Nu het kabinet Rutte IV is gevallen, stelt iedereen zich de vraag waar Nederland voor gaat kiezen in 6 tot 9 (!!) maanden. Wellicht is het beter om te kijken wat de verkiezingen daarna brengen…

Rutte heeft in vier kabinetsperioden veel fout gedaan; of het nu Groningen is, of de toeslagenaffaire, het wissen van sms’jes, het achterhouden van stukken, het niet actief herinneren, het toelaten van steeds meer immigranten, het verhogen van de belastingen, het vergroten van de overheid, het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, het laten vastlopen van de woningmarkt, de onnodige inbreuk op individuele vrijheden, de verdere soevereiniteitsoverdracht naar de EU, het vergroten van de regeldruk, … de lijst lijkt eindeloos. Maar op al die lijstjes ontbreken twee aan elkaar gerelateerde fouten: het kaltstellen van de rechtervleugel binnen de VVD en het loslaten van de klassiek liberale ideologie.

Stammenstrijd is niks vreemds binnen politieke partijen. Ook bij de VVD heeft deze veelvuldig plaatsgevonden. De meest markante, en voor het huidige tijdvak meest relevante, is de machtswisseling van Bolkestein naar Dijkstal. Bolkestein behoorde tot de rechtse vleugel en Dijkstal tot de linkse. Uiteindelijk flopte Dijkstal en na wat tussenpausen was er een spannende leiderschapsstrijd tussen Mark Rutte en Rita Verdonk. Ook hier was het een links-rechts strijd, die uiteindelijk door eerstgenoemde vleugel werd gewonnen.

Sinds Rutte de partijleider werd, heeft hij vakkundig iedereen van de rechtse vleugel de partij weten uit te werken dan wel onschadelijk te maken. Daarnaast heeft hij zich meer en meer omringd met jaknikkers en tassendragers. Bezien door een Machiavelli bril, heeft Rutte het perfect weten te spelen. Elke zet, elke crisis, elke meevaller heeft tot een versterking van zijn positie geleid; zowel binnen de VVD als daarbuiten.

Welkom bij de nieuwe vvd

Herkent u de vvd van tien jaar terug niet meer? Ligt niet aan u, want steeds meer vvd-politici herkennen de eigen partij ook niet langer. De oude liberale vvd is in een decennium aan Rutte-doctrine veranderd in een identiteitsloze middenpartij die met alle winden meewaait in een poging zoveel mogelijk macht in de zeilen te vangen. Iets dat onder meer blijkt uit de ingrijpende stikstofplannen die het huidige vvd-kabinet presenteerde en waar een groot deel van de achterban helemaal niet op zit te wachten. "Ruim vierhonderd vvd-leden dienen zaterdag op het vvd-congres een motie in waarin zijn het kabinet en de Tweede Kamerfractie oproepen: 'Doe Nederland dit niet aan.'" Vooral de provincies komen in opstand, want die zijn, terecht, bang dat bij de volgende Provinciale Staten-verkiezingen de kiezer massaal overstapt naar partijen als BBB en JA21. De mooiste reactie kwam van vvd-Statenlid Willemien Meeuwissen uit Drenthe die plots wakker werd in haar politieke kajuit, uit haar patrijspoort keek en zag dat de koers de afgelopen jaren flink is gewijzigd. "Wij begrijpen er helemaal niets van. Het is ook helemaal niet liberaal wat ze doet!", uit ze verbaasd over het beleid van vvd-minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal. Nee, dat is het inderdaad niet Willemientje, maar liberaal is het al jaren niet meer bij de partij van verbieden en gebieden, dus het is vooral schrikbarend dat je daar als vvd-bewindsvrouw nu pas achterkomt. We zijn nu al benieuwd wanneer ze ontdekt dat dat 'geen actieve herinnering' slechts een slap excuus is en de nieuwe bestuurscultuur exact dezelfde als de oude. 
UPDATE: Inmiddels al vijfhonderd krabbels onder motie.