“Een eco-fascist”, zo omschrijft de Nieuw-Zeelandse nazi zichzelf in een interview met zichzelf in zijn eigen van narcistische onzekerheid druipende manifest. Het goede nieuws, if there is any, is dat hij alleen en uit zichzelf handelde, gebaseerd op een zelfradicalisering die gestoeld lijkt in een wirwar van symboliek, ideologie en historische verwijzingen. Nazistische zonnetekens, christelijke kruisvaarderssymbolen en een allegaartje aan opvattingen over afkomst, etniciteit en een eco-fascistische opvatting dat iedereen op zijn eigen eiland moet blijven, gebundeld in een manifest om tot een rotsvaste overtuiging van het eigen gelijk te komen: moslims moeten dood, om "the great recplacement" te voorkomen. Ziek.

Onder begeleiding van een “vrolijk” Servisch-nationalistisch muziekje reed hij naar zijn doelwit. Auto in een steegje, en met de muziek nog aan en de achterklep nog open - diverse wapens en onbestemde jerrycans zichtbaar - loopt hij de moskee binnen. Het zijn niet de beelden an sich die de rillingen over de rug doen lopen, het is de bijna enthousiaste koelbloedigheid en doelgerichtheid waarmee de terrorist zijn acties uitvoert. Met trefzekere schoten raakt hij alles wat in zijn crosshairs komt. 

Hij loopt naar buiten, schiet op straat, gaat terug naar binnen, weer naar buiten, en rijdt uiteindelijk weg bij de plek van de massamoord - allemaal in uiterst koele en kalme bewegingen. Zijn aanhouding, schrijft hij op voorhand, zal hem niet deren, want hij deed immers het juiste en het goede. Het proeft naar religieus gedreven waanzin, maar er is geen kerk die deze lessen predikt. De Breivik van Nieuw-Zeeland heeft zichzelf bekeerd. [Enige duiding hierrr bij de altijd nuchtere Nikki Sterkenburg.]

Ondertussen, in Nederland. Retoriek, propaganda en proxies. Terwijl snel duidelijk wordt dat de dader zo goed als zeker een eenling was, en geen onderdeel van een wereldwijd complot of gecoördineerde actie, roept de Blauwe Moskee om extra beveiliging. Op diverse andere plekken in het land worden moskeeën beveiligd. DENK vraagt om vlaggen halfstok en staakt de verkiezingscampagne terwijl hun grote leider in Ankara het "racistische" westen veroordeelt. Onbedoeld (of soms gewoon wél bedoeld) verdelen ze Nederland in wij en zij, op basis van een gebeurtenis aan de andere kant van de wereld die weliswaar in een neerwaarts patroon past, maar waarvoor geen enkele aanleiding is om in Nederland dat vuur verder op te stoken - tenzij je die redenen zelf bedenkt. En dat gebeurt dus overal: