We vroegen het onszelf. Hier las en zag u Dag 1, Dag 2 en Dag 3. De Nabeschouwing Biënnale 2022 las u hier.

Noot vooraf: we zijn hier geen kunstkenners- laat staan critici, dus excuses als u de onderstaande overpeinzingen al vaak genoeg elders gelezen heeft.

Als je landen vraagt waar ze écht trots op zijn, waar verwijzen ze dan uiteindelijk naar? Wat zijn de meest bestendige iconen die hun culturen voortgebracht hebben?

Zijn het voor Rusland het Spoetnik-ruimteprogramma en de Tsar Bomba, of toch Dostojevski en Tchaikovsky? Zijn het voor Amerika de maanlandingen en transistor, of toch Hemingway en Miles Davis? Zijn het voor Nederland de Oosterscheldekering en effectenbeurs, of toch Vermeer en Berend Sommer?

We denken, ondanks de Apollinische grandeur van alle eerstgenoemden, uiteindelijk toch de laatstgenoemden. Niet 's lands opwaartse bewegingen, maar de bewegingen waarvan de richting zich niet laat kennen.

Technologie is goed als het een objectieve verbetering is ten opzichte van voorgangers, de kpi's zijn meetbaar. In de kunsten is hier - op het sinds fotografie weinig spraakmakende hyperrealisme na - eigenlijk geen sprake van.

Technologie beweegt in een opwaartse lijn, anders is het geen technologie. Kunst beweegt ook, maar het beweegt zoals de wind beweegt; het is causale willekeur.

En precies omdat het niet bestaat in het natuurgeweld van lineaire tijd, is het immuun voor precies dat natuurgeweld. Technologie neemt drastisch in waarde af naarmate de tijd vordert - op een paar old-timers voor verzamelaars na. 

Echte kunst - wat dat ook moge zijn - neemt in waarde toe. Waarom betaalde een Saoedische (!) prins meer dan $450.000.000 voor Da Vinci's Christus Salvator Mundi. Waarom zouden ook wij met liefde $170.000.000 neertellen voor Klimts Wasserschlangen II als we het hadden liggen?

Dan speelt er veel meer dan enkelvoudigheid en meesterschap. Maar wat dat dan precies is zal niemand je ooit sluitend kunnen vertellen.

En dat doet toch denken aan de onderstaande slotscène van Kingdom of Heaven. Nadat Barisan van Ibelin (wiki) Jeruzalem onder zeer ruimtelijke voorwaarden overgeeft aan de eerbare Salah ad-Din (wiki) vraagt Barisan hem: 

"What is Jerusalem worth?"

 Salah ad-Din antwoordt: "Nothing... — ... Everything."

Fotorapportage na de breek!

Bovenstaand: een drone show van het Amsterdamse Studio DRIFT, genaamd Social Sacrifice, waarin drones in een 9e-eeuwse kerk de 'zwermdynamiek' van een opgejaagde vissenschool simuleren - video en foto's door Egle Pernare.

Het was u misschien niet ontgaan. De afgelopen drie dagverslagjes (1,2,3) vanaf de Biennale dienden natuurlijk vooral ter kwijtschrijving van het schuldgevoel van op de baas z’n tijd prosecco's lunchen tussen de paradijsvogels en tussen de topics door achter de art gf aan van paviljoen naar paviljoen draven. Een man wordt pas volwassen als een vrouw dat van hem vraagt, zeg maar.

Maar ondanks dat we het gebeuren met een knipoog versloegen, valt er misschien uiteindelijk toch ook wel iets werkelijks over te zeggen.

Want het is maar al te makkelijk, soms terecht - en nog zelden echt grappig - de moderne kunstwereld vanuit een soort eigen cynische saaiheid weg te wuiven. Maar, zoals een filosoof (Jan Roos) ooit zei: cynisme is een handrem op het leven.

We hebben een hoop gezien. En wat we toch vooral zagen waren mensen die in al hun feilbaarheid een poging deden tot iets meer dan er al was. Een mistig fragment uit een (dag)droom proberen te vereeuwigen, dat moet je maar durven, en kunnen. Maar wat was die droom eigenlijk, en wie zegt eigenlijk dat deze de artiest toebehoorde? Misschien was-ie wel evenzeer van u.

Er is een scene uit The Devil Wears Prada die we drie levens geleden voor het eerst en laatst zagen, maar ons altijd bij is gebleven. Kern van die scene: het ontgaat de cynicus hoezeer het alledaagse pas alledaags werd nadat een artistieke voorhoede het ooit op bevreemdende feestjes over een bepaalde drempel tilde.

Wat u verder van die esthetiek vindt is natuurlijk een andere vraag, maar wat die voorhoede doet is uiteindelijk niet onbelangrijk, hoe onbelangrijk we het soms graag ook zouden vinden. Het heeft meer met u te maken dan u misschien denkt.

Wát een moment

Nou Nederland. Dat was 'm dan. De allereerste vaccinatie tegen corona ter wereld in Europa in West-Europa in de Benelux in Nederland. Een historisch moment vol historie, en wat is zo'n historisch moment zonder een fair and balanced nabeschouwing met cijfers voor de prestaties van de diverse hoofdrolspelers. Komt ie dan.

Het was niet best, natuurlijk. Maar beter dat de overheid deze mevrouw haar ding laat doen, dan dat we voor weten wij niet hoeveel belastingcentjes Floortje Dessing of een andere NPO-mevrouw inhuren om een livestream vanuit Veghel aan elkaar te praten.

We zouden wel iets aardigs willen zeggen over de toespraak van André Rouvoet, ex-minister van Schaamhaarzaken en thans onze nationale opper-GGD'er, maar we weten niets aardigs. Wat een inspiratieloos systeemplafondgekeuvel was dit zeg. Dat kijken op een briefje, dat benoemen van alle betrokken partijen en dat gezwam over of het nou wel of niet een symbolisch moment is. Een flinke tegenvaller.

Prima prik. Voor zover wij verstand hebben van prikken, dat is.

JAAAAAA