De kogel is door de kerk in the Good Ol’ US of A. De centrale bank aldaar (Fed) heeft namelijk besloten om onbeperkt leningen op te kopen. Dit komt dus bovenop het fiscale steunpakket van USD 2,5 biljoen (en groeiende). De Amerikaanse economie zal worden overspoeld met liquiditeiten. Hoe gaat zo iets in zijn werk? Is het een goede beslissing gegeven de corona situatie? En is het een goede beslissing op lange termijn? 

Voor de mensen die niet bekend zijn met de financiële sector zal het wellicht een stukje betekenisloos nieuws zijn geweest, maar voor de financiële intimi, is de Fed nu echt een grens over gegaan (iets met Weimar). Simpel gezegd gaat zij nu geld printen waarmee zij allerlei schulden (obligaties) gaat opkopen. Deze schulden zijn nu in het bezit van banken, verzekeraars, pensioenfondsen en andere beleggers. Deze krijgen dus geld van de Fed in ruil voor de leningen die zij in bezit hebben. En gezien het geld er eerst niet was, neemt het aantal liquiditeiten in de markt toe. 

Gezien deze beleggers niet per se in geld (cash) willen blijven zitten (pensioenfondsen mogen dat regeltechnisch niet eens), zullen zij de opbrengsten weer aanwenden om financiële instrumenten te kopen (aandelen, obligaties, futures, ETF’s en zo verder). Temeer, omdat ze weten dat de Fed elke dag van alles zal opkopen. Immers, als een belegger weet dat er een grote koper zal zijn, dan weet hij dat de prijs omhoog zal gaan ceteris paribus. Hij gaat er dus “voor liggen”. Dit heeft front running en is normaal illegaal (je benadeelt je klant, de kopende partij). Maar in dit geval, wil de Fed dat je haar gaat benadelen! Daarom maken ze het ook wereldkundig. Iedereen hoort/leest/ziet dit, dus iedereen gaat bijkopen (of houdt op met verkopen), waardoor de financiële markten ophouden met crashen.

Nu had ik de meeste economen al niet bepaald hoog zitten, maar nu is zelfs Frans Bauer een betere voorspeller dan de voornoemde beroepsgroep.

Wat zich nu afspeelt in de wereldwijde economie, is voor velen moeilijk te bevatten. Zo stamt de hoogst gemeten toename in het aantal aanvragen voor een ww-uitkering in de VS, 695.000, uit 1982. Echter, vorige week werd dat record verpulverd met 3.3 miljoen aanvragen in één week. En deze week werd dit enorme record wederom verpulverd met een toename van 6,6 miljoen! Er zijn dus 10 miljoen werklozen in 2 weken bijgekomen. De impact van de coronamaatregelen zijn duidelijker in de VS, omdat bedrijven makkelijker personeel kunnen ontslaan (en dus ook weer gemakkelijker personeel aannemen als de vooruitzichten verbeteren. De verwachting is dat de Amerikaanse economie met iets van 30% op jaarbasis zal krimpen). Helaas is het einde van de stijging van het aantal werklozen aldaar nog niet in zicht en wij in de EU zullen met vertraging gaan volgen.

Al met al denk ik dat er goede stappen zijn gezet, maar het pakket had groter en breder gemogen (voorzetje: half jaar alle belastingen 50% lager)

Zoals in het vorige bankblog was beschreven, moeten overheden groots en snel ingrijpen om een systeemcrisis te voorkomen. Het zijn maatregelen die normaal gezien linea recta naar de prullenbak verwezen dienen te worden. Echter, gegeven de al vele bestaande misallocaties in de economie in combinatie met de drastische maatregelen tegen de corona-uitbraak, dreigt nu het gehele financiële systeem om te vallen. Deze systeemcrisis zal alles en iedereen met haar mee de afgrond in sleuren. Trump heeft dat begrepen (althans, zo handelt hij nu) en met hem de meeste Congresleden. Ook budgettijger Duitsland is om en Nederland heeft nu eindelijk wat stappen gezet. Maar is het genoeg?

Net als in 2008, waren de Amerikanen een stuk sneller en voortvarender met ingrijpen. Ook hier was het om een systeemcrisis te voorkomen. Achteraf hebben allerlei betrokkenen ook toegegeven dat we met zijn allen door het oog van de naald zijn gekropen. Nu, 12 jaar later is het weer zo ver; de (oorzaken van de) misallocaties die er in 2008 waren, zijn nooit aangepakt. Sterker nog, maatregelen die zijn genomen sinds 2008, zijn voor een groot gedeelte verantwoordelijk voor de toegenomen fragiliteit van het financiële stelsel vandaag de dag. Dus wat er nu moest gebeuren, om de favoriete term van Lukas Daalder (CIO Blackrock en mijn mentor bij mijn eerste werkgever) te gebruiken, was een fiscale bazooka.

Geef mensen voor de komende drie maanden een basisinkomen, verschaf verliescompensatie aan bedrijven...

\

De econoom Milton Friedman heeft ooit eens de term helikoptergeld bedacht. Hij toonde in een verhaal aan wat de effecten zouden zijn als de centrale bank geld direct aan de burgers zou geven (vanuit de helikopter naar beneden gooien over het volk). Het idee kreeg weer de nodige aandacht toen Bernanke, het toenmalige hoofd van de Fed, deze term gebruikte als een mogelijkheid om deflatie tegen te gaan. Vorig jaar kreeg een soortgelijk “gratis geld” idee ook de nodige aandacht: MMT (Modern Monetary Theory). Deze theorie stelt dat overheden/centrale banken geld kunnen blijven printen zolang de inflatie niet stijgt. In dit perspectief past ook het oude idee van een basisinkomen, die nu gepropageerd wordt door de totalitaire Bregman. Het is een grote hoop aan ellendige ideeën (ik heb er de nodige stukken over geschreven en de nodige vlogs over gemaakt), maar ik zie het nu als de enige manier om een systeemcrisis te voorkomen. 

De corona-maatregelen zijn namelijk zo ingrijpend, dat deze de economie geheel plat zullen leggen. De economie, in breedste zin des woords, had al vele onderliggende problemen door fout economisch, fiscaal en monetair beleid. Net als met corona zijn de getroffenen met al aanwezige onderliggende problemen degenen met de hoogste kans om er aan te sterven. Als er dus niet kordaat en snel wordt ingegrepen, dan is een systeemcrisis onafwendbaar.

Het coronavirus grijpt om zich heen.

Zoals met elke griepepidemie, lopen de besmetting een bepaalde curve door en Nederland zit nog maar aan het begin. Het nieuws gaat de komende tijd dus slechter en slechter worden. Het kabinet heeft echter nu al ingrijpende maatregelen getroffen en als deze set aan maatregelen eenzelfde curve gaat doorlopen als die in Italië en België, dan zal de economische impact van de aanpak van het coronavirus enorm zijn. Deze economische impact wordt door veel politici onderschat (of wellicht gezien als een politieke kans), terwijl het dempend effect op de verspreiding (en aantal dodelijke slachtoffers) van het coronavirus twijfelachtig is. Daarom roep ik de heer Rutte c.s. op om het niet te doen! Volg niet het voorbeeld van België en Italië. 

De coronacijfers lopen nogal wat uiteen. Dit komt met name door het beleid om wel of niet te testen. In Italië werd actief getest, waardoor de cijfers in dat land hoog zijn. Ook bij sterfgevallen is het de vraag hoe de doodsoorzaak geboekt wordt. Veel mensen worden niet eens getest, gezien de beperkte capaciteit en de kosten. Zij krijgen de opdracht om thuis te blijven en uit te zieken. 

Dat is slecht nieuws als we kijken naar het daadwerkelijke aantal geïnfecteerde mensen (ligt dus veel hoger dan gerapporteerd), maar goed nieuws als we kijken naar het daadwerkelijke sterftepercentage (ligt dus lager). Nou zorgt een lager percentage over een grotere populatie nog steeds voor een groot aantal doden. "Groot" is in deze context in vergelijking met de gangbare griepepidemieën. Nou gaat deze vergelijking wellicht al mank vanwege het feit dat het coronavirus niet echt een griep is (WHO) maar een besmettelijke longziekte. Maar de vergelijking met een normale griepepidemie kan wel een bruikbare context geven over sterftecijfers, infectiegraad en de institutionele aanpak die wordt gehanteerd.

De consument geeft alsmaar aan dat het de hand op de knip wenst te houden.

Paar weken terug was het onderwerp van de bankblog nog dat de financiële markten het negatieve effect van het Corona virus onderschatte. De beurs heeft sindsdien een veer moeten laten. Vraag is nu (nogmaals) of dit het begin is van de beurskrach of dat de strategie van de afgelopen 10 jaar (buy the dip), nog steeds van kracht is.

Sinds 2009 was slecht nieuws goed nieuws voor de beurzen. Het slechte nieuws zorgde er immers voor dat de centrale banken keer op keer ingrepen en de markt overspoelde met liquiditeit. Deze zocht zich een weg naar voornamelijk financiële waarden zoals aandelen, obligaties en vastgoed. Ieder stukje slecht nieuws wordt door handelaren gezien als een soort legale frontrunning actie; als je weet dat er een grote koper ten tonele zal verschijnen, ga je nu stukken kopen om deze vervolgens tegen een hogere prijs door te verkopen aan de grote koper. 

Nu waart het Corona virus al een tijdje rond en de negatieve impact om de economie begint ook wat duidelijker te worden. Het economisch nieuws tot dusverre, was in ieder geval genoeg voor de Fed (Amerikaanse centrale bank) om de rente met 50 basispunten (0,5 procentpunt) te verlagen. In andere landen houden de centrale banken de situatie nauwlettend in de gaten en geven ze allemaal aan dat als ingrijpen nodig wordt geacht, dat ze het dan ook daadwerkelijk zullen doen (deze centrale banken proberen met alleen de belofte al een effect te sorteren).

Cash is and always will be king.

Om de zoveel tijd komt er weer een nieuwsitem voorbij waar het nut van cash geld ter discussie wordt gesteld. De afgelopen tijd waren er weer genoeg berichten te vinden die over het afschaffen van cash geld gingen. De meesten waren ditmaal gedreven door de “explosieve groei van plofraken”. Door Audi-stelend scootertuig hebben de banken nu besloten om tussen 23:00 uur en 07:00 uuur alle pinautomaten te sluiten, wat dus de discussie deed oplaaien of we niet in het geheel af moeten van cash geld.

De reden die hiervoor worden aangedragen - voordat plofkraken een issue werd - betreffen vooral het bemoeilijken van criminele transacties en het tegengaan van witwassen. De kwaliteit van dit argument is net zo degelijk als de gedachtegang achter het verbod op wapens voor criminelen. Immers, criminelen houden zich niet aan de wet en zullen altijd een manier vinden om datgeen te krijgen wat zij willen. De goedwillende burger kan echter geen (nauwelijks een) wapen legaal bemachtigen terwijl de reactietijd van de politie meestal iets van tussen de 3 en 10 minuten is. De reactietijd van een bewapende burger is toch echt iets korter.. Het verbod op wapens raakt de criminelen niet of nauwelijks terwijl het wel het leven van de burger onveiliger maakt.

Bepaalde beroepsgroepen zijn altijd makkelijk op de hak te nemen; bij mij zijn dat vaak de ambtenaar (ben ik nu zelf deels ook!) en de politicus (was ik!).

Verder heb ik al heel lang een ongezouten mening over het monetaire beleid van centrale banken. Die centrale bankieren krijgen dus vaak een veeg uit de pan van mij, maar het standaard bankiertje (ben ik ook geweest!) de Zwarte Veeg Piet toeschuiven, daar doe ik niet aan mee. Vaak is het misplaatst of ronduit feitelijk onjuist. Degenen die er zo over denken zijn vaak in dezelfde politieke hoek te vinden en degenen die de “bankier heeft het gedaan” het hardst roepen, zijn politici. 

2008
Weet u nog? Ik maar al te goed. Ik was wat vroeg want ik luidde de alarmbel al in 2007. Mijn klanten in het VK hoorden mijn negatieve verhalen aan, terwijl de beurs record na record neerzette. Best een pijnlijk jaar, zeg maar. Nu hadden mijn klanten de flexibiliteit om zowat elke strategie uit te voeren en dus niet alleen koop of verkoop (daardoor kon ik ondanks mijn zwarte kijk op de beurs nog steeds waardevolle beleggingsideeën aan de man/vrouw/lgtbhthgwtf brengen). Toen kwam Bear Stearns. Problemen in mortgage backed securities (MBS) met een domino-effect op de gehele  collateralised debt obligations (CDO’s) sector.