Vanaf de dag dat we met GeenPeil begonnen aan het initiatief voor het Oekraïnereferendum, heb ik geweten wat de uitslag zou worden ('nee'), maar ook dat die genegeerd zou worden. Ik was namelijk als verstokte (of naïeve) idealist toch al wel wat langer woke, vond ik, want ik was tevens best cynisch over een "hedendaagse politiek" die ik ontzettend tekort vind schieten in haar volksvertegenwoordigende rol. Dat was toen.

Onderweg, tussen juli 2015 en vandaag, heb ik wel ontzettend veel bijgeleerd. De absolute afkeer die ons initiatief wekte bij "hogeropgeleiden", met name D'66-achtigen, heeft me bijvoorbeeld oprecht verbaasd. De haat tegen ons van de Marcel Canoys en de Rob de Wijks, om er maar lukraak een paar te noemen, was bijna fysiek te proeven. Oh, wat waren ze woedend op dit fijne weblog. Daar lachten mijn collega's luidkeels om, maar dat ging mijzelf toch wat moeilijker af soms.

De manier waarop ze hun laster bedreven en soms nog steeds bedrijven en waarvan Joshua Livestro en dinges van de PvdA de nogal impotente speerpunt vormden, was dan ook schaamteloos en niet aflatend. Daarin leerde ik ook de MSM nog wat beter kennen. Namelijk: als teringluie opportunisten, op schoot van de macht. Allemaal. OK, bijna allemaal. Her en der zijn eenlingen en bastionnetjes die het wél eerlijk probeerden te benaderen. Maar vooral de negatieve en rancuneuze rollen van NRC, NOS/NTR en Trouw zijn me bijgebleven. GeenStijl is fout, EU is goed, gewone mensen zijn enge onderbuikers, ergo: democratisch referendum = kwaadaardig populisme. De Orwelliaanse omkeringen die we onder ogen kregen waren ontelbaar.

Tezamen waren veel van die opponenten vooral als de dood voor het doorbreken van de heilige status quo in polderland, bang voor hun Brusselse droom, of geketend aan hun eigen afhankelijkheid van de staatsruif. Het was zo fel en soms zo massaal, dat het me ook ná de glorieuze zege op 6 april - opkomst gehaald, glasheldere uitslag en een dreun voor Rutte  en zijn bazen in Brussel - soms moeite heeft gekost om geen slechte winnaar te zijn. 

Zo veel mensen waren zo gretig om een oprecht democratisch initiatief te besmeuren. Want hoe rommelig ons referendum ook was, hoe ad hoc het in touw is gezet, hoe onhandig misschien ook het onderwerp van het associatieverdrag is gebleken, en hoeveel verbeterpunten er ook aan wet en uitvoering zijn te benoemen, één ding staat voor mij fundamenteel overeind: de referendumjacht van GeenPeil was, voor mij althans, een eerlijk en constructief bedoeld initiatief, geboren uit een oprechte betrokkenheid bij de democratie - en een oprechte vrees voor de sluipende teloorgang daarvan.

Ik wilde gebruik maken van een wet - dus van de bestaande spelregels - om onze 'volksvertegenwoordigers' in herinnering te roepen voor wie zij aan het werk zijn, en dat zij in dienst staan van ons, niet andersom. Ik had de hoop dat er een serieus debat zou ontstaan, over democratie in Nederland, over het democratisch tekort van de EU. Over hoe je democratische besluitvorming beter, dichter bij de burger kan brengen in een digitale tijd waarin alle middelen voorhanden zijn om de kiezer meer keus te geven.

Jongens, wat was dat naïef.

We renden, zoals iemand het intern destijds verwoordde, maandenlang met een pan kokend hete soep in onze handen door de campagne en waren, tijdens het optuigen en aansturen van vrijwilligerslegers, het rammen van honderden topics en het produceren van campagnemateriaal minstens evenveel tijd kwijt aan reageren op alle aanvallen. Zowel voor- als tegenstanders waren in een chaotische strijd verwikkeld rond een nog nooit vertoond burgerreferendum over een EU associatieverdrag dat niemand had gelezen, met een land dat we alleen kenden van postorderbruiden - en van MH17. Wij riepen 'red de democratie', hullie zeiden 'Poetinvriendjes!' en van enig democratisch debat op niveau was nauwelijks sprake. Althans, wij kwamen er niet aan toe in die maandenlange schreeuwstorm.

Maar de opkomst werd gehaald, de uitslag was glashelder en Rutte moest draaien, konkelen en vooral heel veel liegen om te kunnen veinzen "te luisteren naar de tegenstemmers". We zagen hoe de worst gemaakt werd, en moesten de wrange smaak proeven toen die vervolgens door onze strot is gepropt. Het GeenPeil verkiezingsplan dat we aansluitend aan het inlegvel lanceerden en waarmee we aan de verkiezingen wilden deelnemen, was uit overmoed geboren. Er werd niet geluisterd, maar het referendum was dankzij brede volkssteun wel zeer geslaagd, dus misschien moesten we dan maar gewoon ín de Kamer die koekenbakkers gaan controleren?

Jongens, wat was dat naïef.

Vijfduizend stemmen en de epische vergissing om te denken dat die brede coalitie van burgers die, om het even wat ze stemden, allemaal tekenden voor het referendum, zich ook wel aan zou aansluiten bij Partij GeenPeil. Epic fail (edoch geen seconde spijt van de poging).

Maar toch, maar toch. Er was een referendum geweest. Het eerste burgerreferendum ooit, en het was een succes. Er is een groot, zich ongehoord voelend deel van de burgerbevolking aangesproken en gemotiveerd om te participeren, en wij hebben met GeenPeil duizenden vrijwilligers de middelen kunnen geven om méé te doen. Ik heb er honderden ontmoet in de afgelopen jaren en daar zat alles en iedereen tussen die je kunt bedenken, van de man die al 40 jaar niet meer stemde en de rolstoeler die per se wilde flyeren (en op alle bijeenkomsten kwam), via de gekkies die je kunt verwachten bij elk collectief initiatief, tot studenten en werkende jongeren die een kans zagen om zich te mengen in iets wat tot dan toe zo ver van ze af stond. Velen van hen zijn nu lid van Thierry's FvD en dat is alleen maar prachtig, die participatie van een politieke tegenbeweging.

Ook het democratisch debat kwam, in hindsight, heus wel op gang. We gingen ons realiseren hoeveel artikelen, opinie en televisie er is gemaakt over een verdrag waar niemand daarvoor van gehoord had, en hoeveel goed dat gedaan heeft voor het bewustzijn en de kennis over (de situatie in) Oekraïne, de werking van de EU en de belangen (NAVO, VS, Rusland, energie, oorlog, lobby, corruptie en geld, geld, geld) waar zo'n verdrag op gebouwd is. Ook het referendum zelf, als middel, werd onderdeel van studie en debat. Professors als Tom van der Meer en Wim Voermans schrijven er al jaren over en ik meen dat ook een historicus als Geerten Waling er inspiratie uit haalt voor zijn boeken over democratie en particratie.

Het publieke en wetenschappelijke debat, dat is er dus echt wel. Zowel over het middel, als over het onderwerp. Nu de politieke evaluatie nog en nogmaals: die uitvoering van dat hele referendum had best wat beter gekund, dat geef ik als eerste toe. Maar juist door alles wat er piept en kraakt aan de (eerste toepassing van de) Wet raadgevend referendum, heb je genoeg te evalueren, aan te wijzen en - hopelijk - aan te passen. Iets om naar uit te kijken, dus. Want dat er nu meer referenda zouden en zullen volgen, leek me evident. GeenPeil bewees: 300.000 is veel (en het is terecht dat die drempel hoog is), maar wel haalbaar en dat geeft de democratische burger moed.

Jongens, wat was dat naïef.

Zo ver is het namelijk nooit gekomen. Er komt nog een Sleepwetreferendum, sure. Maar eentje over de orgaanwet, wat mij betreft een héél goed onderwerp voor actieve volksraadpleging, is nagenoeg kansloos. Nog vóór de in de Wrr vastgelegde wettelijke evaluatie plaats kon vinden (had in de loop van dit voorjaar moeten zijn), snijdt de nieuwe coalitie de referendumwet namelijk de strot al weer af.

Afgelopen dinsdag kwam de toelichting op het advies van de (absoluut niet objectieve) Raad van State van referendumhatend CDA-fossiel Piet Hein Donner, waarin nog eens stond dat de politiek het zelf maar uit moest zoeken. En ik wist: einde oefening, want de coalitie heeft een meerderheid voor intrekking van de Wrr - zonder referendummogelijkheid. Diezelfde avond, tijdens het vervolg van het referendumdebat, had ik een debatje over de Sleepwet en ik dacht: 'Zit je dan. Te praten over een aankomend referendum waarvan Sybrand Buma al gezegd heeft dat de uitslag toch lekker genegeerd gaat worden, terwijl D'66 in de Kamer staat te volharden in haar arrogantie dat het vorige referendum 'niet heeft gebracht wat zij er van verwacht hadden'. Alsof een referendum hun instrument is, en niet een democratisch gereedschap voor de kiezer, wat het in werkelijkheid is - of althans: behoort te zijn.

Hoe zeker ik ook wist dat de uitslag van het Oekraïnereferendum genegeerd zou worden, ik had nooit verwacht dat het uiteindelijk ook tot de dood van de gehele referendumwet zou leiden. Een dood zonder voltooid leven, een wiegedood bijna, zonder vitale organen te behouden maar ook zonder de wensen van de rouwende nabestaanden te respecteren. En zonder vetorecht voor het volk.

Volk, dat zich tussen de ongeïnteresseerde (tevreden of ontevreden) burger en de heersende politiek in genesteld had, vastgeklampt aan een béétje extra inspraak dat door de Wrr mogelijk werd gemaakt. Kiezers, zijn dat, die dankzij het referendum een ingang hadden om hun betrokkenheid bij democratie en samenleving in de praktijk te kunnen brengen. Duizenden vrijwilligers, honderdduizenden ondertekenaars, miljoenen stemmers. De brug over de kloof tussen bestuur en burger, zij zijn het. Vandaag is die brug kapot geschoten door Rutte III. Het volk dat wilde, mag niet meer meedoen. 

Hoe zal dat ooit aflopen? Gaan we naar een totalitaire bureaucratie, of eindigt dit in hooivorken en guillotines? Hoe dan ook: ik geloof nooit dat het goed af kan lopen wanneer je actief betrokken burgers, die zich keurig gedroegen volgens de regels van het democratische spel én de daarbinnen geldende omgangsvormen, eerst uitnodigt om deel te nemen aan het proces, maar vervolgens buitensluit wanneer hun inbreng de politieke kaste niet bevalt.

ik had daarom nooit verwacht dat PvdA en GroenLinks, twee initiatiefnemers van de Wet raadgevend referendum, zich van hun eigen wens tot meer burgerinspraak, correctief dan wel bindend, zouden afkeren. Nog minder had ik in de gaten dat D'66 - letterijk ooit opgericht voor democratische en bestuurlijke vernieuwing - al zo diep in het moeras van haar arrogantie en eigen gelijk was vastgezogen dat ze hun laatste restjes democratisch idealisme zouden inruilen voor een klein beetje meer macht. 

Meer macht om grondwet tartende donorwetten in te voeren, meer macht om in weerwil van alle zorgen en kritiek de EU verder op te tuigen, meer macht om de regels van het spel te wijzigen tijdens het spelen en meer macht om nog minder rekenschap aan de kiezer af te leggen. Meer macht, kortom, om meer macht te kunnen verkrijgen. Ik snap nu de vriendschap tussen Alexander Pechtold en Petro Poroshenko een stuk beter. Het zijn gelijken onder elkaar, wars van de ander, ver weg van het gewone volk.

Jongens, wat word je daar cynisch van.

Oproep in de mail van democratieredders Stichting Meer Democratie. Het referendum mag dan dood zijn, het is nog niet te laat voor een reanimatiepoging in de rechtszaal. DOE MEE en/of DONEER. Kan ook direct, op NL61 RABO 0175 2462 38 tav Meer Democratie.

Meer Democratie stapt opnieuw naar de rechter om de mogelijkheid te openen voor een referendum over de intrekkingswet waarmee het raadgevend referendum wordt afgeschaft. Deze nieuwe zaak zal dienen voor de civiele rechter in Den Haag. “Ons doel is dat wij als Nederlanders in een referendum kunnen aangeven of wij het referendum willen behouden of afschaffen”, zegt Niesco Dubbelboer, woordvoerder van Meer Democratie. “Staatsrechtjuristen achten onze zaak kansrijk.”

“Elke Nederlandse staatsburger heeft recht op en belang bij het voortbestaan van het referendum. Het is noodzakelijk dat de echte democraten zich aaneensluiten en gezamenlijk actie ondernemen voor de goede zaak. Wij roepen daarom zoveel mogelijk Nederlanders op om medestander van de rechtszaak te worden. Mensen kunnen op www.meerdemocratie.nl hun namen als medestander toevoegen in een bijlage aan de dagvaarding”, zegt Niesco Dubbelboer.

**Voltallige oppositie kraakt juridische trucs
**Vanmiddag stemde de Tweede Kamer met een zeer krappe meerderheid voor afschaffing van het referendum. Dubbelboer: “De voltallige oppositie heeft grote kritiek op de juridische constructie die het kabinet toepast om een referendum over het referendum te voorkomen, zoals de truc van het met terugwerkende kracht in werking laten treden van de intrekkingswet. Zelfs de geharnaste referendumtegenstanders van de SGP steunden daarom een amendement van GroenLinks om de truc van de terugwerkende kracht uit de intrekkingswet te halen en zo een referendum over de afschaffing van het referendum mogelijk te maken.”

**Vorderingen tegen de staat
**Het kabinet plaatst zich boven de wet door een wet terzijde te willen schuiven die juist regelt dat dit niet zo maar kan. Daarmee ondermijnt het de rechtszekerheid uit politiek belang. De wet raadgevend referendum verbiedt de inwerkingtredingsbepaling met terugwerkende kracht.

“Onze dagvaarding bevat meerdere eisen die in een structuur zijn geplaatst van primaire, subsidiaire en meer subsidiaire vorderingen. Als de rechter de primaire eis afwijst komen we aan de subsidiaire toe en daarna de meer subsidiaire. We zullen erop aansturen in ieder geval een uitspraak van de rechter te krijgen voordat de minister de wet in werking wil laten treden, desnoods  vooruitlopend op de uitkomst van de bodemprocedure. Als de rechter één van  onze eisen toewijst, dan kan de intrekkingswet niet in werking treden en blijft het referendum bestaan”,  aldus Dubbelboer.

**Juristen achten zaak kansrijk
**Diverse staatsrechtjuristen achten deze nieuwe zaak van Meer Democratie kansrijk. Tijdens de hoorzitting over het raadgevend referendum in de Tweede Kamer  op 13 februari j.l. noemde  hoogleraar staatsrecht Wim Voermans de constructie van de intrekkingswet “illegaal” en stelde dat een rechtszaak hiertegen kansrijk is.

**Eerdere uitspraak van de rechter
**Op 2 februari j.l. deed de Afdeling bestuursrechtspraak van de  Raad van State uitspraak in een eerste procedure van Meer Democratie tegen de afschaffing van het referendum.  Deze instantie verklaarde zich toen niet bevoegd tot het doen van een uitspraak. “Dat hadden wij wel verwacht. Maar we moesten wel eerst  naar de Raad van State gaan omdat een rechtszaak bij de civiele rechter pas mogelijk is als vaststaat dat  er geen weg openstaat naar de bestuursrechter”, aldus Dubbelboer.

Meer Democratie wordt bijgestaan door de advocaten mr. Jan van der Grinten en mr. Jutta Wijmans van het Amsterdamse kantoor Kennedy Van der Laan.

Hoe is uw stemming? Die van ons niet zo best en die in de Kamer nog beroerder. De Wet raadgevend referendum wordt namelijk zo weggestemd door het partijkartel.

UPDATE: Stemming is geweest. Amendement gesneuveld. De wet is er door. Het referendum is dood.

De enige hoop is een amendement van de SGP (schrappen van inwerkingtreding met terugwerkende kracht), dat ook een motie van GL steunt om de intrekkingswet wél referendabel te maken. Het Forum voor Thierrybaudet is daar alvast handtekeningen voor aan het inzamelen en we roepen iedereen die het referendum wil behouden op om hier in te tekenen, maar we zeggen er ook bij: de kans is klein. Ook met steun van de SGP is er 1 zetel te kort in het voordeel van de coalitie en met een fractiediscipline van 99,99% en een kiezersangst van boven de 120% in deze coalitie, geloven we nooit dat iemand van die 76 kartelslaven zijn trein naar de stemmingen zou dúrven missen. Lees maar hoe doodsbang die D66-druiven zijn (bron). Dualisme? Net zo dood als D66.

Niet alleen vlucht de partij die opgericht is voor bestuurlijke vernieuwing nu uit angst voor en afkeer van de kiezer zelf in democratische vernauwing, het is ook nog eens hun eigen benoemde en nog nooit ergens door iemand democratisch gekozen minister, hare Kille Adelijkheid Kafka Ollongren, die de enige bestuurlijke vernieuwing sinds Thorbecke in 1848 het nekschot geeft namens D'66. Dat is dan, krap drie jaar nadat GeenStijl het initiatief voor het Oekraïnereferendum nam, wellicht het enige lichtpuntje dat we zien in een woelige zee van groeiend politiek wantrouwen en democratisch cynisme: we hebben met ons referendum de totale hypocrisie van D'66 aangetoond, en het partijtje zo ver gekregen dat ze vandaag volmondig instemmen met hun eigen overbodigheid. Zelfs De Groene ziet het. Maar ja, moeten we dat nou gaan vieren? We hebben liever gewoon die inspraak.

Stemmingen zijn naar verwachting (hier is te zien hoe ver ze zijn) rond 17u30 LIVE op Kiezersverraad24 of Principemoord66. Hieronder nog eens het Kiezersverraad met de hoofdletter K van Kajsa (of Karin), uit het verkiezingsprogramma van Draai66. Opzeggen? Hier.

Wist u dat D'66 als enige partij in de Kamer de fractiediscipline als regel heeft ingevoerd? Wist u ook, dat zulks lijnrecht tegen de Grondwet in druist?

En wist u dat Alexander Pechtold ieder nieuw Kamerlid een duidelijk dreigement meegaf bij aanvang van deze regeerperiode? "Bij D'66 stem je maar één keer tegen de partijlijn", zei hij tegen de groentjes, en daarmee maakt hij duidelijk dat tégen Alexander de Grote stemmen, gelijk staat aan politieke zelfmoord.

Democracy dies in darkness, zeggen ze in de Amerikaanse mainstream media - een quote die onze MSM gretig citeren als het over Trump gaat. Ondertussen dooft hier langzaam het licht van onze eigen democratie, die vervalt in een oligarchie van coalitiebelangen waarin het dualisme - de controlerende taak van de Kamer ten opzichte van de coalitie - is opgeheven*, en waarin de Grondwet wordt genegeerd om democratische rechten van de burger af te nemen.

Zo verdwijnt het recht op privacy, middels de sleepwet (waar D'66 eerst fel tegen was, maar nu uit machtsbelang fel vóór). Ook verdwijnt het recht op zelfbeschikking, middels de donorwet van - wederom - D'66. En nu verliezen we ook nog het wettelijke recht op inspraak, over het voornemen van de regering Rutte III om de Wet raadgevend referendum in te trekken zónder de mogelijkheid om daar een referendum over te houden. Uitgerekend D'66 vindt zo'n referendum over de referendumwet "niet logisch" en "niet uit te leggen", en daarom mag het niet gebeuren. Voor de illustratie, dat is dít D'66:

Wat hebben wij dan nu nog, anders dan een beetje selectief knippen en plakken in de video van het referendumdebat van dinsdagavond? 

Alles. We hebben alles nog. 

We hebben nog een sleepwetreferendum, er komt wellicht nog een aflosboetereferendum, we houden zelfs hoop op een donorwetreferendum en als D'66 en de rest van die onzalige demofobenkliek in Vak K denkt dat ze de referendumwet in beide Kamers met 1 zetel meerderheid de nek om kunnen draaien, dan hebben we altijd nog de gang naar de rechter - gewapend met de argumenten van tientallen politicologen en professors die zeggen dat de intrekking van de referendumwet zónder referendum letterlijk illegaal is. 

Het partijkartel kan, net als na het Oekraïnereferendum, de regels van het spel in hun voordeel proberen te buigen als ze op achterstand staan, maar  wij laten onze democratie niet door hullie van D'66 & trawanten kapot maken. En we zien in deze compilatie van het debat dat we daarin niet alleen staan. SP, PVV, Forum voor Democratie, Partij voor de Dieren, 50PLUS en ja, zelfs de rechtslettergeleerde referendumhaters van de SGP weten als grondwettelijke gewetens: deze demofobie van D'66 & Rutte III, die deugt nie.

Tezamen hangen zij voor ons een touwtje uit de brievenbus, waarmee wij burgers nog altijd kunnen proberen om achter de voordeur van het eigen huis van de democratie te komen. Goedschiks, voordat het kwaadschiks en in duisternis eindigt voor iedereen en ons allemaal.

We krijgen deze dagen veel post. Woedende mensen, snedige posters, lollige linkjes & dito suggesties. Maar ook: keurige, nuchtere brieven van keurige, nuchtere Nederlanders die hun democratie in een oligarchie zien veranderen, en daar radeloos van worden.

Wat kunnen we nog doen? Ik ben in lichte paniek en ik heb even geen flauw idee hoe ik dit moet oplossen. Kan ik dit oplossen? Bij het stellen van die vraag begin ik me machteloos te voelen. Waarom stemmen we nog tijdens verkiezingen? Ben ik de enige die zich zo genaaid voelt? Ik heb niet gestemd op één van deze vier partijen die nu ‘aan het roer’ zitten. Wel snap ik dat ik niet altijd mijn zin kan krijgen en dat als mijn partij niet de meeste stemmen krijgt, ik ook pech kan hebben. Helemaal duidelijk, want in een democratie is het meeste stemmen gelden. Toch?

*Waarom hoor ik dan zo ontzettend veel commentaar op de politiek om mij heen? Hoe is het mogelijk dat pro-referendum partijen maandenlang mensen proberen over te halen op hen te stemmen, met argumenten als ‘wij zijn voor het referendum’ - waardoor men vertrouwen krijgt in zo’n partij - KEIHARD de andere kant opdraaien? *

Hoe kan een partij die niet aan het roer zit, haar eigen werk nog serieus nemen als zij van tevoren al weten dat elke inbreng van hun kant toch niet serieus genomen wordt? Bij voorbaat weet men al dat ze tòch geen meerderheid krijgen, want er zitten 76 poppetjes die elkaar door weer en wind steunen. HOE DAN? Dan klopt er toch iets niet? Dit zijn toch allen slimme, kundige mensen, zij moeten toch ook zien dat dit niet werkt? Of is dat juist het probleem?

Ik ben een hele nuchtere ‘boer’ uit het oosten. Ik bemoei mij niet zoveel met de politiek. Ik vind het allemaal wel best en heb vertrouwen in dat, wat de meerderheid van Nederland wil. Alleen die meerderheid is geen meerderheid meer, maar slechts een selectie daarvan. Oh en ons laatste stukje inspraak, onze laatste, kleine, niet bindende manier om te laten weten dat we het ergens niet mee eens zijn, wordt ons nu ook afgenomen. En ik voel me machteloos.

Ik wil iets doen, maar weet niet wat. Moeten we dan echt zoals in het buitenland gaan staken? Protesteren? Ik vond dat altijd onzin, maar als er niet snel iets verandert, sta ik vooraan. Grappig hoe een mens kan veranderen, maar ik ben echt serieus. Ik ben erbij. En ik kan niet geloven dat ik de enige ben.

Gegroet,
Een bezorgde burger

PS: Dit is frustratie die ik met u en anderen wil delen. Mocht u besluiten deze brief of één of andere manier te publiceren of te gebruiken (wat natuurlijk geen probleem is), dan wil ik u verzoeken mijn naam en e-mailadres niet te publiceren. U weet maar nooit wat de toekomst ons brengt.

Met vriendelijk groet,
[NAW bij redactie bekend]

Vorige week verslikten de coalitiepartijen zich in hun demofobe hooghartigheid: ondanks een Kamermeerderheid voor de moord op het referendum, kregen ze hun zin niet zomaar doorgedrukt. Vanavond is de final battle van het referendumdebat.

UPDATE: Nu ook met voorbeschouwing inclusief 4 minuten Tom Staal vs. Rob Jetten.

De oppositiepartijen, onder leiding van een vlammende SP en een vileine PVV, eisten aanvullende toelichting op het juridische advies van de Raad van State over de manier waarop de Wet raadgevend referendum wordt afgeschoten. Volgens de RvS mag D'66 de intrekkingswet Wrr invoeren zonder dat daar een referendum over gehouden kan worden. De oppositie wil dat niet en beweert - gesteund door tientallen politicologen & hun Voermans - dat zulks verboden is. Maar de Raad van State laat het in het gevraagde inlegvelletje (pdf) aan de Kamer om te besluiten. Dan weet je het wel: demofobe coalitie D66/vvd/CDA/CU heeft een meerderheid, én de benodigde arrogantie van de macht die je nodig hebt om de kiezer de vinger te geven. Het inlegvel is een geitenpaadje naar afschaffing van het referendum, zonder referendum daarover. Het is net zoals na het Oekraïnereferendum: Als de regels het niet toestaan, wijzig je gewoon zelf de regels.

De vraag waarom een partij die ooit mede is opgericht om het referendum in te voeren zo graag wil luisteren naar dat advies van een staatsorgaan dat ooit zelf ook pleitte voor méér democratische inspraak voor de burger, is er eentje voor bij de koffie en cake na de begrafenis van het referendum. Vanavond, om 19u30, onder een kaasstolp far, far away van de Gewone Kiezer, strijden de oppositie-jedi's vanavond verder tegen D66-Emperor Ollongren voor de laatste hoop: een referendum over het referendum. Maar die kans is dus nagenoeg nul.
LIVE: Op Empire Streams Back of rechtstreeks via Death Star CCTV. Vanavond helaas geen live tweets op @GeenPeil, maar wel op de search hieronder:

Minister Ollongren overleeft TERNAUWERNOOD motie van wantrouwen. Bij hoofdelijke stemming van de aanwezige Kamerleden waren 23 voor en 93 tegen. Pfoei....

Zeg, wat is hier aan de hand? In de media van de macht duikt ineens allemaal keiharde kritiek op D'66 op.

Gisteren schreven 18 politicologen & bestuurdskundigen in de referendum hatende NRC Staatscourant dat er natuurlijk wél een referendum over het intrekken van het referendum moet komen, en dat alle argumenten van D'66 om dat niet te doen "circulair, eenzijdig, of misplaatst" zijn. Vandaag zit nummer 19, professor Wim Voermans, in het uurtje televisie dat doorgaans een warme massage voor de macht is: NPO Buitenhof. En ook hij is van de school (letterlijk, hij geeft les in die dingen) dat het afschaffen van de Wet raadgevend referendum zónder referendum niet mogelijk is. Hij noemt dat zelfs illegaal, zei hij eerder deze week letterlijk in een hoorzitting in de Kamer (zie video onder). Nou, als zelfs twee vlaggenschepen van de kartelmedia de druk op D'66 gaan opvoeren om hun demofobie een tandje terug te schroeven, waar gaat dit dan eindigen? Voor de penthousepartij in ieder geval in tranen: “68% van de kiezers vindt dat D66 verraad aan haar uitgangspunten pleegt door mee te helpen bij het afschaffen van het referendum. Onder D66-kiezers is dat 42%", lezen we bij Maurice de Hoax. Lever maar in die virtuele zetels - en ineens peilt de Renaissancevloot als tweede partij van Nederland. Valt er toch nog wat te lachen om al die kloof vergrotende klootzakkerij van Pechtold & co. Buitenhof, 12.10 LIVE op Staatsstream 2.

Zo. Gaan wij weer even het selectief met een paar wetenschappers eens zijn. Maar potverdrie wat hebben achttien politicologen en bestuurskundigen vandaag in NRC gelijk zeg. (MIRROR)

Zij fileren namelijk vakkundig (maar dan letterlijk he, want ze halen gewoon allemaal feitelijke feitelijkheden uit hun vak aan) alle argumenten van het kabinet voor het niet referendabel maken van het referendum. We willen eigenlijk het hele stukkie citeren maar houden het even bij de greatest hits. "Het voornaamste argument waarmee de regering de afschaffing van het raadgevend referendum onderbouwt is ‘afbrokkelende politieke steun’. Onduidelijk wat daarmee bedoeld wordt. Over de steun onder kiezers kan het niet gaan. Nog altijd is een zeer ruime meerderheid uitgesproken voorstander, slechts een kleine minderheid uitgesproken tegenstander." Pats boem feit Kajsa Ollongen ga je huiswerk eens doen. 

En dan de krokodillentranen over het Oekraïne-referendum. Daar krijgen het CDA en de PvdA even een veeg uit de pan vol boter op hun hoofd. Die opkomstdrempel slaat uiteraard nergens op, MAARRR... "bonden twee fracties in de Tweede Kamer – CDA en PvdA – zich in de aanloop naar het Oekraïnereferendum aan de uitslag als de drempel gehaald zou worden. Dat veranderde een niet-bindend referendum de facto in een bindend referendum." Eigen schuld, dikke bult, politiek. De enige reden om het referendum af te schaffen is burgerhaat, afkeer van de burger danwel een hekel aan gewone mensen. Want wat voor dure woorden het kabinet ook gebruikt, lui die er voor gestudeerd hebben gebruiken zonder enige moeite nog duurdere woorden om uit te leggen wat iedereen al lang weet: het kabinet praat peop over het referendum.

Onze ouwe woordvoerder van de GeenPeil-campagne en vlogger in ruste Jantje Roos heeft ook naar het knotsgekke referendumdebat gekeken donderdag, en is in de pen geklommen voor een stukkie keurige sneer in de Telebelg van vandaag:

Dat prima en genuanceerde stukkie staat achter een D66-slotje dus we hebben de krant uit de papierbak gevist voor een stukje democratische dienstverlening naar de mensen toe. Want ook in het debat van donderdag bleef D66 beweren dat de initiatiefnemers van het Oekraïnereferendum (wij dus) allerlei onwaarheden over het verdrag verzonnen hadden, en dat is gewoon dikke vette liegerette uit de door cynische voorlichterstrollen bestierde fake news fabriek aan het Binnenhof. GeenPeil was een goudeerlijk initiatief, en goudeerlijkheid is het kryptoniet van het partijkartel. Enfin, dat weet u allemaal wel. Maar voor old times sake is hier het stukkie van onze ouwe strijdmakker, die we zelden zo genuanceerd zagen schrijven. Zou ie het soms echt menen, in al zijn botte eerlijkheid?

Ollogren bleek te arrogant en verslikte zich in de oppositie, die een geitenpaadje vond. Jan Terlouw en Boris van der Ham zijn boos op de demofobie van hun partij D66. En komen er in 2018 referenda over het referendum en over de donorwet?

De verwachting was een sober debat met een paar grafredes voor het referendum, en dan een plak kleffe cake bij een kop slappe koffie. De coalitie heeft immers een politieke meerderheid voor het intrekken van de Wet raadgevend referendum. Bosma had dus voor de gelegenheid zijn begrafenispak aangetrokken en de PR-machine van de Rijksoverheid had haar laatste 'amen' al voorgeprogrammeerd. Maar jonkvrouw Ollongren verslikte zich gisteren in een strijdbare en brede oppositie van PVV, SP, FvD, PvdD, 50PLUS en zelfs DENK & SGP, en het werd - verhoudingsgewijs dan hè, het blijft een grauwe pakkenparade - een behoorlijk spectaculair debat in de plenaire zaal.

Dankzij Baudet en SP'er Van Raak werden geitenpaadjes gevonden (trololo) om nader juridisch advies te vragen aan de Raad van State. Ollongren vond het namelijk 'niet logisch' om een referendum over de intrekking van het referendum te houden, maar dat is bepaald geen steekhoudend argument natuurlijk. Het toonde de slechte voorbereiding van een coalitie die dit inspraakvarkentje wel ff dacht te wassen wurgen. Die Kamermeerderheid is er, maar is dat ook genoeg om hun ergste nachtmerrie - een referendum over de afschaffing van het referendum - te blokkeren? Vooralsnog niet.

Omdat de coalitiepartijen in al hun arrogante demofobie een stel onervaren onderknuppels naar het debat hadden gestuurd, wisten de ervaren strijders Van Raak en Bosma, geflankeerd door Thierry Baudet en Femke Merel Arissen (PvdD) en met ruggesteun door Krol, Kuiken (Pvda), Kuzu en Bisschop (SGP) de nieuwkomers Rob Jetten/D66 (een aartspedante partijkloon die is gekweekt uit de cum stains van de klamme lappen uit Pechtolds penthouse), Sven Koopmans/vvd, Harry van de Molen/CDA (soort politieke tweelingbroers die uit dezelfde ballenbak voor ja-knikkende backbenchers zijn opgedoken) en het meiske Stieneke van der Graaf/CU een lesje debattactiek te leren. 

Toen de coalitiemeerderheid geen schorsing voor het gevraagde nadere advies wilde toestaan, dreigde Baudet met hoofdelijke stemming. De coalitieknuppels hebben geen enkele moeite met de moord op het referendum, maar 150 collega's achter hun Netflix vandaan roepen - dat durfden ze niet op hun geweten te dragen. Dus dat uitstel kwam er, tot dinsdag aanstaande. En daarmee blijft de hoop op een #RefRef toch nog levend, in afwachting van de juridische toelichting van een Raad van State die ooit zelf ook vóór referenda was.

En niet alleen de RvS is dat, ook een meerderheid van de Nederlandse kiezers is vóór meer directe inspraak. Zelfs Nieuwsuur kon er niet omheen om twee professors aan het woord te laten over de absurde, ondemocratische, overhaaste en mogelijk zelfs illegale manier waarop D66 het referendum dood wil maken:

Van Tom van der Meer moet u ook dit strakke tekstje even lezen, want zelden zagen wij het politieke cynisme over het partijkartel zo sterk verwoord. En professor Voermans legt hier kort en goed uit waarom het blokkeren van een #RefRef tegen de wet is. Verdere recap in de timeline van GeenPeil, maar ook het Nu.nl-verslag is erg leesbaar.

De koene strijd tegen het partijkartel in de Kamer was uiterst vermakelijk, maar ook op de publieke tribune viel er genoeg te lachen. Scroll eens door de timeline van D66-coryfee Boris van der Ham (vzmh), die zijn eigen partij met kunde en rede fileert. En daar hield het niet bij op: Jan Terlouw heeft zijn touwtje uit de voordeur getrokken en om de nek van Pechtold gewikkeld, want hij gaf tijdens een bijeenkomst in Middelburg, met instemming van Boris, hard af op zijn eigen partij. Citaat:

"In de eerste beginselen van D66 stond een fundamentele democratisering van de samenleving; een van de middelen: een referendum, als je tenminste eenvoudige, begrijpelijke vragen kunt stellen. Nou ik weet er een: ‘Bent u voor of tegen het afschaffen van het referendum?’ Simpeler kan het toch niet. Maar nee hoor. Die vraag gaat niet gesteld worden. Vind ik ernstig. Mijn eigen partij doet het, onze minister. Vind ik ernstig. En zo zie ik overal de democratie verzwakken, in plaats van versterken.”

De opname staat hieronder. Wat dit fragment extra leuk maakt, is dat de audio klinkt alsof ie in de tijd van Van Mierlo is opgenomen.  In de tijd van Pechtold zijn er immers alleen nog privévliegtuigen, penthouses en adelijke parelkettingen bij D’66, maar geen principes meer. Oh, Roos Vonk wilde trouwens ook nog iets zeggen.

Komt er een referendum over de intrekking? Weten we nog niet. En over de donorwet, daar wordt ons ook veel naar gevraagd. Of de donorwet referendabel wordt, is nog gans onduidelijk. Het kabinet moet de wet eerst nog ondertekenen, dan pas kunnen er inleidende verzoeken worden gedaan. 4 weken voor 10k verzoeken, dan 2 weken checktijd Kiesraad, daarna 6 weken voor 300k krabbels voor een referendum = 12 weken. In die periode kan de intrekkingswet voor de Wrr al ingediend & afgestemd zijn, en dan komt er dus geen donorreferendum. Zeker als het kabinet nog even wacht met het onderteken van de donorwet.

Dat gezegd hebbende: niet alles draait om het politieke steekspel. Na de breek een mogelijk scenario met niet één, maar twee nieuwe referenda in 2018 (bovenop het Sleepwetreferendum van 21 maart).