Geenstijl

Als niemand nog eerlijk is, wordt het ieder voor zich

In het afgelopen weekend gebeurden er drie dingen die significant waren voor de ontwikkelingen rond het coronavirus. Ten eerste was er de Dutch Grand Prix. Gedurende het hele weekend was in Zandvoort een grootschalig "evenement" dat verdacht veel weg had van een festival: 70.000 bezoekers die deels op campings verbleven, een heleboel bier dronken en een goed gevuld en afwisselend programma met onderdelen uit diverse raceklassen van de autosport geserveerd kregen, opgeluisterd door shows en muziek in de pauzes.

Op vrijdagmiddag rond het borreluur - het beruchte tijdstip dat door onze politici bijkans wekelijks misbruikt wordt om slecht nieuws te verbergen - gooide Hugo de Jonge een veelvuldig in de Kamer en op camera verklaarde belofte dat er nóóit directe of indirecte vaccinatiedwang zou komen uit het raam, door te dreigen met de invoering, op korte termijn, van een coronatoegangsbewijs. Hij noemde de tijd van vrijblijvendheid om je te laten vaccineren voorbij en wil dat standpunt opvolgen met strengere restricties voor allen en overal, gevaccineerden incluis.

Op zondag was er een demonstratie tegen de coronamaatregelen in het algemeen en de repressieve houding van de overheid in het bijzonder, waarbij onder aanvoering van diverse deelnemende partijen en organisaties de restricties van én oplossingen voor de pandemie werden verklaard vanuit kwaadaardige (een Kamerlid zei zelfs "satanische") intenties die politieke globalisten, economische grootheden en individuele miljardairs zouden koesteren en in onderlinge afstemming over het argeloze volk aan het uitrollen zijn via ziekmakende vaccinaties waar je weerloos en volgzaam van wordt. 

Deze drie zaken hingen allemaal aan elkaar van valse beloftes, vertrouwen ondermijnende tegenstrijdigheden en aperte leugens en ze zorgden zowel individueel als gezamenlijk voor spanning, chagrijn, onzekerheid en wantrouwen. Waarom is de waarheid niks meer waard, en zien zowel de politici als de beleidscritici niet hoe desastreus hun gedrag op langere termijn kan en zal zijn?

Die laatste ten eerste: Ruim tienduizend mensen op de Dam, waarvan een deel er van overtuigd was dat ze met 100.000 waren, zoals deze FvD-politicus. Simpelweg niet waar. Ongetwijfeld stonden er vele duizenden mensen op het protest die zich vooral tegen QR-code, testen voor toegang en vaccinatiedwang of -plicht keerden, maar het protest kende een voorhoede van activistische burgers en dolende politici, die hun publiek leugens en onwaarheden voorhielden over vermeende "vaccinatiedoden", over "genocide" en over wereldwijde complotten om burgers op afstand te kunnen controleren met nanochips en 5G. 

Gideon van Meijeren, die koddige complotmarmot van FvD, trok het zelfs in religieuze kruistochtretoriek door te bezweren dat "het goddelijke van het satanistische" zou gaan winnen. Dan ben je een halve zin verwijderd van elitaire pedofeestjes in de kelder van een pizzabakkerij. Veel mensen op de Dam zijn mede onder aanvoering van deze politieke partij dermate van de basale feiten afgedwaald dat ze geen quatsch meer van kritiek kunnen scheiden. Ze verlaten zich continu op leugens om hun eigen punt te maken en wie hun "wakkere" wereldvisie niet deelt, kan op arrogantie en agressie rekenen. Als woede en onwaarheid je primaire retoriek vormen, is rede niet het fundament onder je protest.

Elke leugen of zelfs groteske overdrijving die je maakt, maakt het je opponenten bovendien alleen maar makkelijker om je volledige retoriek terzijde te schuiven. Nee, niet iedereen die op de Dam stond is gek, maar de gekken hebben wel het luidst gehoorde geluid bepaald.

Ten tweede de Formule 1. Vooropgesteld: het was een geweldig raceweekend. Alle twijfel vooraf over de aftandse baan, de bereikbaarheid en het opportunisme van de organisatie werd gelogenstraft met een vloeiend, vrolijk en zonovergoten sportevenement waarin een Nederlander geschiedenis schreef en de wereldpers viel voor Oranjefans, stroopwafels en het nostalgische circuit. Viva Hollandia!

Maar vanuit een andere hoek bezien, ging eigenlijk alles mis. Je kan al fronsen bij het massale testen voor toegang-principe, dat (bewegings-)vrijheid beperkt en van je medische situatie een soort publieke status update maakt. Erger nog was dat de Dutch Grand Prix z'n vergunningen alleen kreeg onder stringente voorwaarden, afgedwongen en aan de Kamer toegezegd door demissionaire premier Rutte en waarschuwend bekrachtigd door Hugo de Jonge en Ferd Grapperhaus. Iedere toeschouwer heeft een vaste plek, de anderhalve meter zou strikt gehandhaafd worden en ook op het VIP-deck zou absoluut niet rondgebanjerd worden met champagne en witte wijn. Kijk, hier beloofde Rutte het aan de Kamer:

Maar het festival, pardon: "geplaceerde evenement" was nog niet begonnen of de eerste beelden doken al op van Prins Bernhard Jr. die met burgemeester David Moolenburgh (CDA) en D66-wethouder Raymond van Haeften van Zandvoort plus de commissaris van de koning van Noord-Holland, Arthur van Dijk (vvd) de glazen heft op een openingsfeest waar ze zich onbespied waanden. Ons een zorg verder dat ze die achterhaalde anderhalve meter laten varen, maar alle beloftes veranderen met die beelden in leugens en nota bene de verantwoordelijke toezichthouders zijn de eerste die zich van hun eigen toezeggingen ontdoen.

Significant verschil met de overige zomerfestivals blijft dat die zelf om duidelijkheid vroegen en dus geannuleerd wilden worden, terwijl de organisatie van de Dutch GP altijd zei dat ze gewoon door gingen. Zo zie je maar dat je met een beetje ruggengraat - ook los van de koninlijke connecties - een heel eind kan gaan. Maar naar buiten toe, zowel naar de gewone braafburger als naar andere cultuur- en evenementenorganisaties, is het een heel lelijk plaatje van meten met meerdere maten: 70.000 mensen vierden Verstappens zege (en niet alleen óp het circuit) maar de dorpsbraderie van Zandvoort mag komend weekend niet door gaan omdat een paar honderd mensen in de buitenlucht niet aan de coronamaatregelen zouden kunnen voldoen. Schiet ons maar lek.

Natúúrlijk is het onmogelijk om 70.000 mensen tijdens een zonnig F1-festival op hun kont te parkeren en hun muil te laten houden. Natúúrlijk waren die toezeggingen aan de Kamer net zo geloofwaardig als de voorwaarden waarop GroenLinks werd overgehaald om naar Kunduz te gaan. Maar als je eenmaal de vergunning op zak hebt overal schijt aan hebben terwijl de toezichthouder wegkijkt, maakt dat alles vóór de eerste wijnfoto van Prins Bernhard dus alsnog een leugen. Waarom doe je dan als premier zulke toezeggingen, terwijl om exact dezelfde redenen vergelijkbare evenementen glashard worden verboden? We hebben voor het weekend vragen gesteld aan het ministerie van Mark Rutte of de demissionaire premier nog wat gaat zeggen hierover, maar die houdt zich vooralsnog uiteraard heel stil.

Als u de GeenStijl een beetje bijhoudt, las u dit weekend dat Hugo de Jonge over speciale software beschikt om Wob-verzoeken zwart te lakken, maar ook om documenten sneller en beter te kunnen openbaren. Dat laatste doen ze niet, dus ging Nieuwsuur naar de rechter en toen die het programma gelijk gaf, ging Hugo in hoger beroep om alsnog niets te hoeven openbaren. U mag niet weten hoe de coronaworst gedraaid wordt in Den Haag.

Je hoeft geen jodensterren op te spelden en vaccindoden te verzinnen om bij de kern te blijven: onder Mark Rutte wordt er continu, systematisch en institutioneel gelogen over het coronabeleid, waarbij de spelregels steeds aangepast worden aan de omstandigheden. Hetzelfde geldt ook voor andere dossiers, van het Toeslagenschandaal en de Afghaanse blamage tot de "stikstofcrisis", Hawija, NLA, het boerenbeleid en Functie Elders. 

Maar om bij de coronamaatregelen te blijven: Het is extreem kwalijk dat  Hugo een jaar lang “er komt nooit dwang of plicht” zegt en dan toch dwang en plicht gaat invoeren. Dat ondermijnt niet alleen zijn geloofwaardigheid, het ondermijnt iedere politieke geloofwaardigheid, op alle dossiers. Als zo'n grote belofte op zo'n ingrijpende, grondrechtelijke kwestie zomaar van tafel gegooid kan worden, waarmee is De Jonge dan nog wel te vertrouwen? De man is nota bene demissionair. Wat denkt die lul wel niet?

Het is in de afgelopen anderhalf jaar per definitie niet makkelijker geworden om je gezonde verstand te behouden, of je mentale balans te bewaken. Ook ogenschijnlijk kleine concessies of aanpassingen aan je dagelijkse ritme kunnen grote rimpels maken op de waterspiegel van je geest. Dat er een (demissionair) kabinet aan de knoppen zit dat continu de regels wijzigt tijdens het spel, verkeerde inschattingen op derden afschuift en het vaak niet eens voor elkaar krijgt om een heldere, leesbare infographic te delen of begrijpelijke "routekaart" te tekenen, draagt absoluut niet bij aan redelijkheid en ratio. Om niet te zeggen dat het zowel een schofterige arrogantie tekent, als voelt naar vervelende betutteling door bestuurders die hun eigen volk niet voor vol aan willen zien.

Terwijl de sociale tweedeling tussen gevaccineerden (die alleen met veel gedoe dingen kunnen doen) en ongevaccineerden (die daarvan de schuld krijgen) oploopt, zal een coronatoegangsbewijs echt niet per definitie bijdragen aan hogere vaccinatiebereidheid. Integendeel: in andere landen zie je dat het opvoeren van de dwang leidt tot een afname in de prikbereidheid. Zo neemt in Engeland het aantal mensen toe dat na de eerste prik geen tweede meer is gaan halen. Officieel is er geen verklaring voor maar het lijkt er officieus op dat strengere binnenlandse coronapaspoortregels een rol spelen. In Frankrijk zijn wekelijks protesten tegen de verplichte Pass Sanitaire, zijn supermarkten bestormd door paspoortweigeraars met broodhonger en is de politie zelfs uit een winkelcentrum verjaagd. Laat ons in godsnaam geen Australië worden.

Als de waarheid niets meer waard is, mag het geen enkele verbazing wekken dat een groeiend aantal burgers gaat vrezen dat in vergezochte tot volkomen gestoorde theorieën een kern van waarheid kan schuilen, of dat die theorieën minimaal een toevluchtsoord kunnen bieden dat zo ver mogelijk verwijderd is van de Haagse verraders. Ook zonder complotten werpt het in dit stadium nog optuigen van een QR-systeem voor toegang tot de samenleving om een paar procent meer prikken te verwezenlijken op z'n minst de vraag op wat de (Europese) overheid nog meer van plan is met deze sociale controle.

Als de waarheid niets meer waard is en de demissionaire regering inderdaad naar het paardenmiddel van coronatoegangsbewijzen grijpt om vrijheden nog verder in te perken (op hetzelfde moment dat buurlanden als België of Denemarken bij vergelijkbare vaccinatiegraden als ons land de boel juist verder open gooien), is het een logisch gevolg dat steeds meer mensen een coronamelder of een Digital Green Pass niet meer vertrouwen als beleidsmiddel tegen een uitdovend en steeds verder ingedamd virus. Dit soort gedigitaliseerde systemen voor burgertoezicht worden niet ontworpen om zichzelf weer af te schaffen. Als de infrastructuur niet meer voor corona nodig is, verzinnen ze wel een andere toepassing. Zoals je CO₂-budget of een vet- en suikertaks, of je consumptiekeuzes en verkeersgedrag - allemaal gekoppeld aan je zorgpremie.

Als de waarheid niets meer waard is en de rede geen ratio meer heeft, ondermijnt een vrije samenleving zichzelf met wantrouwen, argwaan en aan angst en vrees grenzende onzekerheid. Een paar duizend Damschreeuwers zijn slechts een symptoom, de echte ziekte is de bestuurlijke politiek. Eerlijk zijn is het enige werkende vaccin.