Salman Rushdie is een oog kwijt maar Philip Huff heeft het ook niet makkelijk

Tuurlijk Salman Rushdie is een oog kwijt Lale Gül leeft ergens in een kelder die arme Pim Lammers wordt nog steeds achtervolgd door knarsetandende religekkies maar ze zijn in ieder geval niet alleen ze kunnen vanavond rustig gaan slapen in de wetenschap dat veel schrijvers nu eenmaal agressie, bedreiging of intimidatie meemaken. Althans, dat schrijft de NOS:

argh

Disclaimer: uw scribent van dienst heeft Ernst-Jan Pfauth weleens ontmoet en vond hem hartstikke aardig, dus beleeft niet per se plezier aan het schrijven van deze recensie. Maar ja, een boek dat op de achterflap zo vurig wordt aangeprezen door vleesgeworden verschrikkingen als Rutger Bregman ('Lees dit boek en word een beter mens') en Alexander Klöpping ('Ervaar minder ruis en meer geluk') kan nu eenmaal niet zomaar onbesproken blijven, dus bij dezen. 

Pfauth was als prille twintiger internetbaas bij NRC, en werd daarna uitgever en mede-oprichter van De Correspondent, dat - zeker voor Nederlandse begrippen - een doorslaand succes werd. Hij is co-host van een gevierde podcast, en publiceerde twee boeken: het plaatsvervangende schaamte oproepende Sex, blogs & rock-'n-roll (2010) en het Dankboek (2017). Die laatste is een schitterend voorbeeld van 's mans kwaliteit als ondernemer. Het dankboek kent namelijk één kort hoofdstuk, en daarna alleen maar lege pagina's, waarop de lezer iedere dag zelf mag schrijven waar hij dankbaar voor is. Geniaal in zijn eenvoud, je moet het maar durven. 

Verder kennen we Pfauth van stukjes over zelfhulp, uitgesmeerd over De Correspondent, LinkedIn en zijn eigen nieuwsbrief. Wie er in geïnteresseerd is kan zo van alles over hem te weten komen - dat hij erg worstelde met haarverlies bijvoorbeeld, maar zijn onzekerheid uiteindelijk heeft weten te temmen met implantaten. Eerder was hij ook heel erg bezig met de FIRE-beweging, wat staat voor Financial Independence Retire Early, een verzameling van mensen die er niet in slaagt in het moment te leven, en dus zo snel mogelijk genoeg geld wil hebben verdiend en gespaard om met pensioen te gaan, in de illusie dat het dan plotsklaps, magie, helemaal goed komt tussen hen en het moment. 

Misschien komt het voort uit zijn enorme bewondering voor alles wat vijftien jaar geleden uit Silicon Valley kwam overwaaien, maar Pfauth is erg bezig met maximalisatie en productiviteit. Imperfecties en onvolgroeidheden zijn er om op zo gecalculeerd mogelijke wijze uit te bannen. De goede man had als twintiger alle succes van de wereld, maar dat weerhield hem er niet van om ongelukkig te zijn, en de hele tijd allemaal excel-bestandjes met uitgaven en inkomsten bij te houden die ertoe moesten leiden dat alles drie decennia verder op z'n pootjes terecht zou komen.  Klinkt kortom niet echt als iemand die heel gezellig is in de kroeg. Die constante en obsessieve nadruk op zelfverbetering verraadt een diepe onzekerheid en is, nu ja, nogal onaantrekkelijk. 

Jezus Christus gozer, ontspan eens een beetje, zou je in zijn oor willen schreeuwen. Neem het leven zoals het komt. 

Afijn, nu is er dus Intentioneel leven, een werk dat toch al gauw vijf keer zoveel woorden bevat als het Dankboek en op het moment van schrijven dus geldt als zijn magnum opus. Stilistisch zit het prima in elkaar, al is de jeukwoord-dichtheid zoals het een zelfhulpboek betaamt hoog (vliegwielen, geluksmakers, gelukskrakers - dat werk). Bovendien bevat het bar weinig wijsheden die je niet ook zou kunnen ontdekken door naar een Disneyfilm te kijken met een kind van drie. Het voordeel van zo'n Disneyfilm is dat het ook wat herkenbaarder is voor de gemiddelde mens. Neem deze passage: 

"De dure statussymbolen die we in de reclame voorbij zien komen, maken hun belofte vaak niet waar. Ga maar na: je dacht dat een SUV je het gevoel zou geven succesvol te zijn, maar na een paar weken ben je eraan gewend en heb je alleen nog maar oog voor de Land Rover Defender van de buren."

Ernst-Jan, enorme schat, we zijn zo vrij geweest even naar buiten te lopen en geen van onze buren heeft een SUV, laat staan een Land Rover Defender. Ongetwijfeld beschouw je ons als verpauperd plebs, maar heeft verpauperd plebs niet evengoed recht op (de illusie van) zelfhulp? 

"De eerste tien jaar van mijn carrière werkte ik aan één stuk door. Deels uit plezier, zeker, maar toen ik aan mijn zelfonderzoek begon, ontdekte ik dat ik ook gemotiveerd werd door ijdelheid." 

Gefeliciteerd, je bent een mens! Dat is dan wel weer herkenbaar. 

Wat zou je deze auteur wat existentiële rust gunnen. In het boek pocht hij dat hij ter research zo'n zeventig zelfhulpboeken heeft gelezen, jammer genoeg voor Ernst-Jan zelf heeft hij de belangrijkste, die het volledige genre in 127 pagina's overbodig maakt, per abuis gemist. We sluiten graag af met een citaat uit het Zelfverwoestingsboek (2019) van Marian Donner, dat we - in tegenstelling tot Intentioneel leven - van harte aanraden. 

"Nee, ik zal mijn natuurlijke lichaam niet haten. Ik zal het niet vatten in cijfers en diagrammen en ik zal niet alles willen repareren. Ik hoef geen god te zijn. Ik mag te dik zijn, oud en ongezond, scheve tanden hebben en vlassige haren, ik mag zweten en stinken, ik mag falen ten opzichte van de heersende gezondheids- en geluksideologie, net als ieder ander dat mag doen."

Amen.

Vernuftig!

Niet veel mensen weten dit, maar Amerika is een behoorlijk kapitalistisch land. Philip Huff weet dit wel want hij is er geweest, heeft in New York gewoond, maar niet echt gewerkt, want tot zijn ontzetting zitten ze in de Bik Eppel helemaal niet te wachten op maagdelijk witte millennials uit Mokum die hun propedeusejaar aan de UvA eindeloos willen herbeleven in drammerige stukjes over het grootkapitaal. 

Niet veel mensen weten dit, maar Philip Huff is ontzettend dapper. "Wie de Amerikaanse democratie wil redden, moet het aandurven om het kapitalisme aan te vallen," schrijft Philip Huff in NRC, in een stuk waarin hij het kapitalisme aanvalt om de Amerikaanse democratie te redden.

Niet veel mensen weten dit, maar als je een kwartje in Philip Huff gooit en hem in een tv-studio dumpt krijg je daar zodra hij begint te oreren ontzettende spijt van. "Tegelijkertijd denk ik dus dat een hoger bewustzijn van machtsstructuren in de maatschappij," zwetst hij dan bijvoorbeeld, "dat je daar dus explicieter je kunst op afstemt om wat te zeggen over wat er hier en nu speelt, en niet de cliché's in stand te houden van het patriarchaat of het seksisme, en ook je verantwoordelijkheid te nemen, het is een privilege om een podium te krijgen, dus vertel iets wat ergens over gaat. Als je niet met de status quo in gevecht gaat, dan ben je het er eigenlijk mee eens. Dat is natuurlijk complex."

Niet veel mensen weten dit, maar dat is helemaal niet complex, dat is onsamenhangende onzin. Het is een privilege om een podium te krijgen Philip, vertel in godsnaam eens iets dat ergens over gaat.

Niet veel mensen weten dit, maar Philip Huff is niet zomaar een lullig auteurtje, nee nee, Philip Huff is een Grote Schrijver.

Niet veel mensen weten dit, maar Philip Huff is onlangs gestopt met schrijven vanwege een gekmakend gebrek aan erkenning. Philip Huff is tot op het bot beledigd; Nederland is Philip Huff niet waard.

Niet veel mensen weten dit, maar als afscheidscadeau trakteerde Philip Huff de natie afgelopen zomer op een relaas van 15.000 woorden over het grote onrecht dat Philip Huff de afgelopen jaren is aangedaan, oa door recensenten.

Gek eigenlijk.

Maar ja, wie niet?

Axel Rudakubana drong afgelopen juli een yogales binnen, stak drie kinderen van respectievelijk zes, zeven en negen dood en verwondde er nog eens acht, plus een handjevol volwassenen, waarna het nog lang onrustig bleef op het eiland. Rudakubana was verder een hele gewone Britse tiener, en u weet wat er bij hele gewone Britse tieners op het nachtkastje ligt: The Catcher in the Rye, de Harry Potter-reeks, Animal Farm, en Military Studies in the Jihad Against the Tyrants: The Al-Qaeda Training Manual. Maar goed, omdat hij ook nog Ricine aan het brouwen was op zijn slaapkamer heeft het er alle schijn van dat hij mocht plan A (kinderen doodsteken) mislukken hij altijd nog een plan B (kinderen vergiftigen of opblazen) had, en dus wordt Rudakubana (drinks are free, red.) nu ook aangeklaagd wegens terrorisme. 

Dat Al Qaeda-trainingsboek staat natuurlijk gewoon online en als uw pet vandaag staat naar allerlei bloeddorstige Allah-kots dan komt u hier volledig aan uw trekken (vanaf pagina 11).

Haal die gek weg

Een hele week. Zeven volle dagen. Zolang wisten we het filmpje te ontlopen waarin uitgeverij de Arbeiderspers de minst aantrekkelijke man die ooit uit de lage landen is ontsproten laat reflecteren op zijn nominatie voor de NS-publieksprijs. Het is waarlijk om te janken. Het mooie van deze prijs is dat het een democratische prijs is, dus daarom willen we u oproepen om in ieder geval te gaan stemmen, en NIET op Ilja Leonard Pfeijffer, tenzij u graag wilt dat een iets verder uitgedijde versie van dit lichaam straks streakend de trofee in ontvangst komt nemen.

Het boekenkatern van NRC is een soort wekelijkse pogrom, maar dan gericht op lezers

Thomas de Veen wil graag dat niemand boeken leest, vooral niet de boeken die hij recenseert, omdat iemand die zo'n boek daadwerkelijk leest zomaar eens tot de conclusie zou kunnen komen dat Thomas de Veen ook maar wat doet, een beetje zoals de gemiddelde spoken word-wenkbrauwfronser, en voor je het weet is die arme donder zijn baan kwijt. Serieus: voor de supermarkt hier om de hoek staan nitazenes-junkies te bedelen die coherentere gedachtes formuleren dan dhr. De Veen. 

Hadden wij even gemist want iets beters te doen maar dit weekend schreef monsieur over de nieuwe Stefan Hertmans, een boek dat wij nooit gaan lezen. Niet omdat het twee ballen kreeg, maar omdat we bang zijn dat elke bladzijde, elke alinea, elke zin ons zal doen terugdenken aan de recensie van Thomas de Veen. 

"Twee mannen in een Vlaams kerkje kijken naar een beeld van een liggend meisje – ze is weerloos, het hoofd afgewend. Bevangen zwijgen ze en in die ‘woordeloze minuten’ gebeurt het. Het beeld van de Heilige Cecilia lijkt terug te kijken. Het is, volgens Anton, alsof het beeld ‘ons wilde zeggen: hier gaat het om in je leven, maak je keus. Ben je ontvankelijk of niet? Trek je je sceptische muurtjes op om buiten schot te blijven, trek je een zuinig pruilmondje om je intellectuele hachje te redden, of “laat je dit binnenkomen”, zoals het tegenwoordig modieus heet?’"

Dit moeten wij even laten binnenkomen, zoals dat tegenwoordig modieus heet. Sterker: hier trekken wij even een sceptisch muurtje op. Onzin-onzin-onzincitaat. Wat zwatel je nou, rare panfluit? Waarom haat je Stefan Hertmans en waarom is het zo belangrijk voor je dat niemand zijn boeken leest? 

Zeg nou zelf. Hieronder een greep uit De Veens recente proza. Zet één van deze zinnen of alinea's aan tot lezen, of is er ook maar eentje werkelijk informatief? 'Lekker knus, die mensen die op de camping verblijven. Winnaarstypes die even bij hun tentje op adem moeten komen. Maar blijf wel opletten, lezer, want waar is de boze buitenwereld gebleven?' 'In Ik kus uw handen duizendmaal, het zesde deel ‘Faxen aan Ger’, worden de dagelijkse beslommeringen van Nicolien Mizee toch weer niet banaal. Scherpte en reflectie tillen ze boven de willekeur uit.' 'In haar vijfde roman dringt ze overtuigend door in de psyche van de beroepsactivist. Het levert knisperend proza op, rijkgeschakeerd, op moreel en menselijk vlak.' 'Een hedendaagse libertijnse roman, in de geest van Markies de Sade, met een liederlijke aaneenrijging van gruwelen en uitspattingen. Wat zou de schrijver daarmee willen?' 'Saskia de Coster goot haar ‘kleine filosofie’ over jaloezie in een novelle. Maar doet dat etiket recht aan haar personages?' 'Een oorlogsverhaal, een stervende gouvernante – de schrijver combineert in Nirwana vele verhalen, het ene boeiender dan het andere. Maar de roman drijft, vaart en zinkt niet.' 'Op geheel eigen wijze mengt Richard Osinga wetenschap en avontuur in Munt weer tot een ideeënroman, die leidt naar ondoordringbaar Congo. Daar komen de personages tot inzicht.' 'Ook in haar nieuwe roman draait alles om de vraag of je aan je afkomst kunt ontkomen. Deze keer vertelt ze haar verhaal vanuit meerdere perspectieven.' 'Een vrouw fietst door Europa, op de vlucht voor haar leven en de prestatiemaatschappij. Maar door welk Europa laat zij zich omringen?' 'Er wordt wel degelijk gedroomd van het hogere, in het Groningen van de verhalenbundel Sellinger. Schröders hang naar het toverachtige en romantische, past daar prachtig bij.' 'Het levensverhaal van een Brabantse weduwe krijgt ineens een misdaadplot. Maar deze novelle is wurgend door de nabijheid van Tuinmans personages.'

Weet u trouwens waar niet-idioten niet idiote recensies over boeken schrijven? Hierzo, op Goodreads. Is gratis, dan kunt gelijk wat andere kosten besparen.

Ja, aanrader

Eigenlijk was het de bedoeling vandaag iets te schrijven over Het jaar van Caroline, Pieter en Geert, het boek waarin Joost Vullings (Avrotros) en Xander van der Wulp (NOS) de politieke aardverschuiving van de afgelopen verkiezen proberen te reconstrueren en duiden. Helaas: na 28 bladzijden zagen we ons genoodzaakt het voor gezien te houden. Zelden werd een boek geschreven door een tweetal dat zo nadrukkelijk niet kan schrijven. De heren doen met taal wat Lil' Kleine ooit met Jaimie Vaes deed: vernederen, verwaarlozen, verminken. Elke derde zin bevat een gekmakend cliché, het is net alsof je een bundeling wedstrijdverslagen van een uit 2004 afkomstige Voetbal International leest. Xander, Joost; jullie maken een alleraardigste podcast en doen schijnbaar ook iets met televisie, hou het daar in de toekomst in godsnaam bij. 

Toevalligerwijs zat uitgever Ezo Wolf bij ons te leuren met een boek waar we helemaal geen zin in hadden, maar dat onze scepsis grotendeels logenstrafte: Vrijheidsvuur - onbegrensde gesprekken met onafhankelijke geesten door journalist en publicist Hans van Willigenburg. Een uitstekend werk, dat iedereen die houdt van Nederland en/of het publieke debat zou moeten lezen. Vooral de interviews met Paul Cliteur, Arnon Grunberg, Delphine Lecompte en Dyab Abou Jahjah zijn zinderend, maar de auteur heeft ook oa Esther van Fenema, Pieter Waterdrinker, Ewald Engelen en Maarten Keulemans in de aanbieding. Met als doel dus: onbegrensde gesprekken met onafhankelijke geesten. De interviews zijn meer beschrijvend dan bevragend van aard, wat een stijlkeuze is die prima te verantwoorden is, maar soms ook jammer is: ook als je ideeën onderschrijft kan het geen kwaad ze kritisch te bevragen integendeel, daar worden ze alleen maar sterker van. Een voetbalclub die een transfervrije spits op proef heeft, zet tijdens training bijvoorkeur een of twee slagers van verdedigers op hem. Scoren zonder tegenstand kan immers iedereen. 

On that note bergen we de loftrompet dan ook weer even op. 

Voor wie onder een steen heeft geleefd: het wemelt op het internet van de podcasts waarin een vaste interviewer semi-gedurfde gesprekken voert met zogenaamd onafhankelijke geesten. Tegendraadse denkers die, stom toeval, vaak op exact dezelfde manier tegendraads denken als de interviewer. Zulke podcasts zijn naast ontzettend verslavend ook ontzettend voorspelbaar. 

Zo nu en dan dreigt Vrijheidsvuur in iets dergelijks te ontaarden, zij het in boekvorm. Een beetje een brommerige boomerselectie is geen ramp natuurlijk, en zoals gezegd levert het interessante en soms fascinerende gesprekken op. Tegelijkertijd wordt het een tikje vermoeiend als Van Willigenburg niet één of twee maar drie van zijn gesprekspartners (Grunberg, Ephimenco, Van Fenema) laat leeglopen over Sander Schimmelpenninck, die ze stuk voor stuk hartstikke stom vinden. Erg veel eer, en bovendien: was het dan niet spannender geweest om Schimmelpenninck zelf te benaderen voor een interview en eens fiks de degens te kruisen? Of zijn geesten alleen onafhankelijk en tegendraads wanneer Van Willigenburg hen geen lul met vingers vindt? 

Dat gezegd hebbende: wij raden dit boek van harte aan. Bestellen kan hierrr.

'Ja wij weten het ook niet meer'

Jongens, het is ook niet leuk, en al helemaal niet eerlijk. Boeken zijn: prachtig, jullie hebben je op jonge leeftijd erdoor laten betoveren, nu willen jullie niets liever dan die transformatieve ervaring doorgeven aan nieuwe generaties, hebben daar zelfs jullie levenswerk van gemaakt. Alleen: niemand wil ze lezen. Vol goede moed stellen jullie elk jaar honderdduizenden euro's beschikbaar zodat getalenteerde schrijvers boeken kunnen schrijven die tot jullie verbazing grotendeels ongelezen eindigen in van die koddige buitenboekenkastjes. Waarom blijft een mysterie, maar het past niet bij jullie om bij de pakken neer te gaan zitten. Deze zaak moet tot de bodem worden uitgezocht. Wat kan de sector doen? En zie daar: lijvige onderzoeksrapporten met aanbevelingen over vloggers en zo. Hartstikke leerzaam. Zo hadden jullie vol ingezet op diverse boeken, maar dat blijkt er dus helemaal niet toe te doen voor de doelgroep (prachtige debunk na de breek). 

Er moet toch een manier zijn om die krengen aan het lezen te krijgen?

Zomerverkansietip

Dimitri Verhulst is een van de beste (maar vooral ook: leukste) schrijvers van het Nederlandse taalgebied. De helaasheid der dingen (2006) en Godverdomse dagen op een godversome bol (2008) zijn meesterwerken die voor iedereen leuk zijn om te lezen, en niet alleen voor senior-medewerkers van Het Letterenfonds, pretentieuze beroepsrecensenten of UvA-alumni die graag fronzen maar zelden lachen. 

Dat gezegd hebbende: de klad is er na het eerste decennium van deze eeuw een beetje ingekomen. Elke pagina Verhulst bevat iets geweldigs; hij schrijft nog wel geniale zinnen, maar al een poosje geen geniale boeken meer. 

De enige keer dat hij bij zijn oude niveau in de buurt kwam was nota bene non-fictie, en liet genadeloos zien waarom het allemaal al een tijdje minder was. Onze verslaggever in de Leegte - ongedateerde dagboeken (2020) is een memoire over middelenmisbruik; van coke tot methylfenidaat (en koning alcohol natuurlijk). Pas aan het eind van het (nogmaals: geweldige) boek krijgen we iets van een aanleiding voor zijn zelfdestructie. Een ex beschuldigde hem (onterecht, volgens de rechter) van verkrachting. Dat is zo'n beetje het ergste wat een manmens kan doen, waar dan weer tegenover staat dat een valse beschuldiging ervan een van de ergste dingen is die een vrouwmens kan doen. Hoe dan ook. Omdat de meeste mensen denken dat rook een teken van vuur is hing Verhulst een veenbrand boven het hoofd; de tijdsgeest helpt natuurlijk ook niet mee. Ja, dat zijn ideale omstandigheden om jezelf een delirium in te verdoven.

Zal je altijd zien: krijgt zo'n vent eindelijk weer iets hoogwaardigs uit zijn tengels, komt vrijwel niemand het te weten. Het ontging recensenten, die het te druk hadden met het aflebberen van auteurs van identitaire non-fictie of met noeste pogingen krantenlezers ervan te  overtuigen dat er in afgedankte theezakjes als Mariken Houtman en Gerda Blees een Grote Schrijver schuilt. 

Goed, dan, zijn nieuwe werk, Bechamel Mucho. Over: Alex, animator bij een vakantieresort op Mallorca, en over de vrouwen met wie Alex rampetampt. Verhulst was ooit zelf animator, vertelde daar in een interview over en prompt ging overal het luchtalarm af. Als begintwintiger had hij bonussen gekregen om met (minderjarige) meisjes naar bed te gaan en daar kunt u van alles van vinden maar laten we op dit weblog een radicaal experiment uitvoeren: de kunstenaar loskoppelen van de kunst, of in ieder geval, de kunst niet afserveren op basis van mogelijke smakeloosheden van de kunstenaar. 

Als je dat namelijk doet, krijg je er een ongelooflijk grappig, vilein en menselijk boek voor terug. Net zoals in zijn hoogtijdagen maakt Verhulst het sublieme toegankelijk en het toegankelijke subliem. Zo goed als toen is het nog niet helemaal, maar hij komt er verdraaid dicht bij in de buurt. 

GeenStijl-expertoordeel: lees dit boek. Deze zomer nog. Hier verkrijgbaar als paperback, of hier verkrijgbaar als e-book. Doe jezelf een plezier. Van lezen op vakantie heeft nog nooit iemand spijt gekregen.

Goh

De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek is om één reden ter aarde: u en uw naasten aan het lezen krijgen. Een nobel streven, waartoe het CPNB een hoop geld krijgt van commerciële partners als DPG Media en gesubsidieerde partners als de Koninklijke Bibliotheek en de Vereniging Openbare Bibliotheken. Gelukkig gaan de stichting en haar circa 30 medewerkers op een verantwoorde wijze met al die centen om. 

Grote zorgen maakt het CPNB zich namelijk om het klimaat: "Stichting CPNB is overtuigd van de noodzaak om duurzaam te handelen. Daarom streven wij ernaar onze promotiematerialen zo duurzaam mogelijk te produceren. Zo wil de CPNB een positieve verandering op gang brengen voor mens en milieu." Lief, goed. Mooi!

Maar wat schetst onze verbazing? Krijgen we opeens bovenstaand filmpje met Susan Smit (bekend van haar vertrek van Twitter, red.) die ons namens het CPNB én reisbureau TUI tegelijkertijd aan het lezen en aan het vliegen wil krijgen.