Wat

En waar we boekje schrijven, bedoelen we pdf, en waar we gelezen schrijven, bedoelen we geopend, met gefronste wenkbrauw doorgebladerd, en vertwijfeld weer weggeklikt. Als volgt: hoogbejaarde CDA-baron Ad Corten is hijgend en puffend een woestijnheuvel op gekropen en lijkt nu vastberaden er zijn laatste adem uit te blazen. Ja supermerkwaardig maar op de een of andere meneer wijdt de tachtiger de winter van zijn aardse leven aan het grote onrecht dat Nederlandse IS-bruiden is aangedaan en nog steeds wordt aangedaan. De staat heeft ze namelijk teruggehaald maar daarna wel opgesloten en het strenge regime waaronder dat gebeurt is volgens Adje 'tegen de sfeer' Corten misdadig. En hij kan het weten want hij bezoekt ze en correspondeert aan de lopende band met ze (goor?). Van wat hij leest en hoort schrikt hij erg. De vrouwen, die naar het kalifaat vlogen om zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie, zitten namelijk op de terroristenafdeling, en nu ja, dat is een godgeklaagd schandaal. De dames zijn bij terugkomst ook nog eens gescheiden van hun kinderen, dit terwijl alles er toch op wees dat we hier met uitstekende moeders te maken hebben. Corten rept in zijn in eigen beheer uitgegeven "boek" over 'een soort heksenjacht', en eerlijk is eerlijk, het is ook wel weer bewonderenswaardig dat iemand zo'n heuvel kiest om op te sterven (onze empathie is eerder voorbehouden aan slachtoffers zoals Yezidi-vrouw Pari, maar ieder z'n ding). Het is vanaf hier verdraaid lastig om te achterhalen in welke genocidale mate de individuele vrouwen zich hebben misdragen; zelf schermen ze graag met gebroken beloftes en vertekende beelden, met bloeddorstige echtgenoten en jeugdige naïviteit. Ze hebben alleen maar thee gezet! In tegenstelling tot de mannen die de dienst uitmaakten in het kalifaat (en Ad Corten?) zijn wij geen hopeloos conservatieve seksisten, denken we dat vrouwen tot iets meer in staat zijn dan de keuken bestieren en twijfelen we ernstig aan deze lezing. Hoe dan ook tamelijk unieke situatie wij hebben ook niet eerder met dit bijltje onthoofd gehakt. Conclusie van dit "boek" is dat Nederland een uitgelezen kans heeft laten liggen om deze vrouwen 'in te zetten bij de bestrijding van moslimterrorisme'. Zo lusten we er nog wel een paar: laat Julian F. en Marco H. onmiddellijk vrij, kunnen belangrijke pionnen zijn in de strijd tegen kindermisbruik. 

Tja. 

Ad Corten, je bent een rare man.

Hemeltjelief

Nadat we bij haar uitgeverij een exemplaar hebben opgevraagd van Evita Lammes' Waar ligt de grens? Relaxed grenzen afstemmen op jouw werk gebeurt iets merkwaardigs. Een pr-medewerker laat weten met de auteur te hebben overlegd. Ze is akkoord met een recensie, mits ze deze kan 'inzien en goedkeuren' voor publicatie. Een vreemd verzoek, dat indien breder toegepast erin zou resulteren dat er alleen nog maar jubelrecensies verschijnen, waarmee het genre zichzelf overbodig heeft gemaakt (voor zover het dat al niet is, natuurlijk). Er spreekt ook enig dedain uit over onze journalistieke integriteit, en over journalistieke integriteit in het algemeen. 

Niet heel aardig van juffrouw Lammes allemaal, maar ook weer geen ramp natuurlijk. Ongetwijfeld bestaan er mensen die van zo'n verzoek helemaal over hun toeren raken, voor hen is therapie misschien een goed idee, de overige stervelingen antwoorden gewoon dat ze hier niet van gediend zijn, zo zijn we niet getrouwd, vriendelijk bedankt. 

Die aanpak blijkt te werken. Drie weken later ontvangen we alsnog een exemplaar; Evita Lammes noch haar uitgever heeft deze recensie voor publicatie ingezien.

Treinongeluk in slow motion

Dit is een van de belangrijkste boeken van dit moment, dus het verbaast enigszins dat het er elders nauwelijks over gaat, maar goed, we pakken de handschoen met liefde op. 

Privacy laat zich soms lastig verdedigen omdat het een wat abstract begrip is, ongrijpbaar, en het inperken ervan zich soms pas decennia later laat voelen. Om het maar even invoelbaar te maken: stel, alles gaat mis in uw leven, en op uw laagste punt belandt u in de spreekkamer van een psychiater of psycholoog. U deelt uw diepste geheimen en meest beschamende zielenroerselen. Het blijft immers tussen deze vier muren, de man of vrouw tegenover u heeft een medisch beroepsgeheim, dit is een daadwerkelijke safe space. Zou het niet ontzettend vervelend, vreemd, verontrustend zijn als de behandelaar wat besproken wordt - de inhoud van het gesprek - direct doorspeelt naar de overheid? 

Krankzinnig genoeg is dat waar we als land min of meer beland zijn. In De spreekkamer is lek reconstrueert journalist Tom Grosfeld hoe het zover heeft kunnen komen dat de ggz gedwongen is om de persoonlijke medische gegevens van zo'n 800 duizend patiënten aan de overheid door te spelen. Weliswaar verpakt onder pseudoniemen, maar die blijken relatief eenvoudig terug te herleiden tot de daadwerkelijke patiënten. Daar kleeft nogal een risico aan. In Finland werd onlangs een hacker tot zes jaar cel veroordeeld omdat hij de gegevens van 33 duizend patiënten had buitgemaakt en ze hiermee probeerde af te persen. 

Overheidsinstelling de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) verzamelt die gegevens om in kaart te kunnen brengen of de zorg wel efficiënt genoeg is, en dat klinkt niet alleen verschrikkelijk dystopisch maar is het ook. Want wie efficiënt te werk wil gaan, grijpt naar data, en wie naar data grijpt, neemt het doorgaans niet zo nauw met de privacy. Bovendien: van een botbreuk is nauwkeurig vast te stellen na hoe lang de genezing voltooid is, maar het zorgtraject van iemand die suïcidaal is laat zich wat minder makkelijk voorspellen. 

Grosfeld heeft een prettige pen en schrijft op meeslepende wijze over wat in de kern een loeisaai onderwerp is. Aangrijpend is bijvoorbeeld het bezoek aan ggz-patiënt Tilly, die als kind door haar vader is misbruikt en mishandeld. Tot haar ontsteltenis zit de overheid er nu plotseling ook bij als ze therapie heeft. Wat heeft die daar in godsnaam te zoeken?

Een absolute aanrader, dit boek. Volgende week in deze rubriek: eentje waarvan we wilden dat we het nooit gelezen hadden, en waarvan we hopen dat u dat nooit zult hoeven doen.