We helpen de grootste vijand van het Westen, China, aan relatief goedkope olie en gas, terwijl India dadelijk Russische olie raffineert en het zo weer aan het Westen verkoopt tegen een mooie premie

De EU en vele landen met haar lijken erg bedreven te zijn in het bedenken van nieuwe sancties die aan Rusland kunnen worden opgelegd. Van het eerste moment dat sancties werden overwogen, was er een groep experts die waarschuwden over de effectiviteit van dit soort maatregelen. Ook nu er bewijs is van het falen van de sancties, blijft het Westen steeds meer sancties opleggen. Dat zou de lezer te denken moeten geven.

Hoe is de situatie nu in Rusland? Veel is beschikbaar, behalve McD, Starbucks, iets waar een Rus wel mee kan leven, voor zo ver dat überhaupt relevant is, want Putin en zijn kliek moeten geraakt worden en niet zo zeer zijn bevolking. En ja, ondergetekende kent de opgegeven reden: de bevolking hard raken met sancties heeft als doel de bevolking tot een opstand tegen Putin te verleiden. Dat klinkt leuk, maar historisch werken dit soort plannen averechts: de bevolking ziet het buitenland steeds meer als de vijand en verenigt zicht achter haar leider. Strategische adviseurs van het Westen weten dit dondersgoed, dus waarom doorgaan met sancties?

Een andere reden voor de sancties is om te voorkomen dat Putin geld verdient zodat hij daarmee de oorlog in Oekraïne kan financieren. Nou dat plan heeft spectaculair gefaald. Zo zijn de olie- en gasprijzen door de sancties nog verder gestegen, iets wat er voor zorgt dat Putin nog meer kan vangen voor Russisch gas en olie (zelfs inclusief de korting die Rusland moet geven bij verkoop). Waarom? Omdat niet iedereen Rusland boycot. Zo kopen China en India zich nu helemaal suf aan Russische olie dan wel gas (mindere mate). Dus we helpen de grootste vijand van het Westen, China, aan relatief goedkope olie en gas, terwijl India dadelijk Russische olie raffineert en het zo weer aan het Westen verkoopt tegen een mooie premie. Een beetje econoom  wist dit ook vooraf al en als politici ergens geen gebrek aan hebben is het wel economenadvies. Dus waarom toch doorgaan met sancties?  

Sancties hebben verder ook tegenmaatregelen veroorzaakt waardoor nu onder andere de voedselvoorziening van veel arme landen in gevaar is. Weliswaar komt dit grotendeels door de blokkade bij de Oekraïense havens en door de oorlog zelf (voorraden verpieteren en zaaien en oogsten is in veel delen van het land niet mogelijk), maar zeker ook door de reactie van andere landen op de oorlog en de sancties. Zo hebben onder andere India, Rusland, Belarus, Indonesië, Kazakstan, limieten ingesteld op de export van agrarische producten. Veel landen komen daardoor bijna linea recta in een hongersnood-situatie. Experts waarschuwen hiervoor, maar desondanks komen er meer sancties, niet minder. Dus waarom toch doorgaan met sancties?

Aangespoeld in de mailbox, flessenpost van een bij ons bekende voormalig nautisch journalist

Met veel bombarie stuurde minister Wopke Hoekstra vorige week maandag een brief over sancties tegen Russen aan de kamer. Tegenover een horde microfoons lichtte hij het gedeelte over in Nederland gebouwde superjachten daarna toe: “"Ze [zestien in aanbouw zijnde jachten, red.] zijn de facto aan de ketting gelegd." Dat dat helemaal niet waar is, drong bij bijna niemand door. 'Niet waar' is eigenlijk een understatement, het is zelfs complete nonsens, er is namelijk geen enkel jacht in Nederland aan de ketting gelegd. Nul. Hoekstra, en in zijn kielzog de sanctietsaar Stef Blok, gooien een hele sector voor de leeuwen om hun eigen gezicht te redden.

Het echte verhaal is anders. De jachtenwerven, waar in Nederland meer dan 12.000 mensen werkzaam zijn, staan altijd in nauw contact met de douane. Ze leveren immers grote dure spullen af aan - doorgaans - buitenlandse afnemers en daarbij komt nogal wat fiscaal werk kijken. Denk alleen al aan de mogelijke BTW op een product van 50 miljoen euro. De werven hebben dus zelf gemeld welke schepen in aanbouw zijn en welke mogelijk aan Russische afnemers geleverd kunnen worden. Dat gebeurde al jaren. Vanaf het moment dat de kiel van een jacht gelegd wordt, weet de overheid van het bestaan van een jacht en begin maart meldden de werven nogmaals welke schepen ze in aanbouw hadden en voor wie. Belangrijke kanttekening daarbij is ook nog dat een jacht-in-aanbouw eigendom is van de werf die het schip bouwt. Pas als een jacht helemaal klaar is voor levering, wordt het ook daadwerkelijk geleverd, en dan gaat de eigendom over van de werf op de afnemer. U hoeft geen advocaat of notaris te zijn om te kunnen concluderen dat er dus helemaal geen jachten in Nederland aan de ketting zijn gelegd: ze zijn niet van Russen. En met de huidige exportregels gaan ze dat ook niet worden.

Dat laatste lijkt misschien een gevalletje van sofisme, maar dat is het niet. Linksom of rechtsom komen de jachten nooit in handen van personen die op een sanctielijst staan, dus laten we nou niet een hele maakindustrie, een van de weinige die we nog hebben in Nederland, afschrijven als boevenbende.

Volgens brancheorganisatie Netherlands Maritime Technology (NMT) was er aan het begin van 2022 een jarenlange wachtlijst voor het kopen van een Nederlands (super)jacht. Wie nu een schip bestelt kan pas in 2028 varen. Mochten er dus Russische kopers uitvallen, dan staan er sowieso genoeg anderen te springen om snel een jacht af te nemen. Een interieurarchitect zal een nieuw design maken en dan is het een kwestie van de vloerbedekking en wandbekleding aanpassen voor de nieuwe koper.