Geenstijl

Inzending. Tamara nog steeds kwaad over de "zorg" voor onze ouderen

Even terug naar dat stuk van afgelopen dinsdag over dat 94 jaar oude en 72 jaar getrouwde echtpaar dat uit elkaar gehaald dreigde te worden door allerlei bureaucratische rompslomp en inhumaan kromme wetten. Zowel uit de reaguursels onder het stuk alhier, als de algemene reacties out there werd pijnlijk duidelijk dat het gros van u denkt dat de situatie van Jo en Hennie een uitzonderlijke is. Mis. Althans, u lijkt massaal te denken dat het feit dat deze mensen dreigden hun laatste jaren niet samen te kunnen slijten een uitzondering is. Helaas, niets is minder waar. Dat zij alsnog bij elkaar kunnen blijven en ook dat dit zo snel geregeld kon worden, dàt is de uitzondering. En u moet weten dat deze zaken alleen maar in het  nieuws komen (vaak enkel lokaal of regionaal) wanneer een familielid stampij trapt èn wanneer het echtpaar in kwestie al idioot lang samen is. Voor minder komt een zichzelf respecterend journalist z'n bed niet meer uit. Vraag eens rond in uw omgeving, u zult versteld staan.

De manier waarop de meeste mensen denken over onze ouderenzorg kan waarschijnlijk het best vergeleken worden met muziek van Frans Bauer; je hoort er mensen over praten en je denkt: 'Zo erg zal het toch niet  zijn?' Dan hoor je zo'n nummer op de radio en dan denk je binnen 10  seconden nadat die man begint te zingen: 'Gatverdamme, het is nog veel  erger dan iedereen zegt.' In de zorg werkt het dus precies zo: je weet pas hoe slecht dingen geregeld zijn wanneer je er op de een of andere manier mee te maken krijgt. Maar ditmaal beperken we ons even tot de ouderenzorg en dan met name wanneer iemand opgenomen dient te worden in een verzorgingshuis.

Tot voor een aantal jaren  geleden was het zo goed als standaard dat de partner van iemand die dusdanig zorgbehoevend was dat deze opgenomen diende te worden in een zorginstelling, de partner gewoon mee kon verhuizen. Nu is het voor een leek eigenlijk zo goed als niet terug te vinden wanneer wat precies  veranderd is. Per 1 januari 2015 ging de AWBZ over in de Wet langdurige Zorg (WlZ), maar dan net even wat minder dekkend, want bezuinigen was het voornaamste doel (dit was overigens de gehele transitie van de zorg  naar de gemeente, maar als we daarover gaan beginnen dan wordt dit een boek ipv een artikel). Dat betekent trouwens dat we de huidige langdurige zorgwet per definitie te danken hebben aan Mark Rutte en zijn VVD, dat u het even weet. 

\

Formeel staat in de wet opgenomen dat de partner van iemand die naar een zorginstelling moet verhuizen mee mag.  Echter staat daar wel de kanttekening bij dat de betreffende zorginstelling die optie ook moet bieden om daar aanspraak op te kunnen maken en u raadt het al: dat is dan weer niet verplicht. En meeverhuizende partners kosten meer geld dan ze opleveren, dus die optie  is er bijna niet. 

Wegens alle bezuinigingsmaatregelen van de laatste  jaren is de basiszorg in verzorgingstehuizen nog veel meer basis dan wij met ons allen graag zouden zien. Er zijn voorbeelden van instellingen  waar ouderen maar 1 rolletje wc papier per week krijgen, waar mensen maximaal 3 keer per dag naar het toilet mogen of waar mensen geen recht  hebben op een dagelijkse warme maaltijd. Dit onderdeel van de WlZ werkt net zo goed als bijvoorbeeld onze referendumwet en Dijkhof's kindbruidjeswerende maatregelen: Het staat mooi op papier, maar het is  niet de bedoeling dat het ook zo werkt.  

En probeert u  het zich eens voor te stellen. U bent al jaren samen met uw partner. U hoort bij die 33% die niet gaat scheiden en u bent gelukkig samen. U wordt ouder en ouder, u maakt samen steeds meer mee, u bouwt een leven op en u bent nog steeds gelukkig samen. Ouderdom komt nu eenmaal met gebreken en ook voor u en uw partner is dit niet anders. U hebt pech en 1 van u beiden wordt ziek. U probeert samen zo lang mogelijk thuis te  blijven wonen, al dan niet met zorg van buitenaf. Maar op een gegeven moment lukt dat niet meer. U of uw partner heeft 24/7 zorg nodig en krijgt een indicatie om opgenomen te worden in een zorginstelling met  die benodigde zorg de klok rond. Uiteraard denkt u: 'Samen uit, samen  thuis' en u zoekt een zorginstelling waar u en uw partner zo snel mogelijk terecht kunnen. Samen natuurlijk. Maar wat blijkt? Alle instellingen in uw omgeving hebben enkel eenpersoonskamers en een extra kamer kost extra geld wat niet vergoed wordt vanuit de WlZ en dus nadelig voor de betreffende instelling. Ze moeten namelijk een kamer, eten en schoonmaak beschikbaar stellen, maar zij worden daar nauwelijks extra voor betaald. 

Ziet u het maar als een verkapt ontmoedigingsbeleid  voor zorginstellingen om partneropname mogelijk te maken. Maar u of uw  partner heeft de zorg nodig, dus wordt de inschrijving gedaan en 1 van  de 2 verhuist. De ander blijft achter. Als u geluk heeft, dan is de  achterblijvende partner zelfvoorzienend genoeg om zijn/haar wederhelft dagelijks op te komen zoeken, maar vaak is dit niet het geval. Ook als u beiden wat mankeert en er verschillende zorgindicaties worden afgegeven, kan het maar zo zijn dat u sowieso beiden in een andere  zorginstelling terecht komt. Er is geen enkele manier om de garantie te  krijgen dat u samen kunt blijven wanneer u meer zorg nodig heeft. Nu hebben veel professionals er sowieso al nauwelijks weet van dat zorgbehoevenden recht hebben op partneropname en als ze het wel weten, is het niet altijd even makkelijk om voor elkaar te krijgen dat je toch samen kunt blijven.  En dan hebben we sowieso al het gegeven dat veel mensen in Nederland eenzaam zijn. Nu zijn dat niet alleen ouderen, maar dat is wel veruit de allergrootste groep. Het overlijden van partners, het hoge scheidingspercentage, verder weg wonende of zelfs emigrerende kinderen, mensen blijven gewoon alleen achter.

Dit is een groot probleem in Nederland, mede door onze harde en vluchtige maatschappij. We zijn allemaal druk met ons zelf en die druk is hoog. Druk om te presteren, druk om erbij te horen, druk om te overleven. Geer & Goor, of je ze nou mag of niet, vragen natuurlijk middels hun programma al jarenlang aandacht voor de vereenzaming van ouderen en proberen daar met het Nationaal Ouderenfonds aandacht voor te vragen. 

Het laatste seizoen, eerste aflevering. Geer & Goor Stevig Gebouwd. Gerard en Gordon gaan op bezoek bij de eenzame Henk van 84 jaar oud en 65 jaar getrouwd. Deze man verloor zijn beide benen door een bloedvergiftiging en leeft tot zijn immense verdriet gescheiden van zijn geliefde vrouw. Wat het artikel slechts subtiel suggereert hebben de kijkers van het programma wel kunnen zien: Henk zou het liefst  van zijn balkon springen en er een einde aan maken. 

Zo diep ongelukkig kunnen mensen worden wanneer je hun levensmaatje bij ze weghaalt en houdt. En zo werken we met zijn allen de vereenzaming van ouderen nog  meer in de hand.  Dus aan de ene kant heb je de regel dat het de bedoeling is dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen, want dat is het goedkoopst. Als kinderen wordt je door gemeente of  belastingdienst beboet als je je ouders in huis neemt ipv beloond wanneer je op die manier de zorg zoveel mogelijk op je neemt, de zorgkosten zoveel mogelijk drukt en de gang naar een zorginstelling zo lang mogelijk vertraagt. Waardoor er in die betreffende instellingen bijna alleen mensen zonder kinderen hoeven te worden opgenomen en er zo ook meer ruimte en budget overblijft om echtparen samen te huisvesten.  

En zo lang mogelijk thuis blijven wonen moet ook met zo min mogelijk zorg, want thuiszorgpakketten zijn uitgekleed en worden steeds duurder tot ronduit onbetaalbaar. En àls je dan al naar een instelling moet, dan ook graag zo goedkoop en zo kort mogelijk.  Nog even en je krijgt straks wanneer je op je 75ste met pensioen gaat niet alleen je eerste AOW, maar ook zo'n D666 Pia Dijkstra Pil om er zelf op een makkelijke manier een eind aan te maken, wanneer je ziek, hulpbehoevend en moederziel alleen zit weg te kwijnen in een verzorgingshuis terwijl je partner slechts enkele kilometers verderop woont en toch fysiek en/of financiëel niet in staat is om je (regelmatig) op te komen zoeken. Mensen worden steeds ouder, maar op deze manier niet gelukkiger.

Tamara Wulffelé