EU sloopt opsporingswerk.

Meevallertje voor alle ambitieuze criminelen in Nederland: de politie kan nauwelijks nog tolken vinden om uw afgetapte gesprekken te vertalen en de tolken die er zijn krijgen dusdanig weinig betaald dat u ze makkelijk kunt omkopen. Mede mogelijk gemaakt door de Europese aanbestedingsregels die zoals gebruikelijk iedere vorm van kwaliteit en betrouwbaarheid aan de kant schuiven voor de laagste prijs, waardoor de politie in Noord-Nederland, met drugsenclave Amsterdam, nu verbonden is aan het Britse vertaalbureau Thebigword die hun tolken te weinig en veel te laat betaalt. Niet zo handig, want medewerkers met schulden zijn gevoeliger voor omkoping en tolken bevinden zich op een cruciale plek in het opsporingstraject. Maar ja, het moest goedkoper, het moest volgens de Europese regeltjes en het moest met marktwerking op een plek waar we misschien geen marktwerking willen. Dat vertaalt zich (ha, red.) in de praktijk in een Brits bedrijf dat in het thuisland al bekend staat om de bedroevende kwaliteit, een app gebruikt die nauwelijks werkt en de financiële administratie duidelijk niet op orde heeft. En zo slopen we in onze drang om een paar euro te besparen ons opsporingsapparaat van binnenuit en zijn de anderstalige criminelen de grote winnaars. Wat een enorme clusterfuck en nee, dat behoeft geen vertaling.

Wel heb je OOIT...

Om ene Guy Verhofstadt op het Maidanplein te citeren: "WE HAVE WON". Een dubbelslag, zelfs: De rechter heeft gevonnist dat het verzet dat de Staat via de landsadvocaat had ingediend tegen openbaarmaking van Afghanistan-documenten, ongegrond is verklaard. Hij zegt dus dat de Staat onderhand eens op moet schieten met die openbaarmaking. Daarnaast wijst de rechter een kort geding van de Staat af, waarin ze de procedure wilden opschorten omdat het allemaal "moeilijk moeilijk" zou zijn om op tijd te openbaren. De drammerigheid van een overheid die zich niet aan de wet houdt en dat wil blijven doen, trok hij niet en daarmee heeft de rechter dus tweemaal NJET gezegd tegen de Rutte Doctrine. Tot dusver kregen we van de ministeries alleen deelbesluiten (u las eerder vandaag de meest recente van J&V), maar de rechtbank is nu glashelder: opschieten met de rest.

Het woord is aan onze Wobjurist, Victor Loonstein: "Het is niet eerder voorgekomen dat een minister zoveel juridisch geschut inzet in een WOB-procedure, tot de landsadvocaat en korte gedingen aan toe. De uitspraak kan in ieder geval als zeer belangwekkend worden beschouwd voor de gehele WOB-industrie. De rechtbank straft het getreuzel namelijk af en geeft een duidelijk signaal: ‘minister, hou je gewoon aan de wettelijke beslistermijnen’. Ik denk dat er ook een algemene boodschap van deze uitspraken richting bestuursorganen moet uitgaan: ‘Stop met het kapotprocederen van WOB-verzoekers en handel WOB-verzoeken gewoon op tijd af’. De ministers hadden het belastinggeld dat ze in deze procedure hebben verkwist beter kunnen spenderen aan een paar nieuwe WOB-juristen."

Dit is een hele fijne overwinning, enerzijds omdat wij ons journalistieke werk moeten kunnen doen en daarbij moeten kunnen vertrouwen op een overheid die zich aan de eigen wetten houdt, anderzijds omdat het een beetje proeft alsof de schaduwen van het toeslagenschandaal ook op andere terreinen terecht tot groeiende argwaan van de rechterlijke macht jegens de Rijksoverheid leiden. Waarom we dan in de openingszin van dit victorietekstje verwijzen naar Verhofstadt*, die helemaal niet won op het Maidanplein? Omdat dit fijne vonnis de overheid weliswaar dwingt om vaart te maken, maar we nog steeds weken, zo niet maanden verwijderd zijn van verdere openbaarmaking. Maar om dan ook de Taliban maar te parafraseren*: de ambtenaren hebben de wobstiften, maar wij hebben de tijd - en met deze uitspraken tegen MinDef, MinBuZa en MinJenV dus ook het recht aan onze zijde. 

Met speciale dank ook aan iedereen die het Wobfonds heeft gesteund, deze procedures kosten behoorlijk wat tijd en geld.

Dit schiet: niet op

Bijna acht maanden geleden diende GeenStijl bij vier ministeries (MinDef, BuZa, J&V en AZ) Wob-verzoeken in over de desastreus verlopen evacuatie uit Afghanistan. Iedereen zag dat het mis ging, we zagen veel wát er mis ging, maar wij willen weten: hoe beroerd zijn de verhoudingen achter de ambtelijke schermen, dat vier ministeries van drie coalitiepartijen (D66, CDA, vvd) het niet voor elkaar krijgen een paar honderd mensen bijtijds in veiligheid te krijgen uit een escalerende situatie die iedereen en z'n oplettende twitteraar al maandenlang zag aankomen. Maar ja, die zaak ging zoals het altijd gaat: met vertragingen, verdagingen, obstructie en bezwaarschriften. Totdat een bestuursrechter oordeelde dat de ministeries binnen twee weken alles op moesten hoesten. Toen was het ineens alle hens aan dek bij de Rijksoverheid, en stuurde Mark Rutte de landsadvocaat op GeenStijl af. En niet zomaar eentje: Elisabeth Pietermaat, een van de partners van het kastlijkenkantoor* Pels Rijcken. Zaten we dus wéér bij de rechter. Weet je wat dat kost? En niet alleen ons, maar ook u, de belastingbetaler: er zat voor een vermogen aan ambtenaren & uurtjefactuurtjes in het krappe zaaltje tegenover 1 bloggertje plus 1 Loonstein.

AZ had op dat moment al geopenbaard (inhoud: WhatsAppjes van Rutte over de vraag of diplomaten wel genoeg slaap krijgen), MinDef en BuZa hadden enkele deelbesluiten geopenbaard, dus nog lang niet alles maar genoeg voor enkele ontluisterende inkijkjes in het emoji-gebruik van Luilaksmurf Bijleveld, de dwarsliggerij van het IND en de oplopende spanningen bij mensen die wég willen uit Kaboel maar tegen een muur van bureaucratie oplopen. Alleen van Veiligheid & Justitie (specifieker: de bedrijfsonderdelen van Ankie Broekpak-Bingozaal) hadden we nog niets ontvangen. Tot afgelopen week, toen wierpen ze ons een botje toe in de vorm van een deelbesluit. 

De inhoud versterkt het bestaande beeld van desinteresse, niet-gevoelde noodzaak en een overdreven scherp oog op beeldvorming in de media. Terwijl de Taliban Afghanistan heroverden, mailden Justitie-ambtenaren over hun eigen "vakantie-exodus" (!). Maar alles wat relevant is, of kan zijn, is onleesbaar gemaakt: 141 stukken zijn 'niet openbaar', 111 stukken 'deels openbaar' (de meest relevante passages zwartgelakt, betekent dat), 1 stuk is openbaar (een nietszeggend tabelletje) en 1 stuk was 'reeds openbaar': een Kamerbriefje van Kaag. Een deelbesluit (pdf) bij J&V van 254 stukken op een totaal van ongeveer 5000 stukken. Zucht. Deze Wob is als de evacuatie zelf: te laat, te weinig, het schiet totaal niet op en we lopen bijna een jaar later nog steeds achter de feiten aan.

Paar screenshots na de breek terwijl we wachten op een naderende uitspraak in de zitting van twee weken geleden, maar wie alles zelf wil lezen, wij zijn uiteraard transparant. Wij wel:

Inventarislijst Bijlage 2 (Niet openbaar).xlsx
Inventarislijst Bijlage 3 (Deels Openbaar).xlsx
Inventarislijst Bijlage 4 (Openbaar).xlsx
Inventarislijst Bijlage 5 (Reeds openbaar).xlsx
Ordner deels openbaar NIET LEESBAAR.pdf (WeTransfer, 175MB)
Ordner openbaar transparant.pdf
Ordner reeds openbaar transparant.pdf

Rijksoverheid weigert Wob-documenten te verstrekken en zet Zwartgelakte Kippen in

Eerder vandaag berichtten wij over deelbesluiten inzake de - politiek gezien - faliekant gefaalde evacuatie van ambassadepersoneel en Afghaanse tolken uit Kabul. Uit die Wobstukken stijgt een tamelijk ontluisterend beeld op van onderschatting van het probleem enerzijds, overbureaucratisering van de situatie anderzijds en drie ministeries (BuZa, Defensie en J&V) die elkaar de hete aardappel der verantwoordelijkheid doorschuiven - totdat het te laat was en het leger met chartertoestellen paniekvluchten moest gaan uitvoeren om een levensgevaarlijke situatie te managen die máánden eerder voorkomen had kunnen worden. Sigrid Kaag moest aftreden, Ank Bijleveld werd gesensibiliseerd naar een functie elders (waarnemend burgemeester van Almere, au) en Ankie Broekers-Knol mocht stilletjes met pensioen.

Maar deze documenten zijn nog niet álle documenten. Er is nog veel meer en dat willen de vier ministeries waar wij Wobverzoeken aan stuurden niet vrijgeven. Het vierde ministerie waar we een verzoek indienden is Algemene Zaken en daarom luidt de kop boven dit topic 'Mark Rutte stuurt Landsadvocaat op GeenStijl af'. Het hoogste ambt stuurt het duurste kantoor, om stukken geheim te houden die openbaar zouden moeten zijn. Goed voor de street cred misschien, de Maffiamaatjes van Staat op je dak, maar wij willen uiteindelijk gewoon ons werk kunnen doen en de gevraagde Wob-stukken over het Afghanistan-debacle lezen.

Onze Wobwezel van advocatenkantoor Loonstein heeft strak op de termijnen gelet en toen die verstreken, zijn we meteen naar de rechter gestapt. Die sprak recht in ons voordeel en sommeerde de vier ministeries om binnen twee weken de stukken te leveren - de officiële wettelijke termijn, tenzij bijzondere omstandigheden. Maar die zag de bestuursrechter niet omdat de ministeries al vijf maanden rekken. Daartegen vraagt de Staat nu een voorlopige voorziening aan (= een kort geding in het bestuursrecht) om de uitspraak op te schorten, en dat is dan weer uniek in Wobland. Wij vertalen dat maar even vrijelijk naar: Er is nog véél meer te vinden. Want er zijn tienduizenden (!) documenten bij de drie ministeries tezamen, plus nog enkele tientallen (lol) bij Mark 'Hoe minder ik weet hoe beter' Rutte. Die tientallen, daar zit het venijn: Rutte is eindverantwoordelijk - zeker als het gaat om militaire inzet in het buitenland.

Eerste impressie: de Nederlandse bureaucratie is erger dan het bewind van de Taliban

Tweede impressie: Dit land heeft VEEL te veel ambtenaren

Sigrid Kaag verloor haar demissionaire droombaan over de gefaalde evacuatie van tolken en ambassadepersoneel uit Afghanistan, na de Val van Joe Biden Kabul. Uit de debatten en omstandigheden rond de zegetocht van de Taliban weten we al dat eigenlijk alles mis ging dat mis kon gaan, maar GeenStijl heeft na de Afghaanse Aftocht een aantal Wob-verzoeken ingediend bij diverse ministeries om te vragen naar alle communicatie tussen ambtenaren, diplomaten, politici, bewindslieden, de legertop - enfin, iedereen die er interdepartementaal bij betrokken was. 

Natuurlijk verstreken alle wettelijke termijnen voor beantwoording, zonder beantwoording. Daarop zijn we naar de rechter gestapt, die oordeelde dat de ministeries binnen twee weken alsnog moesten ophoesten. Dat krijgen de ministeries natuurlijk weer niet voor elkaar maar daarom hebben we nu van MinDef en MinBuZa alvast twee zogenaamde deelbesluiten ontvangen (en werken wij verder aan openbaring van de rest). Geinig: door een cc-fout bij Defensie weten we dat Nu, Nieuwsuur, Telebelg, Volkskrant en NRC dezelfde stukken hebben gekregen.

MAAR: Wij laten als enigen iedereen meelezen.

Een deel van de BuZa-documenten was al openbaar (Natalie Righton schreef op basis daarvan in oktober een reconstructie), vandaag kan iedereen ze lezen. Waar wij denken dat deze toestand zo enorm kon escaleren, is op het vlak van samenwerking: BuZa, MinDef en J&V zaten totáál niet op dezelfde pagina en daarom werd de evacuatie een bureaucratische kastje/muur met dramatische real life gevolgen. Na de breek een paar dingen die ons al opvielen, inclusief wat concluderende bevindingen onderaan. Als u mee wilt zoeken & interessante dingen opspoort: redactie@geenstijl.nl staat voor u open, want het zijn nogal wat A4'tjes:

Wob-stukken:
1. MinDef Tolken Deelbesluit - 100MB ZIP-file
2. BuZa Stukken bij Deelbesluit - 90MB PDF

Halp?

NOS Heeft de stukken ook: 'Nederland sloeg eind september aanbod evacuatie-vlucht uit Kabul af'

Kijk maar het bewijs is geleverd:

Het is reces maar toch even heel druk in Den Haag. Ank Bijleveld kan bioscoopjes pakken terwijl Sigrid Kaag linkse formatievorkjes in Rutte's rug prikt, het is nog steeds code rood in Kabul. Salima Belhaj diende in juni al een motie in om Afghaanse tolken bijtijds naar de polder te halen. Motie werd aangenomen maar niet uitgevoerd, waar Belhaj gisteren nog een goeie boos over had tegen Ankie Broekpak-Bingozaal. Ze diende tevens een nieuwe motie in, ditmaal ook voor de lokale chauffeurs en eitjesbakkers (dixit Eerdmans) van de Nederlandse ambassade in Afghanistan. Die wordt om 11u45 ingediend. De reeds geëvacueerde ambassadeur is ondertussen door Belhaj' blunderende partijleider terug naar Kabul geschopt om al die eitjesbakkers van de Kaagbaan te schrapen en naar Bente Beckers Bed & Breakfasts te brengen. Qua volgorde van handelen verloopt alles echt heel vlekkeloos. Maar hee. Je kan geen noodmoties bakken zonder eierbakkers te offeren, of hoe luidt dat gezegde ook weer? Hou vol, tolken, vanavond laat, ná het coronadebat, weten jullie of de papieren tijger een meerderheid heeft, en jullie komt halen! Livestream vanaf startbaan K4, na de breek.
Update: Ah, de échte eerste evacuatie is ook een feit, volgens Kaag.
Update: Boze motie van afkeuring van de SP voor demissionare blunderdames die "overvallen" werden door een situatie die iedereen (inclusief de Kamer) al maandenlang aan zag komen.
Update 13u35: Bijleveld zegt net dat er een C17 vertrokken is met 35 NL’ers aan boord.
UPDATE 14u00: AU AU AU:

Niet ons probleem

Pakt de Taliban na het vertrek van de VS hun land eindelijk terug van de Amerikaanse marionetten, staan de verslaggevertjes bij het Pentagon meteen te vragen wanneer de Air Force extra vliegtuigen stuurt. Mooi niet dus. Dit is de nieuwe realiteit en ze zoeken het zelf maar uit. Of in politiek correctere woordvoerderstaal: "It’s their country to defend now. It’s their struggle." Uit medelijden gooien ze deze laatste drie weken nog een paar bommetjes op de oprukkende Taliban-strijders, maar voor de rest zijn de  Amerikanen er helemaal klaar mee. Voor de sier leiden ze vredesbesprekingen, maar we verwachten niet dat de Taliban daar veel gaat toegeven op het moment dat ze zwaar aan de winnende hand zijn (gisteren weer twee provinciehoofdsteden erbij). Ondertussen begint de tijd voor onze oude bondgenoten te dringen. Tolken die de Nederlandse strijdkrachten hielpen tijdens onze missie in zandbakkiestan vrezen voor instant executie zodra de Taliban hun woonplaats binnenrolt en Nederlandse hulp blijft uit. Bente accepteert met plezier 600, 700, 800 Miele-ontvangers per week, maar voor die paar tolken die onze nationale helden bijstonden is blijkbaar geen plaats. Kom op recesgangers, fix dit snel voordat de Taliban hun hulp vertaalt naar een doodvonnis.