Sex Pistols, van de kleding tot de muziek en de boosheid van Johnny Rotten en Sid Vicious. Nick Cave was trouwens ook best wel boos, en vooral met de Birthday Party. Mijn grote held Roger Chapman is volgens mij echt altijd boos. Kijk maar naar deze uitvoering Let's Spend the Night together van Chapo. Om even terug te komen op de punk: ken je de Speedtwins uit Arnhem nog? Hun liedje I hate Football is behoorlijk bozig. Nu weet ik ineens wie heel erg boos waren: Tedje en de Flikkers uit Nijmegen. Dit nummer, man man man. Flikker van Agt het raam uit! En hun bescheiden hit Ik ben een hoerklinkt ook niet echt lief. Hoe zat het met de rest van de Nederpunk eigenlijk, qua boosheid? Professor Vinyl? 

Joost: Goed punt. Ik kwam net dit filmpje van Soviet Sex tegen. Kende ik niet, en ik dacht dat ik alles wel kende. Die gast die je zo raar rond ziet springen in die Amsterdamse afbraakbuurt is Peter Klashorst. Daar ging ik mee om, kun je nagaan. Peter was eigenlijk nooit boos, hij was meer een soort natuurmens en volgens de laatste berichten leeft hij nog steeds. Het probleem met de Nederlandse punkscene was natuurlijk dat ze alles nadeden. Ik denk dat we beter waren in de tijd van de new wave. Mekanik Kommando uit Nijmegen bijvoorbeeld. Je kreeg toen dat hele industriële. Cabaret Voltaire, noem maar op, monotone woedeverwerking, we wilden allemaal een machine worden, dat was beter. Ook een mentale dwangbuis. Wat begon als een schreeuw werd al snel een gevangenis. Ik weet nog dat ik een positieve recensie schreef over die plaat van Whitney Houston in Vinyl. Het regende opzeggingen! Je had het over Sid Vicious. Wat John Lydon later over hem zei was natuurlijk gewoon waar; wat gebeurt er als je zo’n geestelijk labiel persoon als hij - aan de heroïne verslaafd geraakt door zijn moeder - in de dierentuin van de showbiz gooit? Het ziet er misschien grappig uit, maar het was gewoon triest natuurlijk. En hier het laatste interview met Sid. Kolere. 

Arthur: inderdaad, daar wordt een mens niet vrolijk van. Ik heb natuurlijk ook een hele duistere periode in mijn leven gehad en dan draaide ik bijvoorbeeld de volgende plaatjes. Ik neem aan dat je hier weinig tot niets van kent, en dat pleit voor je. Jello Biafra ken je natuurlijk wel, als voorzanger van de Dead Kennedys.

No Ca$h - Pure Evil

Rise Against - State of the Union

Surf nazis must die - I am angry

GG Allin - crash and burn

Star Fucking Hipsters - Church and Rape

Propagandhi - The Only Good Fascist is a Very Dead Fascist

https://www.youtube.com/watch?v=1Tlwf9A1ivc&ab_channel=stickpunk1

Off With Their Heads - Fuck This, I'm Out

Jello Biafra w/ DOA - I Wish I was in El Salvador

Ceremony - Dead Moon California (Midnight in Solitude)

Godskolere, Joost, wat een pokkenherrie! Vooral die laatste plaat. Overigens is dit allemaal extreem-linkse meuk, waarmee wederom bewezen is dat linksmensen bozer zijn dan rechtsmensen. Maar hoe zit dat nou precies met Laibach, zijn die nou zo rechts? Ze koketteren natuurlijk wel met de Braune Sumpf, maar het zijn natuurlijk ook types van de kunstacademie van Ljubljana, de Slavische naam voor Laibach, en alles is met een flinke knipoog. Ze zijn bijvoorbeeld ook dol op Noord-Korea, getuige dit vrolijke liedje en dit optreden in Pyongyang. Hoe zit dat nou precies met die gasten? 

Joost: Laibach… Ja die gaan ook maar door hè. Dat is nu zo’n groep waarvan je echt niet weet wat je ervan moet denken. Bijvoorbeeld met die tournee door Noord-Korea, waar ze warm werden ontvangen, en ze zeiden er ook bij: 'dit is muziek waar de mensen hier van houden.' Je moet ze eigenlijk live zien. Ik heb dat gedaan in de Posthoornkerk. Banieren. Megafoons. Zoeklichten. Het was regelrecht Leni Riefenstahl. Geen greintje ironie hoor. Ik voelde me daar toen zeer unheimisch. Ik kan niet zeggen dat dit de bedoeling was, want ik had geen idee wat ze bedoelden en ik wilde dat niet weten ook. Eigenlijk vind ik dat je bij kunst nooit moet weten wat ermee bedoeld wordt. Daarom hebben interviews met popsterren ook geen enkele zin. Wat ik jaren gedaan heb, dus ik kan het weten. Wel denk ik dat kunst noodzaak moet hebben, en dat was in die tijd van de punk vaak het geval. Er was niks anders, dus dan ging je maar kunst maken met wat voor handen lag. Was dat woede? Ik denk het wel. Maar volstrekt ongerichte woede. Was het rechts? Was het nazistisch? Was het juist kritiek erop? Het was binnen de ruimte van de kunst alles tegelijk. Wij begrepen dat toen wel, het kringetje zeg maar, en alle reacties erop vonden we 'interessant.' Het was een ongekende tijd, daarna kwam de House en toen was het allemaal voorbij. Vind ik hoor. 

Arthur: Nou Joost, dit was wederom een zeer leerzame expeditie en ik ga een eind breien aan deze editie van de Libelle voor Boze Blanke Mannen. Ik wil eigenlijk afsluiten met Armand. Die heb ik grijs gedraaid hoor, want die man vertolkte mijn woede, Weltschmerz, onvermogen, luddevedu en ander typisch puberleed. Ben ik te min kent natuurlijk iedereen van onze generatie, maar het ultieme protestlied is toch wel De Nederlander is een meelzak. 

Opa Barend en consorte hebben het grandioos verpest
maar het fiasco is nog lang niet compleet.
Want het is de kleine man die de nek wordt omgedraaid
ook al heeft ie daarvan zelf niet zoveel weet.

De Nederlander is een meelzak je kunt er op blijven slaan hij gaat toch nooit staan.
De Nederlander is een meelzak die niet reageert want dat is verkeerd
en bovendien hebben ze 'm dat nooit geleerd.

De wiebeltax, de BTW en de verzwaring van de autokosten,
en het vliegveld Welschap, de stank in Rotterdam.
De huurverhoging, een kabinet van antieke miniaturen,
de Waddenzee en de blauwe horden van Amsterdam.

De Nederlander is een meelzak je kunt er op blijven slaan hij gaat toch nooit staan.
De Nederlander is een meelzak die niet reageert want dat is verkeerd
en bovendien hebben ze 'm dat nooit geleerd.

De Nederlander protesteert in de stamkroeg bij z'n drinkebroers
en wat vertelt hij het daar toch ronduit zonder schroom.
De Nederlander kankert bij de beeldbuis maar zijn grieven
komen nooit verder dan zijn eigen home-sweet-home.

Want de Nederlander is een meelzak je kunt er op blijven slaan hij gaat toch nooit staan.
De Nederlander is een meelzak die niet reageert want dat is verkeerd
en bovendien hebben ze 'm dat nooit geleerd.

De Chinees van Europa kijkt de katten uit de boom
en als iedereen z'n voordeel gedaan heeft dan komt hij.
En dan heeft ie meteen weer een reden om te lamenteren
want voor de laatste uit de rij is d'r niet veel bij.

De Nederlander is een meelzak je kunt er op blijven slaan hij gaat toch nooit staan.
De Nederlander is een meelzak die niet reageert want dat is verkeerd
en bovendien hebben ze 'm dat nooit geleerd, van huis uit.

Joost, heb jij ter afsluiting nog een paar Nederlandse nummers die de woede van de kleine man uitdragen? 

Joost: Allereerst nog even dit: We zijn de belangrijkste Boze Rechtse Man van de punk helemaal vergeten. Misschien komt dat wel omdat hij bijkans onverstaanbaar is. Ik heb het over Mark E. Smith van The Fall. In dit interview voor de BBC legt hij uit wat zijn probleem is met de massamigratie. Authentieke vent. En dan is er nog Morrissey natuurlijk, maar dit inmiddels veelbesproken. Ik denk dat deze mensen helemaal geen deel uitmaken van welke beweging dan ook. Het zijn mensen die zichzelf vragen stellen. Net als jouw Armand. Dat was ook een punk. En dan, tja, liedjes over de woede van de kleine man? Mmm… Ik ken alleen maar liedjes tegen de kleine man. Zoals dit. Dat vonden de mensen toen misschien leuk. Dat wil zeggen die in de grachtengordel met elkaar, want dat vergeten wel eens; Dat was in de jaren 80 al heel erg normaal, net zoals bij Ischa Meijer en die hele kliek. De openlijke oorlog tegen de arbeiders is al vroeg ingezet. Maar dat is weer een ander onderwerp. Nou, we zijn er weer uit, toch?

Arthur: Dan heb ik nog een mooie afsluiter qua Woedende Kleine Man. Van Louis Davids! En weet je wie deze en andere geëngageerde teksten voor Davids schreef? Jacquel van Tol, zo fout als wat in de oorlog. Zijn zoon Tol Hansse, geboren in 1940, was goed na de oorlog, en met hem sluit ik af. Big City!