Donderdag 23 maart

Vliegen van Faro naar Luton, in het kader van European Patriots. Door de douane, want Brexit. Ik krijg altijd de bibberitis zodra er iets met paspoorten is. Trillende handen, zenuwachtig gefrommel in jaszakken, dingetjes kwijtraken, zwetende oksels. Een kinderachtig trauma, opgelopen door grensovergangen in Afrika en het Midden-Oosten. Corrupte en volledig onberekenbare douaniers, soldaten, politie en geheime dienst-griezels bij de grensposten van Jordanië / Irak, Turkije / Syrië, Syrië / Libanon, Jordanië / Israël, Egypte / Israël, Algerije / Tunesië, Algerije / Marokko, Afghanistan / Tajikistan, Zambia / Zimbabwe, Benin / Togo en dan ben ik er nog een paar vergeten. Ooit 48 uur vastgezeten in het desperate niemandsland tussen Algerije en Tunesië. Ik had in Algiers een stapel boeken over de fundamentalistische islam gekocht, voor mijn doctoraalscriptie over de jihad in Algerije en het Front Islamique du Salut. Die boeken waren verboden in Tunesië en werden ter plekke onmiddellijk geconfisceerd door een gluiperige snorremans. Ik mocht Tunesië niet in, zonder dat er iets werd uitgelegd. Overgeleverd zijn aan de nukken en grillen van sadistische debielen is geen picknick. Maar dat is natuurlijk allemaal klein bier in vergelijking met de horror die Ryszard Kapuscinski doorstond in Afrika. De Pool is een van mijn  journalistieke helden, samen met Tom Wolfe, Hunter S. Thompson, Egon Kisch, Graham Greene, Albert Camus en Boris Vian.    

Weinig dingen in dit leven zijn zeker in dit leven maar mij krijgen ze niet meer naar de Maghreb, de Levant en het Midden-Oosten. Althans niet levend.

Ik kan mij nu - terwijl ik terugblik op mijn hedonistische en dus volstrekt zinloze leven, dat hoogstens dit vrijblijvende gekrabbel heeft opgeleverd - niet meer voorstellen dat ik ooit een fanatieke oriëntalist was. De term oriëntalisme komt bij de Palestijnse literatuurwetenschapper Edward Said vandaan, die in zijn beroemde boek Orientalism **(1978) de westerse blik op het Oosten hekelde. Volgens Said stelt het Westen het Midden-Oosten voor als barbaars, irrationeel en verleidelijk, terwijl het Westen beschaafd, rationeel en deugdzaam zou zijn. 

In een interview legde ik uit wat mij aantrok in oriëntalisme:

‘‘Het woord van Said ging er in als Gods woord in een ouderling. Orientalism was een heerlijk boek en een zeer inspirerende grabbelton. Ik haalde de krenten uit de pap en dus bereikte Said bij mij precies het tegenovergestelde. Dankzij zijn ‘tips’ genoot ik van het oriëntalisme dat hij zo verfoeide. Ik geniet van die romantische, erotische kijk op Noord-Afrika, Egypte en de Levant. In het Bardo-museum in Tunis –  ja, waar in 2015 die islamitische terreuraanslag door mohammedaanse jihadisten is gepleegd – hangt een schitterende collectie van de Oriëntalisten en met name van Eugène Delacroix. Lekker veel dames in de hamam, de wellust en de geilheid spatten ervan af. De ‘preciezen’ bij de vakgroep Arabisch waarschuwden mij dat mustashriqin, oriëntalisten in het Arabisch, een scheldwoord was in het Midden-Oosten. Nou, daar heb ik niets van gemerkt. Zolang je maar betaalde voor al die zondige uitspattingen was er niets aan het handje.’

Toen collega-oriëntalist Sigrid Kaag een twiet van mij deelde, schreef ik een spontane liefdesverklaring aan de beste première die we nooit hadden: