LEZEN! Door Trouw, VK, NRC geweigerde opinie van Heere Heeresma jr.
Het zoveelste deel in onze 'Heere Heeresma wordt geweigerd en gecanceld'-reeks.
Moslima’s, wees solidair met Iraanse vrouwen
Steeds meer Iraanse vrouwen werpen hun hoofddoek af. Niet alleen omdat het symbool staat voor hun onderdrukking, maar ook omdat het gewoon een vervelend ding is dat zij vanwege een bekrompen en volstrekt eenzijdige seksuele moraal moeten dragen. Maar wanneer gaan de moslima’s in de Westerse wereld zich eens solidair tonen met de Iraanse vrouwen in hun strijd tegen hun patriarchale onderdrukkers? Wanneer zien wij eens een demonstratie van islamitische Westerse vrouwen als steunbetuiging aan de Iraanse vrouwen die worden gevangengezet, gemarteld en vermoord? De onvolprezen Shirin Musa van vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom, die zich dapper tegen het Iraanse regime uitspreekt, kan nauwelijks als representatief voor de Westerse moslima’s gelden, ook al draagt zijzelf de hoofddoek.
Hoe valt het zwijgen van de Westerse moslima’s over het lot van de Iraanse vrouwen te verklaren? Een argument dat ik vaak hoor is: Waarom moet ik me als individuele moslima uitspreken over het gedrag van een verre en vreemde islamitische staat? Een soortgelijk argument werd ook gebruikt toen moslims naar hun mening werd gevraagd over uit naam van de islam gepleegde terreurdaden. En inderdaad, waarom zou je een individuele moslim, die niets met islamitisch terrorisme te maken heeft, aanspreken op dat soort terreurdaden?
Maar is het raar om van islamitische Westerse vrouwen een beetje betrokkenheid bij de Iraanse vrouwen te verwachten? Het lijkt mij vanzelfsprekend dat vrouwen die in vrijheid kunnen leven hun onderdrukte zusters diezelfde vrijheid gunnen. We hebben het uit protest afknippen van haarlokken gehad, onder andere door minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz-Zegerius die uit een islamitische cultuur komt, maar dit heeft bij mijn weten geen navolging gekregen onder Nederlandse moslima’s. Door hun hoofddoeken was er in ieder geval niets van te zien.
Hier in het Westen wordt het dragen van de hoofddoek verkocht als een teken van islamitisch zelfbewustzijn en zelfs van feministische emancipatie. Wat dat in de praktijk betekent kun je in de zomer op het strand zien: vader en zoons in zwembroek, moeder en dochters bedekt op gezicht, handen en voeten na. Want die totale lichaamsbedekking is een verlenging van de hoofddoek en andersom. Islamitisch? Ja. Feministisch? Nee. Je hoeft geen psychologie gestudeerd te hebben om te begrijpen dat deze taboeïsering van het vrouwelijk lichaam tot een verknipte verhouding tussen mannen en vrouwen leidt.
Anders dan in Iran, hebben islamitische vrouwen in het Westen wettelijk de vrijheid om te kiezen of zij de hoofddoek dragen of niet. Talloze Westerse moslima’s kiezen ervoor de hoofddoek te dragen, naar eigen zeggen uit vrije wil. Ik zet daar zo mijn vraagtekens bij, maar laten we ervan uitgaan dat het uit vrije wil is. Maakt dat die keuze dan niet des te perverser? In het Westen heeft het al dan niet dragen van de hoofddoek geen consequenties. Als je het dan toch doet terwijl je weet dat vrouwen in Iran, maar ook in bijvoorbeeld Saoedi-Arabië en Afghanistan, die keuzevrijheid niet hebben, dan sta je in feite aan de kant van hun onderdrukkers.
Onder sommige jonge moslima’s is het dragen van de hoofddoek een manier om zich af te zetten tegen de meerderheid in de Westerse samenleving. Waarom je je zou willen afzetten tegen een samenleving die jou als vrouw oneindig meer vrijheid biedt dan die waar je ouders of grootouders vandaan kwamen, is heel mysterieus. Wellicht is het een achterhoedegevecht van een religieus sprookje dat uiteindelijk gedoemd is een stille dood te sterven. Westerse moslima’s zouden de kant moeten kiezen van de Iraanse vrouwen die niet op de dood van de islam kunnen wachten, maar hun leven riskeren om hun vrijheid te bevechten.