Belangrijk moment

Onduidelijk of die vurig gewenste ijshockeywedstrijden tussen Rusland en Amerika er op deze manier nog komen, maar na maanden aantrekken en afstoten hebben de VS en Oekraïne dan eindelijk hun handtekeningen gezet onder de veelbesproken grondstoffendeal. Zou eigenlijk al eerder gebeuren, maar alleen was Zelensky toen onbeleefd en had bovendien geen pak aan. De vrede die Trump binnen 24 uur beloofde was zoals vrijwel al zijn beloftes figuurlijk van aard, maar mogelijk is dit toch een stapje in de goede richting. Veel over de deal is nog onduidelijk en onbekend, maar het lijkt in ieder geval een stap weg van het recent in schwung geraakte isolationisme en terug naar ouderwets handeldrijven voor wereldvrede - zie ook het factsheet erover van Oekraïne zelf. "This decision marks a new era in our cooperation with the United States. We are gaining not only investment, but also a strategic partner committed to working with us to drive economic growth and innovation," zegt de lokale minister van economische zaken. En: "It also reflects the U.S. commitment to lasting peace in Ukraine and recognition of Ukraine’s contribution to global security." Ook opvallend: lang stond team Trump erop dat er verkiezingen zouden komen, een manier om - zoals Poetin wilde - van Zelensky af te komen. Die eis verdween ter elfder ure van tafel.

Dichter bij huis: importheffingen Trump remmen Nederlandse groei, aldus het CPB (PDF)

De verwoesting en de volharding in beeld gebracht

Mensen die zeggen dat reizen hun passie is bedoelen daarmee vaak dat ze graag een van A tot Z verzorgde all-inclusive boeken naar Curaçao, Bali of - God verhoede - Dubai. Zelden kiezen ze ervoor om écht iets te zien van de wereld, voorbij plekken waar je over de hoofden kunt lopen en het permanent stinkt naar Chris Zeegers. Zo niet Bald and Bankrupt, die de gebruikelijke tourist traps links laat liggen en liever het avontuur opzoekt. Dat doet hij zo leuk dat we hem al eens eerder uitlichtten, maar we doen het bij dezen gewoon nog eens. Onze kale wereldreiziger is namelijk wezen kijken in Oekraïne, waar hij voor het laatst was op de ochtend na de Russische inval. Dat reisverslag was een van zijn meest indrukwekkende. Wat begon als een olijk avonturenvlogje, vol interviews met locals die stuk voor stuk zeiden dat het heus niet zover zou komen, eindigde een dag later in een trein vol van diezelfde locals, die vol ongeloof een laatste kans zochten hun land te ontvluchten. Drie jaar later keert Baldie dus terug. Op zoek naar de brokstukken, de mensen en hun verhalen over de afgelopen 3 jaar. Het geeft een inkijkje in de pijn, de meningen en de overlevingskracht van de gemiddelde Henk en Ingrydski in het verscheurde land. KIJKEN.

Staan ze weer

Ja deze 'top' liet zich al samenvatten voordat ie begon (en wat blijkt het klopt): Oekraïne en Europa willen van alles, maar ze hebben niet zoveel te willen want ze zitten niet aan tafel. Oekraïne wil heel Oekraïne en de Krim terug maar dat krijgen ze niet, en Frankrijk en Engeland willen nog altijd een Europese vredesmacht van zo'n 30.000 man ín Oekraïne, maar dat wil Rusland niet omdat dit Oekraïne toch wel de facto een NAVO-land zou maken.

Bijzondere positie voor Trump-fluisteraar Rutte, die hier toch enerzijds nog steeds Europeaantje probeert te spelen, en anderzijds heel goed weet dat deze bijeenkomst eigenlijk gewoon tijdverspilling is. In ander nieuws zei Zelensky gisteren dat Poetin (72) binnenkort aan ouderdom overlijdt en het dan "allemaal voorbij" is.

Foto: tien dagen en vierhonderd schaakzetten geleden

Spannende tijden voor oorlogshitsers en poetinpijpers, en voor alle normalio's die in het kruisvuur daartussen terechtkomen natuurlijk. Gisteren sprak Macron zijn land toe, en hamerde er voortdurend op dat Russische agressie niet stopt bij Oekraïne en Europa dus gebaat is bij een stevig geïntensiveerde militaire samenwerking. Tot niemands verbazing: Macron roept dat al sinds 2017. Frankrijk is thans de enige nucleaire macht van de EU, maar wil nu het 'strategische gesprek' aangaan over het aanwenden en delen van haar kerncapaciteiten om Poetin af te schrikken. Ondertussen heroverweegt Trump daags na de mea culpa van Zelensky om de militaire steun aan Oekraïne toch niet stop te zetten, terwijl vertegenwoordigers van The Donald volgens Politico achter de schermen gesprekken voeren met Oekraïense oppositie, vermoedelijk om Zelensky te vervangen. Onder andere met oud minister president Yulia Tymoshenko, die Poetin ooit omschreef als 'absolutely rational, cold, cruel, black evil'. Dichter bij huis noemde Wilders gister tijdens een kamerdebat een vrede zonder Zelensky 'de grootste ramp' voor Oekraïne. Hij pleit ervoor om Russische tegoeden die bevroren zijn op bankrekeningen in 'vooral Brussel' te confiskeren en te gebruiken om Oekraïne financieel te steunen.

Toch wel HUGE

Na een pittig weekje voor Oekraïne, waarin Trump een voorproefje gaf van hoe het voelt om de Verenigde Staten niet meer aan je zijde te hebben, is er LICHT aan de horizon in de vorm van een akkoord. Volgens The Financial Times zijn Zelensky en de VS het eens geworden over de befaamde grondstoffendeal, die ervoor moet zorgen dat de VS een graantje mee gaat pikken van de kostbare mineralen in de Oekraïense bodem in ruil voor de miljardentsunami aan militaire steun. Aanvankelijk zette Trump in op het claimen van 500 miljard aan opbrengsten uit alle Oekraïense grondstoffen, maar - gelukkig voor de Oekraïeners - heeft dat plan de final draft niet gehaald. In plaats daarvan gaan Oekraïne en de VS grondstoffen exploiteren vanuit een gezamenlijk fonds. De deal zorgt er niet voor dat de miljardenkraan meteen weer open kan in Kiev: "Although the text lacks explicit security guarantees, the officials argued that they had negotiated far more favourable terms and depicted the deal as a way of broadening the relationship with the US to shore up Ukraine’s prospects after three years of war."

Die zijn dus weer dikke vriendjes!

Nou ja, eisen - vrágen

Er wordt: geschaakt. Gisteren gooide Amerika terloops wat belangrijke Zelensky-stukken van het bord (geen NAVO-lidmaatschap, bezette gebieden zsm opgeven svp), vervolgens belde Trump eerst Poetin en daarna Zelensky, en vond tussen die twee gesprekken de tijd om aan te kondigen dat de vredesonderhandelingen onmiddellijk zouden beginnen. De meningen over de methode-Trump zijn vooralsnog verdeeld: de één ziet een realpolitieke vredesduif, de ander neo-appeasement. Vannacht was er een spoedbijeenkomst van de buitenlandministers van Europese landen die het allemaal wel prima vonden zolang Amerika geld richting strijdtoneel smeet, maar zich nu plots zorgen beginnen te maken over hun invloedssfeer en schijnbaar staan te trappelen om hun steun aan Oekraïne te vergroten. 

Op de vraag of Rusland en Oekraïne gelijke onderhandelpartners zijn, antwoordde Trump: "It’s an interesting question. I think they have to make peace. Their people are being killed, and I think they have to make peace. I said that was not a good war to go into, and I think they have to make peace. That’s what I think."

Ja de toekomst bestaat niet, jongens, nog niet - maar ze krijgt wel langzamerhand vorm.

Powerplay

Schieten die Oekraïense veiligheidsdiensten nou eigenlijk nog een deuk in een pakje boter, jazeker, sterker nog, ze blazen middenin Moskou doodleuk de man op die namens Rusland eindverantwoordelijk was voor de nucleaire, biologische en chemische "bescherming" van de eigen troepen. Oekraïne claimt met een 'speciale operatie' de moordaanslag op Igor Kirillov, die het ervan beschuldigt sinds het begin van de Russische invasie 4800 keer chemische munitie te hebben ingezet. Kirillov werd thuis afgezet toen een strategisch geplaatste elektrische step ontplofte die zowel hem als zijn chauffeur uitschakelde. Vorige week werd de prominente Russische raketgeleerde Michail Sjatski vlak buiten Moskou doodgeschoten, hoogstwaarschijnlijk zaten ook daar Oekraïne achter. De oorlog is inmiddels ruim 1000 dagen onderweg.

Zegt ze een keer iets MinDef-waardig...

'Onze' 'minister' van 'defensie' zei eergisteren op het Warsaw Security Forum dat: "In a way, of course, supporting Ukraine is a very cheap way to make sure that Russia, with this regime, is not a threat to the NATO alliance." Was dat het enige dat ze zei? Nee, natuurlijk niet. Is het technisch juist? Nee, eigenlijk ook niet, want Rusland zou Europa echt niet wekelijks bedreigen als het Oekraïne niet zou steunen, en Ollongrens implicatie dat Rusland 'na Oekraïne' NAVO-landen inclusief nieuwe leden Zweden en Finland met invasie zou bedreigen is gewoon onzin. Transnistrië zou wel van kabinet wisselen, maar gelukkig weet niemand weet wat Transnistrië is en dat moet je vooral lekker zo houden.

Toch heftig

In 'zekere opiniesegementen' wordt dit nieuws natuurlijk rondgepompt als "Polen begint met uitlevering van Oekraïense mobilisatie-ontduikers" maar dat is, zoals het dat segment betaamt, prematuur en te kort door de bocht. Echter, er is wel degelijk rook. 

Begin augustus ontsloeg Zelensky maar liefst alle **"officials in charge of regional military recruitment centers amid a widespread corruption scandal." De reden was o.a. dat er bij rekruteringscentra talloze steekpenningen werden aangenomen om dienstplichtigen met gefabriceerde (medische) documenten onder hun dienstplicht uit te krijgen. En bovenop al dat binnenlandse gesjoemel zijn er dus ook nog eens vele tienduizenden militaire 'gegadigden' naar het buitenland gevlucht om hun dienstplicht te ontlopen.

En dit weekend kopte BILD: "Zelensky: overhandig onze deserteurs!" Vorige week zei Zelensky in een videobericht dat "sinds het begin van de oorlog alle vrijstellingen wegens ongeschiktheid voor dienst in combinatie met verdachte betalingen zijn gecontroleerd." Gezien de ernst en diepte van de corruptie rondom dienstplicht geloven we niet dat Zelensky de benodigde bandbreedte heeft om zoiets daadwerkelijk nu al volledig in kaart te hebben, maar z'n toon is gezet.

Vervolgens begon fractieleider van Zelensky's partij David Arahamia te opperen dat alle gevluchte 'deserteurs' uitgeleverd konden gaan worden en op die manier alsnog hun dienstplicht moeten vervullen. Die beslissing is nog niet gemaakt, maar betreft vele tienduizenden Oekraïense mannen van gevechtsleeftijd. BILD schrijft dat er daarvan nu zo'n 163.287 in Duitsland rondlopen. 

Poolse kwaliteitskrant Rzeczpospolita (wiki) schrijft dat er vanaf de Russische invasie 2.87 miljoen Oekraïense burgers tussen de 18 en 61 jaar oud naar Polen gevlucht zijn en er inmiddels zo'n 2,8 miljoen weer teruggekeerd zijn naar Oekraïne. Maar zo'n 80.000 Oekraïense mannen van militaire dienstleeftijd zijn in dat proces "verdampt" en verblijven nog altijd in Polen. Het is onduidelijk hoeveel van hen legitieme, rechtsgeldige redenen hebben om mobilisatie te ontlopen, maar waarschijnlijk is dat echt maar een klein percentage van die 80.000.

Over hen zegt Fedir Venislavsky van de National Security, Defense and Intelligence Committee van het Oekraïense parlement dat dit aantal zeer belangrijk kan zijn voor de Oekraïense strijdkrachten. "Hij sluit niet uit dat Oekraïense aanklagers deze burgers in het buitenland gaat vervolgen."

Hoe noem je een onvrijwillige omgekeerde exodus?

Het was weer een polonaise van ongemak

Onduidelijkheid over het aantal toegezegde toestellen. Ollongren die haar oorspronkelijke tweet verwijdert en vervangt door eentje die haar van elk tijdspad ontslaat. En het officiële Engelstalige persbericht van het kabinet waarbij de terughoudendheid er tussen de regels door uit stroomt. Een kleine reconstructie voor 't archief, lees even mee. 

We dachten even dat Zelensky naar goed zigeneur-gebruik - net als o.a. hier en hier - weer een ongepast voorschot op de realiteit nam door meteen na de ontmoeting al publiekelijk te spreken van "42 jets". Maar het lijkt er ditmaal op dat Zelensky's bewering inderdaad erg dicht bij de inhoud van zijn gesprek met Rutte staat, kijk maar even nauwkeurig naar Rutte's taal tijdens de persco na de ontmoeting: "Van de 42 F-16's hebben we er enkele nodig voor trainingen in Denemarken en later in Roemenië. Natuurlijk kijken we of we**alle resterendegevechtsvliegtuigen kunnen leveren of dat er nog dingen gedaan moeten worden om ze klaar te maken. Dus het exacte aantal kan ik nog niet geven."

Hij spreekt van "alle resterende gevechtsvliegtuigen", en bedoelt daarmee 'resterend' na aftrek van de benodigde trainingstoestellen. Nederland heeft echter maar 24 operationele F-16's en 18 F-16's die te koop staan. 24+18 = 42, dus Rutte lijkt inderdaad te bedoelen dat hij Zelensky toegezegd heeft dat hij ALLE NEDERLANDSE F-16's mag hebben. Natuurlijk, de volledige operationele F-16-vloot wordt rond 2024 uitgefaseerd en vervangen door 34 en volgens plan uiteindelijk 52 F-35's, maar toch hè.