Oordeelt u zelf!

Wij hadden nog wel een paar vragen bij een opvallend fragment uit het Wob-verzoek over het Wob-verzoek over de documentaire over Sigrid Kaag. In een mail schrijft een ambtenaar van Buitenlandse Zaken: "wettelijk gezien kunnen we dit niet weigeren, er is geen goede weigergrond voor. Echter, COM (de directie Communicatie van het ministerie, GS) is verantwoordelijk voor de inhoud, dus als jullie dit willen lakken, kan dat, maar indien een bezwaar tegen het wob-besluit wordt ingediend zullen we dit moeten vrijgeven." Even verderop schrijft de ambtenaar: "Als COM dit gelakt wil hebben kan dat maar ook hier geldt: indien het een bezwaarzaak wordt dan moeten we dit vrijgeven" en "idem, als COM dit wil lakken kan dat voor nu maar jullie zijn verantwoordelijk". 

Klip en klaar volgens ons. Hier suggereert de ambtenaar dus dat je best de Wet openbaarheid van bestuur kunt overtreden door passages te lakken die je niet mag lakken, en dan hopen dat de verzoeker niet naar de rechter stapt om de passages openbaar te maken. Maar volgens een woordvoerder van Buitenlandse Zaken (die overigens binnen 45 minuten antwoord had op onze vragen, waarvoor dank, maar wat bij ons desalniettemin het vermoeden doet rijzen dat BuZa zelf toch ook wel een beetje is geschrokken van deze passage) is dit gewoon een discussie over de reikwijdte van de wet. 

Wel gek dat in een discussie over de reikwijdte van de wet eigenlijk niet over de reikwijdte wordt gediscussieerd, maar over de mogelijkheid om de wet te overtreden, maar dat zullen wij dan wel weer helemaal verkeerd zien. Volgens het ministerie zijn de bedoelde fragmenten uiteindelijk gewoon openbaar gemaakt. Enfin. Zo ziet dus uw huidige bestuurscultuur eruit. Dan weet u dat. Complete set vragen GS + antwoorden BuZa na de breek.

Plus: ook de VPRO was tégen openbaarheid

Dit is toch voor een paar brave bloggers niet meer bij te houden? Zitten we druk een paar kussens te bestellen, wordt er nóg een Wob-verstrekking over Sigrid Kaag de deur uitgedaan. En wat voor een. Het blijkt namelijk dat D66 geprobeerd heeft de publicatie van het Wob-verzoek over de documentaire over Sigrid Kaag tegen te houden. Een medewerker van de Tweede Kamerfractie van de partij mailt aan het ministerie van Buitenlandse Zaken dat hij/zij bezwaar heeft tegen het openbaarmaken van enkele stukken. Het lijkt te gaan over het gedeelte van de Wob waaruit blijkt dat D66 de makers van de documentaire onder druk zette om de documentaire te wijzigen. Buitenlandse Zaken heeft de bezwaren van D66 uiteindelijk afgewezen, en de mails zijn openbaar geworden. Maar wat vooral opvalt is de datering van de mail: 19 april 2021. Toen was Sigrid Kaag al geïnstalleerd als Tweede Kamerlid én als fractievoorzitter (ze werd pas weer vervangen door Rob Jetten op 25 mei) van D66. Dus iemand van HAAR EIGEN fractie maakte bezwaar tegen een besluit van HAAR EIGEN ministerie over documenten die betrekking hadden op HAAR EIGEN documentaire. Zal wel iets met Nieuw Leiderschap te maken hebben, denken wij dan. 
UPDATE - Paniek! Wob-stukken op de site van de overheid zijn plotseling offline gehaald. Wij hebben deel 1 en 2 nog wel, maar mocht iemand deel 3 hebben, dat kan naar redactie@geenstijl.nl. 
UPDATE - Het ministerie meldt dat dit gedaan is in verband met enkele privacygevoelige gegevens die in de stukken stonden. Dit klopt.

De juridische argumenten die worden aangehaald zijn overigens volslagen kolderiek en vooral heel erg droevig voor een partij die zegt voor openbaarheid en transparantie te staan. Natuurlijk zijn e-mails met ambtenaren van een ministerie over een documentaire over een minister een bestuurlijke aangelegenheid. En natuurlijk gaat een film over de 'minister van Hoop' niet louter 'over haar als persoon'. Beweren dat al je mails met partijgenoten die toevallig ('toevalligheid', hoe krijg je uit je pen) voor een ministerie werken sowieso vertrouwelijk moeten zijn, doen ons vooral afvragen wat voor rotzooi er nog meer te vinden is bij de ambtenaren van Drankroddels66. 
UPDATE: Jurist Buitenlandse Zaken maakt hier, hier en hier GEHAKT van bezwaren D66.

Dansen met zwarten

Het is niet de bedoeling dat de journalistiek gewoon zijn werk kan doen en de regering controleert. Daarom overtreedt het ministerie van VWS al sinds het begin van de coronacrisis stelselmatig de Wet openbaarheid van bestuur. Dat vindt niet alleen GeenStijl, maar dat vindt ook de Tweede Kamer en, nog belangrijker, dat vindt ook de rechter, die Hugo de Jonge heeft bevolen zelf eens normaal te gaan doen en gewoon de wet te volgen. En nu gaat het ministerie in beroep tegen die uitspraak, zodat Hugo de Jonge kan blijven weigeren informatie openbaar te maken over hoe geweldig onze overheid met de coronacrisis omgaat. Hoe zit het ook alweer met die nieuwe bestuurscultuur?

Wobben, leuk man

De Wob. Wat een fijne wet is dat eigenlijk. Eerst weet je iets niet, en daarna weet je het wel. Bijvoorbeeld wat er allemaal heen en weer gemaild wordt door documentairemakers van D66 en ambtenaren van de VPRO. En het leuke is: iedereen kan Wobben. Zelfs wij bij GeenStijl kunnen Wobben. En dat gaan we doen ook. Want we hebben nog wel een paar vraagjes aan Arie Slob, minister van Documentaires en Overheidspropaganda. Complete verzoek doen we morgen op de post en voor de transparantie ook maar meteen in zijn geheel na de breek.

Macht, tegenmacht & alles bij het oude graag

De openbaarheid van bestuur is in Nederland geregeld via de Wob. Die werkt ongeveer zo: je mag als burger de overheid om informatie vragen, en de overheid mag vervolgens van alles en nog wat verzinnen om die informatie niet te geven. Nu zijn GroenLinks en D66 bezig met een vervanger van de Wob, de Woo (staat voor Wet Open Overheid) en die werkt ongeveer zo: je mag als burger de overheid om informatie vragen, en de overheid mag vervolgens van alles en nog wat verzinnen om die informatie niet te geven. Dat klinkt niet echt als een verbetering en dat is het ook niet. Mark Rutte deed na de Toeslagenaffaire nog even alsof de luiken bij de overheid opengingen, maar dat was (verrassend) een leugen. Je zou dus zeggen: terug naar de tekentafel, bedenk eens iets dat echt zorgt voor openbaarheid die openbaar is en de tegenmacht (echte tegenmacht, van niet-politici) versterkt. Dat zeggen wij niet alleen, dat zegt Wob-expert Roger Vleugels, die een expert is op het gebied van de Wob, ook. Drrraaadje na de breek.

Hier volgt een mededeling in het kader van zendtijd voor de dingen die toevallig ook nog eens een keer zo zijn

Heldere samenvatting van de Stand van Transparantieland hierboven, geschikt voor uw Blije Oom met een abonnement op de VPRO-gids. Zoals u weet overtreden Nederlandse ambtenaren al jaren massaal de Wet Openbaarheid van Bestuur. Overheid doet niets. En we zullen de uitsmijter van het verhaal alvast verraden, want de beelden van Mark Rutte die liegt over het schrappen van persoonlijke beleidsopvattingen had u ook al gezien op de GeenStijl. Maar nu dus nog maar eens, voor de mensen achterin die boven hun Dit Land Is Af Brinta in slaap waren gevallen: ónze overheid gebruikt óns belastinggeld om ónze informatie weg te houden bij óns, burgers.

De Rutte doctrine BLIJFT

Schaamteloos liegen, kent u die uitdrukking? Mark Rutte deed het, tijdens de persconferentie waarin hij het ontslag van zijn kabinet aankondigde. Hij zei daarin letterlijk: "En we zullen ook de uitzonderingsgrond die de Wob nu kent, over persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren, die gaan we schrappen." Dat klinkt een beetje als vage amtbenarenspeak, maar het was vrij wezenlijk. Iedereen die namelijk wel eens een Wob-verzoek heeft ingediend, is bekend met de term 'persoonlijke beleidsopvatting'. Dat is een lulsmoesje om alles wat je liever niet openbaar maakt in Wob-verzoeken zwart te lakken. Een ambtenaar kan opschrijven dat de trein van 13 over vanaf spoor 6 vertrekt en die tekst kan dan worden zwartgelakt als 'persoonlijke beleidsopvatting'. Die mogelijkheid zou het kabinet dus gaan schrappen. Tenminste, dat zei Mark Rutte ooit een keer in een dronken bui in Beiroet in 2006 bij zijn aantreden als minister-president in de verkiezingscampagne vorig jaar AFGELOPEN VRIJDAG. En wat schrijft Kajsa Ollongen nu aan de Kamer? Dat dat schrappen van de persoonlijke beleidsopvatting vooral moet worden gezien in de context van de informatievoorziening aan de Kamer (LOL), en niet in de context van de Wet openbaarheid bestuur (die binnenkort Woo gaat heten, maar naar alle waarschijnlijkheid even kudt blijft). We kunnen echt maar op één manier van die verschrikkelijke Rutte doctrine afkomen: in het stemhokje.

Boeven met een Rijksoverheid logo

Het schokkendste over de reportage van RTL Nieuws van gisteravond is misschien nog wel dat ie niet zo schokkend is. Ambtenaren overtreden al jarenlang massaal de wet en iedereen haalt zijn schouders erover op. "De overheid is verplicht binnen 8 weken of in sommige gevallen 14 weken een beslissing te nemen op zo'n Wob-verzoek. Maar in 2020 was de Rijksoverheid in 564 van de in totaal 829 gevallen te laat tot zelfs veel te laat, ofwel bij 68 procent van de Wob-verzoeken. Daarmee overtreedt ze haar eigen regels." Is dat alles? "De Rijksoverheid is niet alleen te laat – als ze dan uiteindelijk de gevraagde documenten verstrekt, gebeurt dat in 58 procent van de gevallen onjuist en onvolledig." Vertragen, vertragen, vertragen, en als je niet meer kunt vertragen: weglakken. Het is al tientallen jaren aan de gang. Want je kunt dit wel wijten aan de Rutte doctrine. Maar de rot zit dieper.

Ministerie ziet de wet meer als een 'dringend advies'

Uiteindelijk is er echt maar één ding dat telt, dat is gedrag. Maar één ding. En als het gedrag altijd volmaakt zou zijn hoef je helemaal geen maatregelen te treffen. Dan is het gewoon gedrag. Maar het probleem in Nederland, is juist dat onze overheid zich helemaal niet volmaakt gedraagt. Sterker nog, onze overheid, die zo graag wil dat u zich aan de regels houdt, heeft zelf dure schoenenlak aan die regels. Leest u dit moetleesdraadje van Nieuwsuurwobber Siebe Sietsma maar even goed door. Onze minister van Volksgezondheid houdt zich niet aan de Wet openbaarheid van bestuur en liegt daarover in de Kamer. Kerncitaatje: "Terwijl hij fake news hekelt gaat De Jonge er dus in één moeite door met gestrekt been in om serieuze journalistiek te vloeren." Je zou bijna denken dat ze op het ministerie van Volksgezondheid niet willen dat het volk erachter komt dat het zwabberende coronabeleid van dit kabinet meer op inzichten van spindoctors dan van echte dokters is gebaseerd.

OM was NIET betrokken bij besluit tot niet handhaven

Onthullend Wobnieuws in de T., die nu eenmaal de T. is. Het blijkt dat Femke Halsema en het Amsterdamse Openbare Ministerie in nasleep van de veelbesproken Black Lives Matter demonstratie op de Dam glashard hebben gelogen over het besluit om de coronaregels niet te handhaven. *"Officier van justitie Willem Nijkerk mailde op 5 juni, vijf dagen na de veelbesproken Dam-demonstratie, de volgende passage naar de rechterhand van burgemeester Halsema, veiligheidsambtenaar Pierre van Rossum: „Wnd. HOvJ merkt bij opening van de driehoek op dat hij uiteraard als driehoek wil en zal optrekken naar buiten toe, ten aanzien van feitenrelaas en gezamenlijke bevindingen. Voor het OM is van belang dat wij op 1 juni niet bij het besluit om niet op te treden tegen de drukte en de schending van de 1,5 meter regel zijn betrokken, waar in de externe communicatie wel wordt gesteld dat het een driehoeksbesluit is.”" *

Hier staat gewoon zwart op wit: wij, het Openbaar Ministerie, bekend van Vrouwe Justitia, rechtvaardigheid, zorgvuldigheid, democratische beginselen en allerlei andere dure woorden, gaan de boel samen met burgemeester Halsema glashard voorliegen. En dat hebben ze gedaan. Amsterdam heeft sinds 15 augustus net een nieuwe hoofdofficier. En als de raad een beetje haar best doet, vanaf 3 oktober een nieuwe burgemeester.